Mánnáoadju

Gii oažžu mánáidoaju?

• Máná eadni dahje áhčči oažžu mánáidoaju. Jus váhnemat leaba šiehtadan mánnái orrunbáikki guovttesajes, de sáhttá mánáidoaju juohkit guovttesadjái.
• Biebmováhnemat, eará fuolaheaddji dahje mánáidsuodjalusásahus sáhttá oažžut mánáidoaju jus mánná orru doppe (badjel golbma mánu).

Jus mánáidoaju galggat oažžut, de galgá du mánná orrut Norggas. Jus du mánná orru Norggas unnimusat 12 mánu hávális, de rehkenastojuvvo orrumin. Dán njuolggadusas sáhttá spiehkastit. Mánáidoaju birra go orru EØS-riikkain, čilgejuvvo eambbo NAV neahttasiidduin Internasjonalt oasis.  

Gii oažžu viiddiduvvon mánáidoaju?

Viiddiduvvon mánáidoadju lea mánáidoadju ovtta mánnái eambbo go dan gii orru du luhtte. Don oaččut viiddiduvvon mánáidoaju jus orut okto mánáin ja

• Leat sierranan, earránan dahje leat leaskan
• Ii leat náitalan ja it oro ovttas máná nuppi váhnemiin (go mielguimmežiin lea oktasaš mánná vuollel 16 jagi, de galgá soabahanatteasttain duođaštit ahte ovttaseallin lea loahpahuvvon)
• Duohtavuođas orrubeahtti goabbat sajes sierrananáiggis unnimusat guhtta mánu almmá sierranandohkkeheami dahje duomu haga
• Go náittusguoibmi/mielguoibmi lea giddagasas eavttuhis ráŋggáštusain unnimusat guhtta mánu, dahje lea čohkkán háldogiddagasas unnimusat guhtta mánu
• go náittusguoibmi/mielguoibmi lea leamaš jávkan/láhppon unnimusat guhtta mánu

Jus oaččut viiddiduvvon mánáidoaju, de dát it šat addojuvvo, jus

• náitalat
• leat 12 mánu mielguimmeš ovttain geainna dus eai leat oktasaš mánát

Jus orut dahje fárret olgoriikii

Jus don mánáinat orut gaskaboddosaččat olgoriikkas, sáhtát oažžut mánáidoaju, dasgo mánná rehkenastojuvvo ain Norgga ássin. Dábálaččat eai rehkenastte máná šat orrumiin Norggas, jus son galgá olgoriikkas orrut badjel guhtta mánu, dahje jus son orru olgoriikkas oktiibuot badjel guhtta mánu jahkái guokte dahje máŋga jagi maŋŋálaga. Dán njuolggadusas spiehkastuvvo, jus mánná ja son gii orru/sii geat orrot mánáin ovttas olgoriikkas, leat álbmotoaju geatnegahtton dahje eaktudáhtolaš mieldelahtut. Mánáidoaju birra go orru olgoriikkas, čilgejuvvo eambbo NAV neahttasiidduin Internasjonalt oasis. 

Maid oaččut mánáidoadjun?

Dán oaččut

• dábálaš mánáidoaju, vissis ruhtameari juohke mánná ovddas
• finnmárkolasáhusa jus don orut dahje leat Finnmárkkus dahje dáin davvi-Romssa suohkaniin: Gálsa, Návuotna, Ivgu, Ráisa, Skiervá dahje Omasvuotna.
• svalbardlasáhusa, jus don leat asáiduvvan Svalbárdii
• viiddiduvvon mánáidoaju
• smávvamánnálasáhusa, mii boahtá mánáidoaju lassin. Dan ožžot ovttaskas fuolaheaddjit geain leat mánát nulla ja golmma jagi gaskkas, ja geat ožžot viiddiduvvon mánáidoaju ja dievas nuppástusdoarjaga.

Mán guhká oaččut mánáidoaju?

Mánáidoadju álgá boahtit ovtta mánu maŋŋel go mánná riegádii, dahje mánu maŋŋel go devdet eavttuid oažžut mánáidoaju, jus riekti oažžut mánáidoaju boahtá maŋŋel. Mánáidoadju boahtá gitta dan mánnui ovdalgo mánná deavdá 18 jagi.

Mánáidoaju sáhttá máksit gitta golbma mánnui maŋás áiggis dan rájes go ohcet, jus eavttuid deavddát.  

Movt ohcat mánáidoaju?

Dábálaččat it dárbbaš ohcat mánáidoaju. Jus mánná riegáda Norggas, de NAV addá dieđu máná eadnái ahte mánáidoadju máksojuvvo sullii guokte mánu riegádeami maŋŋil. Jus áhččái galgá máksit mánáidoaju, de dieđihat NAV-kantuvrii dan birra.

Mánáidoaju galgá dalle ohcat go:

• eadni ii leat registrerejuvvon Norgga ássin  
• mánná lea badjel guhtta mánu go deavdá eavttuid oažžut mánáidoaju
• dus sáhttá leat riekti oažžut viiddiduvvon mánáidoaju
• váhnemat leat šiehtadan ahte mánas lea guovttesajes orrunbáiki ja mánáidoaju galgá juohkit guovtti sadjái
• mánáidoadju galgá árvvoštallojuvvot EØS-šiehtadusa njuolggadusaid dahje eará oadjošiehtadusaid vuođul

Go čálát ohcama, de bijat mielddusin dárbbašlaš duođaštusaid, vai NAV-kantuvra sáhttá fargga meannudit ohcama. Ohcama sáddet NAV-kantuvrii.

Dáppe leat deháleamos dieđut vuoigatvuođaid ja geatnegasvuođaid birra. Eambbo dieđuid gávnnat liŋkkaid bokte. Muhtin dieđut leat beare dárogillii.