Almmolaš eiseválddiin lea geatnegasvuohta mearridit áhččivuođa mánnái geasa áhččivuohta ii leat mearriduvvon.
Váhnenovddasvástádus lea dat geatnegasvuohta ja riekti mii váhnemiin lea mearridit máná ovddas persovnnalaš dilálašvuođain. Sus dahje sudnos geas lea váhnenovddasvástádus lea/leaba maiddái máná fuolaheaddji(t).
Jus váhnemat leaba náitalan nubbi nuppiin, de adnojuvvo riegádeamis automáhtalaččat dat dievdu, geainna eadni lea náitalan, máná áhččin, nu gohčoduvvon pater est njuolggadus. Náitalan váhnemat oažžuba maiddái automáhtalaččat oktasaš váhnenovddasvástádusa mánnái.
Jus máná eadni formálalaččat lea sierranan riegádeamis, de áhččivuohta mearriduvvo nu lágiid ahte eadni lei náitalkeahttá. Jus dattetge sierranan náittosguoibmi dovddasta áhččivuođa, de mánná adnojuvvo leat náittus váhnemiiguin riegáduvvon.
Jus máná váhnemat eaba leat náitalan, de dábálaččat áhččivuohta mearriduvvo nu ahte eadni almmuha áhči nama, gii dasto fas mieđiha áhččivuođa. Jus eadni ii almmut máná áhči nama ja lea dievdu gii mieđiha áhččivuođa, de ferte eadni dohkkehit mieđiheami.
Jus máná váhnemat eaba oro ovttas go áhččivuohta mearriduvvo, de lea eatnis okto váhnenovddasvástádus. Váhnemat sáhttiba dattetge šiehttat oktasaš váhnenovddasvástádusa, juogo mieđiheami oktavuođas dahje go das ráhkadeaba sierra šiehtadusa álbmotregisttareiseváldái.
Jus váhnemat leaba ovttasorrut, jus sudnos juogo lea oktasaš čujuhus dahje leaba sádden cealkámuša álbmotregisttareiseváldái ahte soai orruba ovttas, de sáhttá eatni ovttasorru mieđihit áhččivuođa almmá eatni mieldeváikkuheami. Eadni galgá dalle oažžut dieđu mieđiheami birra. Váhnemat geat orruba ovttas go áhččivuohta mearriduvvo, oažžuba maiddái automáhtalaččat oktasaš váhnenovddasvástádusa.
Jus áhččivuohta ii mieđihuvvo, de dalle lea almmolaš eiseválddiid ovddasvástádus oažžut dan mearriduvvot. NAV fuolaha dan ovddasvástádusa ja vejolaččat duopmostuolut. Dan oktavuođas sáhttá leat áigeguovdil gohččut vejolaš bealálaččaid ja varraiskosiiguin čielggadit áhččivuođa.
Áhčči sáhttá mieđihit áhččivuođa sihke ovdal riegádeami, riegádeami oktavuođas ja maŋŋel riegádeami. Áhččivuođa mieđiheapmi galgá dahkkojuvvot čálalaččat vásedin skovvái maid NAV lea ráhkadan. Áhčči ferte persovnnalaččat boahtit, ja čájehit legitimašuvnna ovtta dáid ásahusaide:
Jus čuožžila eahpádus áhččivuođa birra náittosdili dahje mieđiheami vuođul, de sáhttá mánná, eadni, áhčči dahje goalmmát olmmoš gii oaivvilda son lea máná áhčči cegget ášši duopmostullui das ahte rievdadit áhččivuođa. Jus áhččivuohta ovdal lea mearriduvvon duomus, almmá DNA analiisa haga, de sáhttá gáibidit ášši fas ođđasit meannuduvvot.
Áhččivuođa sáhttá maiddái NAV rievdadit jus lea dievdoolmmoš gii mieđiha áhččivuođa ja máná eadni ja álgoálgosaš áhčči dohkkeheaba mieđiheami.
Njuolggadusčálus
Áhččivuohta. Mánáidlága 2. kápihttal, Váldonr. 51 Nr. 1