Ákkat ahte háliida dahkat abortta soitet leahkit máŋga. Ii soaitte dovdat iežas gearggusin. Dovdá iežas ila nuorran dehe ahte ii heive su eallimii juste dalle. Soaitá dat geainna lea šaddan áhpeheapmin ii leat dat geainna háliida máná.
Lea lohpi dahkat abortta dárbbatkeahttá čilget geasage, fuolatkeahttá ákkas. Abortalágas lea čállon. Olbmos lea riekti molsut oaivilis goas fal ovdal ieš abortta.
Aborta dahkan ii daga váddáseabbon šaddat áhpeheapmin maŋibus. Ii leat mangelágan ahkerádji oažžun dihte dahkat abortta.
Ovdal abortta
Olbmos gii jurddaša dahkat abortta soitet leahkit máŋga jearaldaga ja dalle soaitá leahkit buorre ságastit soapmásiin Abortta oktavuođas fállojuvvo álo doarjja ja veahkki, sihke ovdal ja maŋŋel. Jus lea dat gii lea dahkan soapmása áhpeheapmin sáhttá maid oažžut deaivát soapmása vai beassá ságastit jus háliida.
Nieida gii mearrida
Lea álo buorre ságastit dainna geainna lea šaddan áhpeheapmin got háliida dahkat. Jus heive lea buorre jus sáhttá dahkat mearrádusa ovttas. Muhto jus ii leat ovttaoaivilis álo áhpehis nieida mearrida dahkágo abortta vai ii. Dat gii lea dahkan soapmása áhpeheapmin ii sáhte okto mearridit galgágo dahkkot aborta vai doalahit máná.
Leahkit guoibmi dasa gii dahká abortta
Beroškeahttá das leago mearrádus aborttas oktasaš dehe ii, soaitá dat guoibmin leahkit unohas dovdamuš. Abortavuostáváldimiin ja nuoraidvuostáváldimiin sáhttá beassat deaivat soapmása ja ságastit juogo goappešagat ovttas dehe akto.
Abortta maŋŋel soaitá dovdat iežas gehppon dehe morašlažžan. Dovddut ja jurdagat soitet molsasaddat áiggi mielde ja muhtumin bohtet easka guhka maŋŋel abortta.
Vaikko lea gollán guhkes áigi sáhttá váldit oktavuođa ovdamearkka dihte nuoraidvuostáváldimiin oažžun dihte ságastit dovdamušaidis birra.
Goas sáhttá dahkat abortta?
Gitta 18 áhpehisvahku rádjái lea riekti dahkat abortta dárbbatkeahttá muitalit geasage manin háliida dahkat dan.
Maŋŋil 18. áhpehisvahku galgá leahkit sosiálastivrra lohpi dahkat abortta. Dakkár lobi oažžu jus leat erenomáš ákkat abortii. Ovdamearkka dihte ahte lea hirbmat nuorra, leat alkohola- dehe gárrenmirkováttisvuođat, lea veagalváldon dehe ogis lea juoga váralaš vahát dehe liitu.
Gos aborta dahkko?
Aborta dahkko álo buohcceviesus dehe eará spesialistaklinihkain, abortta ii sáhte dahkat omd. nuoraid-vuostáváldimiin. Muhto jus diehtá ahte lea áhpehin ja jurddaša dahkat abortta sáhttá váldit oktavuođa nuoraidvuostáváldimiin oažžun dihte ráđiid. Sáhttá maid mannat dearvvašvuođaguovddážii dehe gynekologa lusa. Sii sáhttet maid veahkehit olbmo váldit oktavuođa buohcciviesu abortavuostáváldimiin.
Sáhttá maid ieš riŋget njuolga abortavuostáváldimii ja várret áiggi. Jus diehtá ahte háliida dahkat abortta soaitá leahkit buorre várret áiggi nu jođánit go vejolaš daningo muhtumiin soitet dihto vuostáváldimiin leahkit vuordináiggit
Mot aborta dáhpáhuvvá?
Abortta sáhttá dahkat máŋgga ládje. Mainna vugiin dat dahkko vuolgá das man guhkás áhpehisvuohta lea ollen. Oažžun dihte čielgasa man áhpehisvahkus lea rehkenasto maŋemus mánnodávddaid vuosttaš beaivvis iige ieš sahkanandilis.
Logát vahku rádjái
Logát vahku rádjái sáhttá dahkat abortta dálkasiid vehkiin. Dat gohčoduvvo dálkkaslaš aborta. Muhtin báikkiin dat vuohki gevto guovttenuppelogát vahku rádjái. Dalle oažžu tableahta abortavuostáváldimis. Dát ii leat seamma ášši go akuhta p-pillar. Maŋŋel go lea váldán tableahta oažžu mannat ruoktot.
Ovtta –guovtti beaivvigeažis ferte boahtit fas vuostáváldimii oažžun dihte ođđa dálkasa, juogo tableahttan man njiellá dehe mii bidjo viigái. Dalle ferte orustit vuostáváldimis ja moatti diimmu geažis álgá vardin ja áhpehisvuohta nordojuvvo olggos. Dat soaitá bávččagit muhto dalle oažžu gibulitnudeami ja maŋŋel seamma beaivvi sáhttá vuolgit ruoktot.
Abortta sáhttá loahpahit maid ruovttus, ng. ruovttuaborta. Dalle oažžu mielde nuppi gearddi tableahtaid ja váldá daid ruovttus. Vai oažžu dahkat ruovttuabortta ferte leahkit unnimustá 18 jagi ja soames ráves olmmoš ferte leahkit su luhtte.
Moadde vahku maŋŋel abortta dahkko ođđafitnan gynekologa dehe jorttamovrra luhtte ođđa áhpehis-vuođateastta dahkamii ja muitalan dihte got veadjá. Easka dalle gehččo dálkkaslaš aborta ollásit čađa-huvvon. Muhtumin dahkko maid dutkan dárkkistan dihte ahte eai leat báhcán mangelágán vuossamátta-bázahusat viigái. Jus leat ng. ráhpun ferte dahkkot ja dalle njammojuvvo dat oasit mat leat báhcán eret. Jus dat dárbbašuvvo dahkkot dalle nohkkaduvvo.
13 vahku rádjái
13. vahku rádjái, sáhttá dahkkot man gohčoduvvo kirurgalaš aborta, dalle dahkko ráhpun. Operašuvnna áigái nohkkaduvvo. Doavttir doalvu instrumeantta viigái. Instrumeanttas lea gitta njammi. Várrogasat ohki ja vuossamátta njammojuvvo olggos viigás. Ieš aborta váldá sullii 20 minuhta. Maŋŋil ferte vuoiŋŋastit vuostáváldimis moadde diimmu. Moadde vahku maŋŋil sáhttá muhtumin šaddat galledit vuostáváldimis.
Vahku 12 maŋŋel ja gitta vahkkui 19
12 vahku maŋŋil aborta ferte dahkkot guovtti lávkkis. Dalle oažžu vuostáváldimis álggos dálkasa mii lea seammalágán tableahtta go mii gevto árra aborttas. Guokte beaivvi maŋŋel ferte boahtit ruovttoluotta vuostáváldimii oažžun dihte ođđa dálkasa mii bidjá mátkái viigá ávttaid nu ahte ohki vehá gerddiinis hoigasa olggos. Dat sáhttá sulastahttit miniriegádahttima ja sáhttá bávččagit seamma ládje go riegádahttá máná. Áigi mii dasa gollá sáhttá molsasaddat, moatti diimmus máŋgga jándorii muhto eatnasiin dat dáhpáhuvvá jándoris. Dan áigge lea váldojuvvon buohccivissui. Go aborta lea dahkkon doavttir dutká viigá. Jus vuossamátta-bázahusat leat vel soaitá dárbbašit dahkkot viigá ráhpun. Moadde vahku maŋŋil sáhttá muhtumin šaddat galledit buohcciviesus.
Vahku 18 maŋŋel
Vahku 18 maŋŋel oažžu dahkat abortta jus leat erenomáš ákkat abortii. Aborta dahkko dalle seamma ládje go vahku 12 maŋŋel.
Maid aborta máksá?
Maid aborta dahkan máksá vuolgá das man guovllus riikkas orru. Máŋgga sajis ii dárbbat máksit maidege jus lea vuollái 20 jagi. Jus dárbbaha máksit nu dat máksá sullii 300 ruvnna beroškeahttá man boaris lea. Jus háliida diehtit juste maid máksá doppe gos orru nu sáhttá jearrat soapmásis nuoraidvuostáváldimis dehe jurttamovravuostáváldimis. Sáhttá maid váldit oktavuođa abortavuostáváldimiin.
Fertego váhnen dehe fuolaheaddji oažžut diehtit?
Vuostáváldimiid bargoveagas lea jávohisvuođageatnegasvuohta. Muhto jus galgá dahkat abortta lea buorre jus soamis sáhttá leahkit doarjjan ovdal ja maŋŋel abortta. Jus lea nuorra bargoveahka láve evttohit ahte váhnemat dehe fuolaheaddjit ožžot diehtit ahte galgá dahkat abortta. Jus ii sáhte muitalit ruovttus ahte galgá dahkat abortta sáhttá muitalit soames eará ráves olbmui geasa luohtiha. Dat sáhttá leahkit ráves oabbá, fuolki, kurator dehe skuvlla buohccidivššár dehe soamis iežá gii sáhttá addit doarjaga.
Jus váhnemii dehe eará fuolaheaddjái váldo oktavuohta mearriduvvo dáhpáhus gearddiinis ja vuolgá das maid ieš háliida, dilálašvuođain ja man boaris lea. Mađi lagabus 18 jagi lea dasto unnit lea váhnemis dehe eará fuolaheaddjis riekti diehtit ovttaskasa oktavuođain divššuin. Eanas oassái sáhttá ságastit got galgá dahkat dainna bargoveagain mainna deaivvada. Jus váhnemii dehe fuolaheaddjái váldo oktavuohta nu oažžu goit álo ieš diehtit dan álggos.
Jus lea nu ahte ovttaskasa váhnemat dehe fuolaheaddjit eai obanassiige sáhte oažžut diehtit ahte háliida dahkat abortta, daningo dalle soaittálii ovttaskassii dáhpáhuvvat juoga, dikšubargoveahka ii váldde oktavuođa singuin. Aborttadahkan ii galgga dagahit ahte bidjo dakkár dilálašvuhtii gos sáhttá geavvat heajuid. Ovttaskas sáhttá oažžut veahki kuratoris dehe eará doarjjabargis dan sádjái.
Abortta maŋŋel
Lea buorre vuoiŋŋastit daid beivviid abortta maŋŋel. Vuosttaš beivviid ja gitta vahku rádjái sáhttet leahkit bákčasat, sullii dego mánnodávddat. Vahkut abortta maŋŋel sáhttá vardit sullii nugo livččii mánnodávddat dehe soaitá vehá eanet. Man guhká vardá lea gitta olbmos ja vuolgá earet eará das man soarttat abortta lea mannan čađa. Nu guhkágo vardá ii galgga anašit, geavtit tampongga dehe vuojadit daningo dalle soaitá oažžut infekšuvnna. Sullii njealji – guđa vahku geažis lávejit mánnodávddat boahtit.
Abortta maŋŋel soitet muhtimat dovdat miela gehppon go nuppit fas dovdet iežaset surolažžan. Dovddut soitet maid molsasaddat ja muhtumin dat bohtet easka guhká maŋŋel.
Vaikko lea gollan guhkes áigi sáhttá váldit oktavuođa vuostáváldimiin vai beassá sárdnut dovdduidis birra. Dan sáhttá dahkat vuostáváldimis gos aborta dahkkui dehe ovdamearkka dihte nuoraidvuostáváldimis.
Muhtumin dat vuolgá das ahte ii dovdda iežas gearggusin, ahte lea ila nuorra dehe dat ii heive ovttaskasa eallimii juste dalle. Soaitá ahte geainna lea šaddan áhpeheapmin ii leat dat geainna háliida máná. Beroškeahttá sivas lea riekti oažžut dahkat abortta dárbbatkeahttá čilget soamis earái. Dat lea čállon abortalágas. Lea maid riekti molsut oainnu goas fal ovdal ieš abortta.
Ii leat oktat ahkerádji oažžun dihte dahkat abortta.