Láhka rijkalasj unneplågoj ja unneplågogielaj birra fábmuj bådij ådåjakmáno1.b. 2010. Målssu lágajt riektá birra sámegielav ja suomagielav ja meängielav tjuottjudusfábmudagájn ja duobbmoståvlåjn adnet. Rievddadusá li aj dagádum sámediggelágan ja sosiáladievnastuslágan.
Svieriga rijkajgasskasasj välggogisvuoda li vaj muhtem unneplågoriektá galggi ålliduvvat jårbbå rijkan. Gájkka vihtta rijkalasj unneplågo danen ådå lágas (2009:724) gåbtjåduvvi.
Vuodosuodje
Nåv gåhtjoduvvam vuodosuodje mierkki iehtjádij siegen:
- tjuottjudusfábmudagá galggi dárbon diededit rijkalasj unneplågojt hiebalasjláhkáj sijá riektáj birra
- sebrudagán la sierralágásj åvdåsvásstádus suoddjitjit ja åvdedittjat rijkalasj unneplågogielajt ja galggá aj åvdedit rijkalasj unneplågoj máhttelisvuodajt bisodit ja åvdedit ietjasa kultuvrav Svierigin
- mánáj kultuvralasj identitehta åvddånibme ja ietjasa unneplågogiela anov galggá åvdeduvvát sierraláhkáj
- tjuottjudusfábmudagá galggi vaddet rijkalasj unneplågojda máhttelisvuodajt vájkudimfábmuj ássjijn ma sidjij guosski ja nåv guhkas gå máhttelis rádedit unneplågoj åvdåstiddjij dakkir ássjijn.
Sierralágásj riektá
Dasi vil li fámon sierralágásj riektá suoma- sáme- ja meängielagijda färttáhasj tjuottjudusguovlon. Dá riektá li iehtjádij siegen:
- aktugattjajn li riektá adnet gielajt njálmalasj ja tjálalasj aktavuodajn fábmudagáj aktugasj ássjen manna fábmudahka l mierrediddje
- fábmudahka l välggogis vaddet njálmalasj vásstádusáv sämmi giellaj ja jus ádnu vaddet tjálalasj märrádusá ja oare jårggålimev. Fábmudahka máhttá mierredit sierralágásj ájgev ja sajev gånnå dievnastus vatteduvvá unneplågogiellaj
- tjuottjudusfábmudagá galggi åvdedit vaj bargge gávnnujimáhttudagaj unneplågogielajn
- kommuvnajn li sierralágásj välggogisvuoda ásadit vuorrasij- ja mánnáhuvsov, ållåsit jali muhtem mudduj unneplågogielajda jus soames tjuottjudusguovlon dáv rávkká.