Álbmotbeaivve {Doalut}¢{noun,min|doalut}

Vaikko dáppe Torontos eai lean mangelágan doalut sámi álbmotbeaivvi gudnin, dáiden ávvudit beaivvi buot árbeviroleamos vuogi mielde go goassige Sámis – vahágis. Iđđes barggus mis lei eamiálbmotprográmma mánnosaš čoahkkin, man min {“}‰{cit|”}vuoras” rabai {haudenosaunee {giitossártniin}${noun,conc|giittossártniin}}¥{noun,cmp|haudenosaunee-giittossártniin} dego son láve. Dat lea árbevirolaš sárdni mii giitá eatnama ja dan buot oliid ja osiid ja mii árbevirolaččat sáhttá bistit máŋga diimmu. Ovdal dan {giitossártni}${noun,conc|giittossártni} min prográmma čálli váccii birra rieggá {{“}‰{cit|”}smudge” {suovain}¥{noun,cmp|”smudge”-suovain} (dábálaččat goikaduvvon salvia-šaddu, muhtumin {háisuodni}${noun,typo|háisuoidni} ) vai buot čoahkkima oassálastit sáhtte buhtistit iežaset dainna suovain. Smudge-suova ulbmilin lea buhtistit ja rahpat olbmo ja olbmo miela váldit vuostá earáid ja earáid sániid positiivvalaš vuoiŋŋas. Dáid árbevirolaš {ráhpanvieruid}${noun,a|rahpanvieruid} maŋŋá gieđahallagođiimet čoahkkináššiid. Go čoahkkin nogai, min {“}‰{cit|”}vuoras” (gii oahpaha maiddái oneida-giela min prográmmas) loahpahii čoahkkima. Eahkes {trumbu-}${noun,cmp,svow|trumbo-} ja lávlunrieggás eamiálbmotstudeanttaid guovddážis vuot {giinu}${indef,notcmp|gii nu} manai rieggá birra smudge-suovain ovdalgo álggiimet lávlut. Rieggás juohkehaš beasai válljet oahpes lávlaga dahje oahpahit earáide ođđa lávlaga – lávlagat leat {“}‰{cit|”}árbevirolaš” {intiánalávlagat}${noun,conc|indiánalávlagat} {mat}£{rel,obj,nompl,akkpl,case|maid} olbmot lávlot sihke seremoniijain ja eahpeformála ovttastallamiin. Okta almmái lávllui ja oahpahii midjiide {guovdžža}${noun,typo|guovžža} lávlaga – son ieš gulai guovžža klánii – ja lávlaga maŋŋá okta rieggá jođiheaddjiin čilgii guovžamánu birra, mii lea dál lahkoneamen go guovža lihkká dálvenahkáriin. Son čilgii ahte oađedettiin guovža viežžá {visuvnnaid}${noun,ascii|višuvnnaid} olbmuid várás ja dat lea {eandalitge}${adv,fin|eandaliige} guovža-klána olbmuid geatnegasvuohta gaskkustit daid {visuvnnaid}${noun,ascii|višuvnnaid} earáide.

Jurddašallen ahte nie dáppe stuorra miljongávpogis olbmot ellet iežaset {kultuvrra}£{noun,advl,comsg,akksg,case|kultuvrrain} vaikko ii leange miige erenoamáš ávvubeivviid sidjiide. Sidjiide dat leat oassin árgabeaivvis dađe {stuorat}£{adj,attr,attr,nomsg,infl|stuorát} doaluid dahje meanuid haga. Sámis mii dušše {lávllestit}${verb,conc|lávlestit} Sámi soga lávlaga oktii jagis almma mangelágan vieruid haga ja dasto guldalit daid agálaš sártniid…

PS: Helsingin Sanomat almmustahtii mu čállosa Suoma stáhta ájihanpolitihkas sámiid hárrái ikte – mun ledjen gal ráhkkanan muhtin čilgehussii manne sii eai sáhte dan almmustahttit, nu ahte lei oalle stuorra imaš go lohke ahte šaddá álbmotbeaivve aviisii!