Dån le dánna:  {www.infonuorra.no}∞{url} / álggosijddo

Miellagiddis jahke {Edinburgh:an}${suf|Edinburghan}

Divtasvuonak Mikkel Eskil André Mikkelsen le 18 jage vuoras ja årru dálla
{Edinburgh:an}${suf|Edinburghan}, mij le {Skotlánda}${con,t-tt|Skottlánda}
oajvvestáda. {Skotlánnda}${con,t-tt |Skottlánnda} l oassen
{Stuorbritánnias}${cmp,1-X|Stuor Británnias}. Edinburgh le lullemerragátten,
luovtan Firth of Forth. Dåppe l {tjaktja}£{noun,case,nom-gen|tjavtja} rájes årrum. Eskil avtav jagev
ålggorijkan sidáj muossádit, ja válljij nuppát jagev joarkkaskåvlån jur
{Skotlándan}${con,t-tt|Skottlándan} låhkåt. Dåppe låhkå Leith Academy
Secondary {School:an}${suf|Schoolan}, 1000 ietjá oahppij siegen. (High School
amerijkaieŋŋilsgiellaj)

Dåhku jåhtet lij ållu ietjálágásj ja {unnán}€{w|vehik} {gássjelis}¥{adj,attr-pred|gássjel} danen gå
divna lij ådå. Valla diedon riek geldulasj aj. {Fámillja}${loan,vowc,á-a|Famillja}
{Edinburgh:an}${suf|Edinburghan} le guossodimieddne Patricia ja suv 12 jagák
bárnne Josh. Eskil hávsskudallá sunnu siegen ja subtsastallá suv ja
guossodimiednes miella {le}¥{cop|l} sæmmilágásj, ja nav máhtteba tjåhkudallat ja
dåssju suohttasijt ságastallat, tjajmmat ja hávsskudallat aktan.
Guossodimieddne barggá skåvllåkantijnán, valla ij
Eskila skåvlån. Eskil lanjáv juohká Alejandrojn gut le Chiles. Ladnja l
oalle unne, ja dajnas sjaddá diehttelis buorre stuoráp sajev oadtjot,
javllá sån.

Eskil subtsastallá nav vájbaj gå lij vahkov dåssju ieŋŋilsgielav sáhkadam.
Ållu ietjá dille lij boahtet Knut Hamsun joarkkaskåvlås gånnå li 100 oahppe
stuorra Leith {Academy:ij}${suf|Academyaj}. Sjaddá basske ja rihtjam
váttsáldagájn gå gájkka 1000 oahppe avta bále sirddeli. Valla Eskil
{soapttsu}${conc,ptt-ppt|soapptsu} riek buoragit skåvlån. Giellas buorep ja
buorep sjaddá. Eskil subtsas sån le ietjas ieŋŋilsgielav ednagit buoredam,
tjálalattjat ja aj njálmálattjat.

Skåvlån hæhttuji juohkka akta sierra skåvllåbiktasijt adnet. Eskilin {le}¥{cop|li} tjáhppis båvså, tjáhppis jali bieddjis skirtto
ja alek {slipsa}¢{conc,ps-pps|slippsa}. Næjtsojn li sæmmi skåvllåbiktasa,
valla sij máhtti aj {vuolpov}£{noun,case,acc-ill|vuolppuj} {gárvvunit}€{verb,IV-TV|tjágŋat}. Skåvlån {le}¥{cop|li} riek garra njuolgadusá ma dasi {guosská}£{verb,kongr,subj-verb|guosski}. Ietján li njuolgadusá
{buorre}£{adj,kongr,adj-noun|buore}, javllá Eskil. {Skotlándan}${con,t-
tt|Skottlándan} e åvdepnamájt ane.

- Dánna hæhttup javllat {Sir, Mr, Miss}∞{eng} jali {Mrs}∞{eng}.

Eskil danen {matematihkkaåhpådiddjev}${vowlat,å-a|matematihkkaåhpadiddjev}
Miss {Watson:in}${suf|Watsonin} gåhttju. {Åhpådiddje}${vowlat,å-e|Åhpadiddje}
li oalle tjiehpe, {ållagasj}€{adj-adv|ållagattjat} matematihkka- ja
{sebrudakfáhkaåhpådiddje}${vowlat,å-a|sebrudakfáhkaåhpadiddje}. Suv skåvlån
klássajn {ælla}£{neg,kongr,subj-verb|ij la} guhtik {klássaladna}${conc,dn-
dnj|klássaladnja} nav
{gåktu}€{w|dagu} Vuonan. Danna li {åhpådiddjijn}${noun,svow|åhpadiddjijn}
guhtik ladnja, ja oahppe hæhttuji sirddet klássalanjáj milta, ja fágaj
milta. Eskilin li {njiella}${coninit,nj-n|niellja} fága. "{Psysical
education}∞{eng}" mij le lásjmudallam, "{modern studies}∞{eng}" mij le
sebrudakfáhka, {ja}¥{redun|} ieŋŋilsgiella ja matematihkka. Suv skåvlån li
nuorap ja vuorrasap oahppe.

- Leith {Academy:an}${suf|Academyn} {li oahppe 12 jage gitta 18 jage
gaskan}¥{redun|li oahppe 12 ja 18 jage gaskan}, ja {nav}€{w|danen} li aj ållo
"smávmáná" váttsáldagájn, subtsastallá Eskil.

Moattes {oahpperádnajs}€{w|skåvllårádnajs} e åvvånis diede gånnå Vuodna le.
Muhtema diehti, ja soabmása aj binnátjav sámij birra diehti.
{Ieŋŋilsgiellaåhpådiddje}${vowlat,å-a|Ieŋŋilsgiellaåhpadiddje} diedij binnáv
sámij birra åvdutjis, ja suv mielas lij riek suohtas {Eskilij}£{prop,case,oahpástuvvat,ill-com|Eskilijn} oahpástuvvat.

Vuostasj jagev joarkkaskåvlån lågåj Eskil Knut Hamsun joarkkaskåvlån
Hábmerin. Danna vas galggá goalmát jagijn tjaktjaj joarkket. Galggá ållit
{dábálasjfágasuorgev}${cmp,gen-nom|dábálasjfáhkasuorgev}, diedon
{ieŋŋilsgiella}£{noun,case,nom-com|ieŋŋilsgielajn} fáhkan aj.
{{Boahtte ájge}¢{cmp,X-1|Boahtteájge}}£{noun,case,gen-
ine|Boahtteájgen} sihtá Eskil ietjá rijkajt guossidit. Sujna {le}¥{cop|l} ulmme, ij
galga {kåntåvrån}${loan,vow,å-o|kontåvrån} barggat. Valla vuostatjin galggá Eskil sijddaj Vuodnaj.
Moarmesmáno 25. biejve sijddaj boahtá. Giesen galggá barggat ja tjáppa
{dálkken}¢{conc,lkk-lk|dálken} ({vuordedahtte tjáppa dálkke sjaddá}£{infl,ind-
pot|sjattasj má tjáppa dálkke}) {hávskudallat}${conc,vsk-vskk|hávsskudallat}.
{Skotlándan}${con,t-tt|Skottlándan} le {tjoasskásap}¥{adj,attr-pred|tjoasskásabbo} gå Vuonan.

Eskilin ij la galla nav miella stádas ja rádnajstis vuolgget, gejt ednagit
sjaddá åhtsålit. Huoman sån ávvudallá sijddaj boadátjit, ietjas vehkaj ja
rádnajda Vuonan, biergguj, sijddadagádum {pizzaj}${loan,conc,zz-tts;vowlat,a-á|pittsáj} ja smávhálmugijda, majt aj
la åhtsålam. Eskil la juo gallánam {toast:as}${suf|toastas}, mij le
væjttalájbbe, majt {Skotlándan}${con,t-tt|Skottlándan} agev bårri. Ij la gal
buoremus biebbmo dåppe. Sijdan Vuonan li biebmo buorep rubmahij, ja la aj
njálgep. Ålos {Skotlándan}${con,t-tt|Skottlándan} bårri
gahttungievkanbiebmojt {gå}€{w|dagu} basedum {{{chipsa}${loan,mix|tjipsa}}€{foreign|berunsárde}}£{noun,case,nom-acc|berunsárdijt} ja
{{hamburgera}${loan,conc,rg-rgg;vowlat,e-a|hamburggara}}£{noun,case,nom-acc|hamburggarijt}.

{Eskil ávttji jagev ålggorijkan årotjit}¥{missing|Eskil ávttji ulmutjijt
jagev ålggorijkan årotjit}. Le ihkeva buorre muossádibme ja {ållo}€{w|edna}
mujto gal miellaj báhtsi.

- Edinburgh le riek tjáppa stáda mav gájkka vierttiji guossidit,
{ållagasj}€{adj-adv|ållagattjat} maŋŋegiesen, hasot Eskil maŋutjissaj.



Gidá ballo

Gidá le, ja eksábmaájgge lahkan. Ihkap le låhkåm, ihkap illa. Ihkap illa
åvvå girjijt rahpam. Ihkap illa åvvånis oasstám girjijt. Vájku makkir dilen
dån la, de li buorre tsuojggima {buorre}£{adj,kongr,adj-noun|buore}.

Værámus le ájgge eksáma åvddåla, ja ij eksábma iesj. Ihkap gåva
{dahkamusájtdahkamis}${cmp,1-X|dahkamusájt dahkamis}. Ihkap i nagá låhkåt.
Ihkap i jahke oattjo nuohkásav låhkåt. Muhtema nav suhtti, sihti njuvdestit
oajvev sæjnnáj. Soabmása dahki divna ietján gå låhkåt, ja sjáhtjali
låhkåmav nav guhkev gå máhttelis. Moattes máhtti tjabu lihtijt bassat
{eksábmaj diertjestime}£{x|diertjestattijn eksábmaj}. Dån le åttjudallam.
Eksábmaballo ja eksámaj surá. Vuorbbe gå viehkke gávnnu.

Dunji gut le låhkåm le buorre jus i åvvånis ájádalá eksáma birra iehkedav
eksáma åvddåla. Rádnastalá, valla i jur daj rádnaj gudi låhki duv siegen,
ja galggi tjadádit dav sæmmi eksámav. De sjaddá nav, divna sjaddabihtit
tjåhkkåhit ja skielbestit. {Ietján mij le ájnas le oadet}¥{redun|Ietján la
ájnas oadet}. Oade ålov biejvijt (ijájt!) åvddåla, vaj la vuojŋadam ja
gárves {"action"-ij}∞{eng}. Bårå buoragit. Ij dåssju sjokoládav ja bruvsav.
{Riekta}¢{w|Almma} biebbmo {le}¥{cop|l} buorre, ja {riekta}¢{w|almma} idedisbiebbmo {le}¥{cop|l}
riek ájnas. De máhtá bårråt sjokoládav
{{eksábmájgev}${typo|eksábmaájgev}}£{noun,case,acc-ine|eksábmaájgen}, ja nav varrasåhkkårav lasedit ja {{energijav}${loan,coninit,g-sj;conc,j-jj|enersjijjav}}€{w|fámojt}
jåhtelit oadtjot. Mujte {ållo}€{e|edna} juhkusav, {tjáhtje}£{noun,case,nom-acc|tjátjev} ja
{bruvssa}£{noun,case,nom-acc|bruvsav}. Ja mujte
positijvalattjat ájádallat. Eksábma, juska gåktu gævvá, ij le værámus mij
máhttá dáhpáduvvat?

Jus dát ij åvvånis viehkeda, ja dån suhta, ale rádnajda suhta. Tjurvvista
{páhppárijs}£{noun,case,ela-acc|páhppárijt} ja
{luossa}¢{conc,ss-s|luosa} sæjnnáj. Jali maná viegatjit. Dat
{soajttá}€{mod-adv|ihkap} suhtov gádot. Ale viega {skåvlå vásuk {jali}€{w|jalik} {eksábmalajná}${noun,conc|eksábmalanjá}}¥{wo|skåvlå jalik eksábmalanjá vásuk},
gå dát máhttá {værádit}${verb,mix|vieredit} "eksábmanervajt". Jus sjaddá riek
{nievrre}€{w|vájvve}, máhtá válldet maŋen {páppárijt}${conc,pp-hpp|páhppárijt}
viegatjit, ja {håjggådit}¥{missing|håjggådit dájt} {åhpådiddje}${vowlat,å-a|åhpadiddje} goade
vuosstij. Dát máhttá
{gullat}€{w|dåbddut} buorre dahkon jur dalloj, valla ihkap ij
{viehkedanav}${cmp,1-X|viehkeda nav} vuojga eksábmabiejven.

Dunji gut illa låhkåm, sjaddá væráp. Gå eksábmabiejvve lahkan {sáŋart}£{verb,kongr,subj-verb|sáŋarda} dav ájgev gå la dåssjev
barggam ja gådnam, gå gehtjadi balvajt almen jali silbbabårråmvædtsagijt
{geladit}£{verb,kongr,subj-verb|geladi} ráddnágådijn. Ihkap sáva dån ittji ålles
pensumav lågå eksábmaijáv. Ij la buorre boahtet eksábmaj {{guobbo}${fin,0-t|guobbot}
tjalmij}€{w|gájtsatjalmij}. Jus girje {la}€{w|ja}
{{låhkådibme}${conc,hk-g|lågådibme}}€{w|låhkåm} {ij åvvånis le juoga
{dunju}${typo|dunji}}£{x|ij åvvånis duv mielav båvte}, hæhttup sávvat dån le
riek tjiehppe jali riek vuorbálasj, dat sihtá javllat, {komá}${loan,vowc,o-u|kumá} sinna vællahit
jali juoga dan láhkáj eksábmabiejven. {Valla juska vil}¥{x|Vájk gåk}, dån i
besa eksámas. Eksámav {hæhttu tjadádit akti}¥{wo|hæhttu akti tjadádit}.
Máhttelis le aj rádnastallat biejvijt ja ijájt {viehka}¥{redun|} åvddåla, ja
nav snivva låhkåt vahkkot åvddåla. De la nav gallánam rádnastallamis, ja de
{le}¥{cop|l} hávsske låhkåt. Tjále {notátajt}${loan,conc,t-ht|notáhtajt}, dån buorebut mujtá
gå {tjála}¢{vowlat,a-á|tjálá} aj. Valla ale tjále ålles girjev, ij dat
dåhkki.

Jus illa låhkåm ja i åvvånis sidá låhkåt, hæhttu dåssju sávvat, dån gávna
juojddá tjállet, jali ihkap skåvllå ij la {juoga}£{x|mige} dunji?
Sluogas la gåjt persåvnålattjat boahtet maŋemus {tijmav}£{noun,case,acc-ill|tijmmaj} {skåvllåj}£{noun,case,ill-ine|skåvlån}, vaj gåjt
dieda man birra eksábma le. Ja dunji gut ájn illa oasstám girjijt, le dat
vuostasj lávkken gå galga eksábmaj låhkåt.

Båddista duolla dálla gå dujna l eksábma. Ájnas le rubmahav vanádasstet, ja
ihkap ålgus mannat ájádusájt målssomin. Lågå dahkamusájt buoragit, danen gå
galga divna dimáj dámaj diehtet, ma li ájnnasa. Álge dajna majt diedá máhtá
tjállet. De i dárbaha álgget {juojddá}£{indef,pron,case,acc-com|juojnak} {majt}£{rel,pron,case,acc-nom|mij}
dåssju {suhtastalá}£{verb,IV-TV|suhtat} duv, gå dát máhttá
biejsstet ålles eksámav. Tjåhkkida buoragit, båso, ja mujte eksábma ij la
ulmmen, valla dåssju barggodahkamus. Jus dujna ælla eksábmanerva, de {ij la}£{neg,kongr,subj-verb|illa}
gåk da nuppe. De máhtá snivva gæhttjat jus dujna åvvånis le eksábma dán
jahkebiele.

Jus ballo ij huoman gádo, de gávnnu kursa gåktu galga eksámajt nahkat. Dáv
hæhttu gatjádit skåvlån. Vuorbbe gidáeksámaj!



Dálvvedáhpádus Lofåhtan

Iv lim goassak mannam dåppe åvddåla, iv ga
gullam dan birra. Ajtu dåhku manniv. {Lofot-cuhppaj}${loan,coninit,c-k|kuhppaj} ja
Væráltgilppusij (VG) jáddiguollimin 2007. Dán jage lij 17. bále dát
ásaduváj, ja jur dát ájllek le dajs ájllegijs goassa li ienemus guosse
Vágij suohkanin.


VG jáddiguollimin le sjaddam akta dajs ájnnasamos ásadusájs Lofåhtan, ja
vuoset ulmutja råhtåsi Spålavuolláj ja Lofoahttaj dálven aj. Dát le stuorra
{dáhpadus}${vowlat,a-á|dáhpádus} sijda ulmutjijda ja guossijda. Ålles ásadus
álggá juo vahkkot {åvddålå}${vow,å-a|åvddåla}, duojn dájn dåjmajn.
Spålavuole skåvllå {vádtsin}£{verb,kongr,subj-verb|váttsij}
jáddirájdon, diedon bivvalis biktasij ja dábegis rássjogahperijn. Lávllot
ja dánssat lij hávskadissan.

Ittjiv sebra {guollimgilpustallamis}£{noun,case,ela-ill|guollimgilpustallamij}, massta ávvusiv gå lij sieldes rávtjádahka.
Bierjjedagá snjuktjamáno 30. biejve lij {Lofot-cuhppa}${loan,coninit,c-k|Lofot-kuhppa}
ja lávvodagá lij VG jáddiguollimin. {Lofotcuhpan}${loan,coninit,c-k|Lofot-kuhpan}
lidjin juohkkalágásj guole, valla dåssju jáddi VG:an. Jus
hálijda turisstan {oassálasset}${conc,ss-sst|oassálasstet} hæhttu mákset 700
kråvnå {Lofot-cuhpan}${loan,coninit,c-k|Lofot-kuhppa} ja 800 kråvnå
VG:an. Badjelasj 500 ulmutja 15 {násjåvnås}${vow,á-
a|nasjåvnås} gilpustallin.

Guollimgilpustallamij aktijvuodan lij {VG-kafea}${loan,conc,0-dj;vowc,e-ie|VG-kafiedja}, mij le, jus riekta, oabme
tjoasskodimvuorkká. Danna lij ållu sierralágásj ilmme. {Mánájgárde
máná}¢{cmp,X-1| Mánájgárdemáná} lávllun, duola dagu "{En ekte
Lofottorsk...}∞{nor}", mij jur hiebaj. Spålavuole musihkkasiebrre
tjuojadij. Danna lidjin gájklágátja; máná, ja vuoras nissuna bielljehervaj
ma ruopseldin. Ulmutja spædtjun giedaj ja siegen lávllun. Máhttelis lij
oasstet {bacalao:av}${noun,mix|bacalaov}, guollejuptsav, njuoktjamijt,
{valla}€{w|ja} aj {guoledagá}£{x|guoledak} biebmov dagu
bierggojuptsav, váffalgáhkojt ja márfev lájbijn. Oasesbievdijn dåhkkij
oasstet VG-mujttomerkajt dagu kepsajt, t-skirtojt, gænssirijt ja diedon
dábegis rássjogahperijt ja silbbaguolijt. Tjabu bievddelijnijn lidjin gåvå
játtijs. Huonaj lij hiervvidum slávgáj ja viermij ma gahtsahin duonna
dánna.

{{Ulmultji}${typo|Ulmutjij} siegen máhtijma vuojnnet}¥{redun;case|Ulmutjijn
máhtijma vuojnet} {t-skirttojt}${noun,conc|t-skirtojt} "{haill er
knall}∞{nor}"-tevstajn. Buorre {"haill}∞{nor}" buktá buorre guollebivdov. Iv
galga subtsastit ienebuv {"hailla}∞{nor}" birra, valla guosská gal
ájvvejålluribmáj... Gå lijma {VG-kafean}${loan,conc,0-j;vowc,e-ie|VG-kafiejan} læhkám manájma {kafeaj}${loan,conc,0-dj;vowc,e-ie|VG-kafiedjaj} namájn,"Styrhuset". Danna ájgojma bårråt. Sierra VG-biebbmolissta lij, ienemusát
guolij. Rávvijma VM-pizzav, vuorbbe gå dat lij {guoledagá}${cmp,2-1|guole dagá}. Kloahkka lij
{njieljen}${coninit,nj-n|nieljen} biejven, ja bårådijn lij lávllom ja
musihkka hávskadissan. Hæhkkat musihkkatjuojadiddje tjuottjadij bievde
nali, gånnå lávloj majt nagáj ja mijáv dánssajuolgijn njuorranij. Ulmutja
dánssin ja suohtastallin. Soames gut lij guollejuptsav rávvim oattjoj dav
stuorámus gáre sinna mav lav goassak vuojnnám. Dan sinna
{gala}${pcle,vow|gal} luluj {diehttelis}¥{redun|} sadje {muj}${typo|muv} oajvváj
ja rádnam oajvváj, jus lulujma gæhttjalit. Galla lij dat VG-biebbmo.

Ietján lij filmmavuosádallama, lågådallam {guolleindustrija}${loan,conc,j-jj|guolleindustrijja} histåvrå birra,
duot dát vuosádus, málestimkurssa mánájda,
{giejddemdájdarvuosádallam}${conc,jd-jdd;vowlat,a-
á|giejddemdájddárvuosádallam}, girkkomæsso ja konsærtta Big
{Bang:ajn}${prop,punct|Bangajn}.

Dán jagásj {Lofot-cuhpav}${loan,coninit,c-k|kuhpav} vuojtij Boris Petric
{Slovekias}${vow,e-a |Slovakias}. Oadtjum lij guolev mij lij 20,5 kilo
låssåt.

Lars Krogdahl Kløftas vuojtij {VæráltGilppusav}${cap|Væráltgilppusav}
jáddiguollimin 2007 13,2 {kiluk}${loan,concinit,k-tj;conc,l-ll|tjilluk} játtijn. Nubben sjattaj Jakomin Klavdij
Slovenias. Goalmádin gis sjattaj Marcel Meinhold, Lulle-Berlinas.

Ållo dáhpádusáj ja dåjmaj daj guollimgilpustallamij aktijvuodan dagáj
{VæráldGilppusav}${cap|Væráltgilppusav} ietjálágátjin, ja oalle suohtas
vásádussan. Dát lij sierralágásj, ja {juoga divna}¥{missing|juoga majt divna} vájmmelis guollára lulun
edesik akti {ietjas}£{ref,pron,kongr,ref-noun|ietjasa} viessomájge gæhttjalit.