Artihkal girjjis Sámi skuvlahistorjá 2. Davvi Girji 2007.
Nils Sneberg |
Sámi skuvlahistorjjá vuosttaš girjjis beasaimet lohkat govt lei bajásšaddat ja skuvlla vázzit Olmmáivákkis Gáivuonas 1970-logus, go gilli lei mahkáš dáruiduvvan. Dál mannat guokte buolvva maŋos, ja diktit muitalit guoktása sis geat skuvlla vázze Olmmáivákkis 1920- ja 30-logus. Nils-Ole Dalvik lea 2004 čavčča jearahallan Nils Sneberga ja Elida Isaksena (boahtte artihkal). Dalvik lea bajásšaddan Olmmáivákkis, ja orru ain doppe. Son riegádii 1969. Son bargá Gáivuona lagasbirasguovddážis, ja lea maid suohkanstivraáirras. Asttoáiggis liiko boares muitalusaid čohkket soga, gili ja soađi birra. Nils Sneberg lea riegádan Olmmáivákkis 1918:s, ja lea doppe orron olles eallinagi. Son lea bargan huksehusbargguiguin ja eanandoaluin. | Nils-Ole Dalvik |
- Ledjen 7-jahkásaš go álgen skuvlii, ja vázzen doppe 7 jagi, gait jagiid vázzen skuvllas Goržžis. Skuvlaáiggis eai leat máŋga buori muittu gal. Máhtten dušše sámi, in máhttán dáro go álgen, ja skuvllot bođii lulde ii ge máhttán sámi. Sii guđet muinna sihte sárdnut, ferteje sámástit. Ledje maid soames iežá oahppit geat máhtte dušše sámegiela, muhto eanáš oahppit dárustedje. Sis ledje váhnemat geat dárostedje. Mu siiddas leigga dušše eadnán ja áhkkon, soai sártnuiga dušše sámegiela. Eadnán ii lean vissa skuvlla vázzán obanassiige. Danin gullen dušše sámegiela siiddas.
Unnán ohppen skuvllas dan čieža jagis maid doppe vázzen. Ii lean ruhta girjjiid oastit, mus lei dušše biibalhistorjá ja čilgehus. Muhto birgejin bures rehkenastimis, go das sáhtii olmmoš bures birget, vaikko ii máhttán ge nu olu dárogiela. Jáhkán ahte mun livččen čeahppi jus livččen albma skuvlla vázzán. Muhto skuvllohat eai bargan muinna, eai gal beroštan mus. Ii dat gal buorránan ge go bohten skuvllot Nordnesa alit luohkáide. Skuvllot Slinde bođii lulde, ii son máhttán sámi. Skuvllot Soleng ja skuvllot Nordnes gal máhtiiga sámegiela, muhto soai sártnuiga dušše dárogiela. Slinde lei skuvllot Goržžis go dohko álgen, muhto son heittii. De šattaiga Soleng ja Nordnes min skuvllohat. Skuvllot Nordnes orui muhtun áiggi oahpaheaddjidálus skuvllas. Su lusa fárrii oabbás, Karolina, go son bázii leaskan.
Hans Olsen Goržži skuvlla ovdabealde |
Juohke beaivvi vázzen skuvlii ja fas siidii. Orron Hánosiiddas Storvollenis, badjelaš kilomehter skuvllas eret. Bottuin láviimet ruohttat skuvlla birra dassážii go Nordnes gilddii min dan dahkamis. Oktii muittán ahte guokte bártni beaškkeheigga oktii nu garrasit ahte guktot álggiiga njunis vardit. Muđui eat beassan olus maidege bargat.
Erenoamážit muittán go soames geardde vuosttaš čavčča gilde min mannamis bálgá lusa. Lei dat beaivi go soahttáske Vuolášluohkás, nu gohčoduvvon leansmánnefearán.
Mii háliideimmet dieđus mannat geahččat, muhto skuvllot Nordnes gilddii dan. Mii leimmet hui sáhkkii, ja manaimet liikká lagabui bálgá nu ahte oinniimet gitta Solbakkenii, ja gulaimet hurá-čurvosiid doppe. Muittán bures go politiijá soames beaivve maŋŋil bođii min siidii eadno gitta váldit danin go son lei leamaš mielde. Okta konstábel lei nu guhkki, go son čuoččui de ledje su oalggit min dálu gáhttobielkkaiguin ovttaguhkit. Mu eanu váldojuvvui Romsii ja gažaduvvui, muhto son beasai fuotin siidii iige dubmehallon.
Dat dárogiella, maid máhtten go gergen skuvllas, ii lean masage ávkin. Dárogiela lean oahppan maŋŋil, go mu mánát ohppe dárogiela skuvllas, ja sárdno maid eanáš dárogiela siiddas. Mu eammi, Anna, son sártnui dárogiela bures. Danin šattai nu ahte mun maid álgen eanet ahte eanet dárustit. Ránnjámánát sárdno dárogiela, muhto maid sámegiela. Go muinna sárdno de sárdno dušše sámegiela.