- Dát la midjij ållu stuorra mærkkabiejvve, javllá Árrana museajådediddje Harrieth Aira.
Árran Julevsame guovdásj le aktisattjat ájrrasij vihtta ietja sáme museajs, Norsk folkemuseajn, Kulturhistorisk museajn ja Sámedikkijn guorrasam juohket museadávverijt ja gálvojt dán stuorra máhtsadimprosjevtan. Bååstede-prosjækta le stuorra máhtsastimprosjækta mij juohká sáme museadávverijt ma dálla li Norsk folkemusean/Kulturhistorisk musean ruoptus sáme guovlojda, ja prosjækta l Vuonan stuorra ja riek sierralágásj barggo. Jagen 2012 guorrasij Sámedigge dáj guokta museaj Oslon, jut lahkke oasse sáme dávverijs dåppe galggi máhtsaduvvat sáme museajda majt Sámedigge ruhtat.
Suláj 340 museadávvera julevsáme guovlos li juogeduvvam. Binnep dávvertjoahkke bidumsáme guovlos la huoman báhtsám ja juogeduvvá maŋŋela.
Árran le sávvam dájt museadávverijt ruoptus julevsáme guovlluj gåsstå da álgos båhtin, ja le barggam dan alluj måttijt jagijt juo dallutjis gå musea ásaduváj 20 jage dás åvddål. Ja vijmak dálla vuostasj bále ålluk vuojnnet dát barggo lulu ålliduvvat.
Vuosstáválldem gárveduvvá
Árran le dálla gárvedahtjam vuosstáj váldátjit dáv stuorra dávvertjoahkkev. Boahtte barggo Árrana museaj la vehi divudit Árrana museavuorkáv/magasijnav. Dan diehti gå båhti ållo náhkke, skidde ja sassnebuktaga ma galggi galman liehke viertti Árran tsieggit ådå ja stuoráp tjihtanav museavuorkkáj.
-Mij lip juo vehi gárvedahtjam dáv bargov. Så doajvvomis ihkap aj dat tjoavdeduvvá ruvámus láhkáj vaj ihkap juo boahtte jahkáj lulu dá dávvera boahtám Árranij.
Dávvertjoahkken li riek ållo dávvera ma álgos gullujin julevsáme kultuvrraj. Sierraláhkáj li edna dávvera majt máhttep tjadnat julevsáme duodjáj dagu gápte ja ietjá duodjebuktaga ma gulluji gápptáj. Riek ållo gápte båhti Árranij dagu tyddjagápte, sváltjá, nágin muottá ja sismuottá. Da li aj ållo gahpera ja vájk man ållo ave.
Valla aj ietjá sierralágásj dávvera máhtsaduvvi. Ihkap buoremus ja sierralágásamos dávver le julevsáme goabdes mij tjadnum le dålusj åsskuj åvddål ristalasjvuoda, ja mij gávnaduváj “gierge vuolen” Hábmerin 1880- jali 1890-jagij, ja bådij museaj Oslon jagijt åvddål 1907. Uddni e bárep gávnnu ålles goabddá ma li ájmon, så dan láhkáj le dát ållu sierralágásj ja árvvogis museagálvvo. Ållusa javlli goabddáv sáme museajda kråvnnådávverin, jur dan diehti gå li nav gallegasj goabddá ma li ájmon ja sæmmi båttå aj sámij æjgon ja háldon. Misjonera biejsstin ållo guobddájt, ja iehtjáda vas båhtin museajda ålggorijkajn ja ájnegisulmutjij hállduj. Norsk folkemusean li guokta guobddá, ja goappátja máhtsaduvvi, nubbe julevsáme guovlluj ja nubbe oarjjelsáme guovlluj.
- Valla mån aj sidáv dættodit dájvveduodje, riek ållo, ja tjoarvve – ja silbbabasti, biernnasájte ja bivddemvædtsaga li aj viehka sierralágásj ja allaárvvusasj dávvera ma Árranij ja julevsáme guovlluj båhti, dættot Aira.
Tjoahkkáj dát vaddá ådå diedojt ja ådå máhttelisvuodajt julevsáme histåvrån, gielan ja kultuvran nav vaj vielggis dajva sámij histåvrån duodastuvvamij, dutkamij, kurssimij ja máhtudaklåpptimij dievdeduvvi. Dát sjaddá sierraláhkáj ávkken udnásj ja boahtte buolvajda gå vaddi ådå diedojt sámij histåvrås ja kultuvras mijá guovlon.
Suláj 50% dávverijs huoman báhtsi Norsk folkemuseaj vaj sáme kultuvrra aj máhttá gaskostuvvat Vuona oajvvestádan.
Lågå ienebuv Bååstede-prosjevta birra dánna:
Ienep diedojt vaddá: Harrieth Aira, tlf. 99 04 73 56, e-post:harrieth.aira@arran.no.
