Bargu ja bargoeallin

Gii sáhttá oažžut?  

Ortnet gullá bargodillái mas máksojuvvo bargoaddidivat álbmotoadjui. Ortnet ii gula dáidda:

• Iešheanalis ealáhusdoalli ja iešheanalis bargovuostáiváldit
• Oasuseaiggát gii oamasta unnimusat 20 % fitnodagas, earret jus sáhttá duođaštit ahte ii leat olus váikkuhan doaimma.

Galggat dieđihit iežat bargoohccin NAV- kantuvrii, jus it leat barggus maŋŋel konkursarahpama. Dán galggat dahkat maŋemusat 14 beaivvi maŋŋel go árbeoami hálddašeaddji dieđiha ahte árbeoapmi ii váldde vuhtii bargošiehtadusa, jus ozat gokčat gáibádusa dán áigodahkii. Miehtá ohcanáigodaga fertet leat dieđihuvvon NAV:i. Ii gáibiduvvo ahte don oaččut beaiveruđaid.  

Maid sáhtát oažžut?

Jus dus lea buorrin gáibádus bargoaddis, de sáhttá gokčojuvvot:

• Bálká ja eará bargomávssut guhkimusat guđa mánnui.
• Bálkágáibádusa máksinbeaivi ii galgga dábálaččat leat boarráset go njeallje mánu ovdal áigemearrebeaivvi
• Luopmoruhta eanemusat 30 mánnui.
• Luopmoruhtagáibádus ii galgga dábálaččat leat dinejuvvon árabut  go 24 mánu ovdal áigemearrebeaivvi.
• Penšuvdnaaddosat eanemusat guđa mánnui.
• Buhtadus bargomávssu massima ovddas eanemusat guđa mánnui
• Reanttut bargomávssuin mat leat buorrin, gitta áigemearrebeaivvi rádjái, ja bearrangolut
• Govttolaš golut konkursagáibádusa oktavuođas

Maksimagovčča ráddjejuvvo bruttosupmái mii lea guovttegeardde álbmotoaju vuođđosupmi (G) áigemearrebeaivvis. Govttolaš goluid mákset lassin konkursagáibádusa ovddideami. 

Gáibádusas gesset, jus don leat dinen ohcanáigodagas ja dat buhtte dietnasa man dinejit ovddeš bargoaddis. Ovdal go olggosmákset dutnje, de gesset eret ovdamáksojuvvon beaiveruđa.  

Man guhká oažžu?  

• Sáhttá gokčojuvvot miehtá láhkamearriduvvon eretcealkináiggi, jus fal tariffašiehtadusas ii leat mearriduvvon guhkit eretcealkináigi, man leat soahpan árabut go guhta mánu ovdal áigemearrebeaivvi.
• Jus ásahus sirdojuvvo ođđa eaiggádii ovdal konkursarahpama, ja don joatkkát bargat ođđa eaiggáda ovddas, de gokčet bálkágáibádusa dušše sirdináigemeari rádjái.

Eará bálvalusat

• Beaiveruhta (ovdamáksojuvvon bálkádáhkádusruhta)

Movt ohcat  addosa?  

Don deavddát ohcanblankeahta A ”  Bálkágáibádusa je. dieđáhus konkursaoapmái”. Diggegoddi sáhttá almmuhit gii árbeoami hálddašeaddji lea, ja árbeoami hálddašeaddji lea geatnegahtton veahkehit du, jus dárbbašat veahki deavdit dieđáhusa. Árbeoami  hálddašeaddji gávnnat maid go ozat fitnodatnama Brønnøysundregistaris, čujuhusas www.brreg.no.

Goas fertet ohcat?

Lea dehálaš doallat diggegotti áigemeari go ovddida gáibádusa árbeoapmái. NAV Bálkádáhkádus galgá liikká gieđahallat gáibádusa, jus dat dieđihuvvo čálalaččat árbeoami hálddašeaddjái ovdal go árbeoapmegieđahallan lea loahpahuvvon, dahje jus árbeoami gieđahallan lea loahpahuvvon, árbeoami hálddašeaddji dahje NAV leat vuostáiváldán gáibádusa guđa mánu sisa maŋŋel konkursarahpama.

Gosa sáddet ohcama?

Blankeahta galgá sáddet árbeoami hálddašeaddjái. 

Mearrádus

Árbeoami hálddašeaddji árvvoštallá ja dárkkista gáibádusa, ja sádde mearrádusárvalusa NAV Bálkádáhkádusa mearrideapmái. 

Min boađusulbmil lea ahte guovtti mánus galget 80 % áššiin leat gieđahallojuvvon. 

NAV Bálkádáhkádusa gieđahallamis sáhttet leat golbma bohtosa; gáibádusat dohkkehuvvojit dahje hilgojuvvojit, dahje mii vuordit gieđahallamiin dassážii go oažžut eanet dieđuid árbeoami hálddašeaddjis. Mii sáddet reivve árbeoami hálddašeaddjái, ja son dieđiha dutnje  bohtosa. 

Sáhtát váidit jus du ohcan hilgojuvvo. Váidináigemearri lea golbma vahku dan rájes go vuostáiválddát hilguma. Váidaga sáddet  NAV Bálkádáhkádussii. Ášši sáddejuvvo Bargodepartementii, jus mearrádus doalahuvvo. 

Olggosmáksin lea ná

Jus dohkkehit ohcci gáibádusa , de sirdet bálkádáhkádusruđa árbeoami hálddašeaddjái. Árbeoami hálddašeaddji sirdá ruđa ohccái, muhto gesset geatnegahtton gessosiid, nu mo vearu ja ovdamáksojuvvon beaiveruđa.

Dáppe leat deháleamos dieđut vuoigatvuođaid ja geatnegasvuođaid birra. Eambbo dieđuid gávnnat liŋkkaid bokte. Muhtin dieđut leat beare dárogillii.