Geres - Čájáhus gerresa historjjás, geavaheamis ja duddjomis

Ovddit áiggiid girjegovvemiin dábáleamos govva sámiin lea sápmelaš oktan gerresiin ja bohccuin. Gerresa sáhttáge atnit oktan sápmelašvuođa dovdomearkkain. Sámiid lassin virgealbmát ja báhpat, maŋŋelis maiddái doaktárat, leansmánnit ja dearvvasvuođadikšut johte sámeguovllus geressáhtuin.

1900-logu rádjai measta buot olbmuid sáhtosteamit ja gálvofievrrideamit dáhpáhuvve gerresiiguin ja geresráidduin. Dábáleamos gerestiippat ledje vuodjengeres, gálvvuid fievrrideapmái oaivvilduvvon ráidogeres ja lohkk´geres, mas lea lohkki.

Geres lei ovdalaš áiggiid anus miehtá sámeguovllu. Gerresiid atnu geahppánii sođiid maŋŋá, go johtinvierut rievdagohte. Oarje-Lappis reagaid atne juo 1800-logus ja 1900-logus reagat ledje juo dábáleappot go gerresat. Anáris ja Ohcejogas badjeolbmot johtaledje gerresiiguin 1960-logu gaskkamuddui, gitta dassái go mohtorgielká bođii atnui. Dan maŋŋá gerresat vajálduvve áittiid vuollái.

Sámeservodagas geresduojárat ledje árvvusadnojuvvon spesialisttat ja ámmátolbmot. Sámedievddut máhtte dábálaččat goittot muhtun muddui duddjot beaivválaš atnubiergasiid muhto soapmásat ledje čeahpibut go earát ja sis lávejedje maiddái diŋgot dujiid. Dujiin buot eanemus hástaleaddjin atne fatnasa ja gerresa duddjoma. Fatnasa ja gerresa duddjodettiin duojáris galggai leat máŋggalágan čehppodat, rivttes ávnnasmuora válljemis vuogas hámi gávdnamii ja čábbodaga áddemii. Duodji galggai leat doaibmi ja nanus – ja maiddái estetihkalaš.

Gerresa guovddáš rollas sámekultuvrras muitala maiddái dasa guoskevaš árbedieđu valljivuohta. Čájáhusas muitaluvvo ee. gereshávdádemiin, guldaluvvo gerresiin vuodjima govvideaddji árbevirolaš musihkka ja olbmot besset oahpásmuvvat gerresiin vuodjima govvideaddji sátneriggodahkii.

Čájáhusa diehtosisdoalus vástideaba amanuensa Áile Aikio ja arkeologa Eija Ojanlatva. Čájáhus vuođđuduvvá Sámemuseas dahkkojuvvon dávvirdutkamuššii.

Geres – Ahkio -čájáhus lea oaidnimis 26.10.2012-3.2.2013.

Lassedieđut: 
Intendeanta Arja Jomppanen, tel. +358 (0)40 579 3313,  arja.jomppanen(at)samimuseum.fi dahje amanuensa Áile Aikio, Sámemusea Siida, tel.+358 (0)400 891 860,  aile.aikio(at)samimuseum.fi