Vajoidittee pargotoimâ

Kiäs
Kieldâ uárnee
Pargotooimâst ráhtoo sopâmus
Pargotooimâst finnee ekonomâlâš hiäđu
Pargotooimâ pargoh já siskáldâs suáppoo ohtâgâslávt
Pargotooimâst uážžu macâttâs já pargotuođâštus

 

Kiäs 

Vajoidittee pargotoimâ lii uáivildum kuhháá pargottáá lamaš ulmui, kote finnee pargottisvuođâ keežild áigápuátutorjuu já/tâi pargomarkkântorjuu.

Vajoidittee pargotooimâst suáppoo ain aktivistemvuáváámist. Aktivistemvuávám ráhtoo oovtâst äššigâššáin, sosiaalpargein já pargovyeimirävvejeijein. Vuáváámist nomâttuvvojeh ulmeh já vyevih, moi vievâst pyeremustáá ovdeduvvoo äššigâš paargon šoddâm, pyereduvvoo suu pargo- já toimânahcâ sehe almos eellimhaldâšem.

 

Kieldâ uárnee

Vajoiditmân valdum ulmuu pargotooimâ orniimist västid ain kieldâ. Tom puáhtá olášutteđ

 

• kieldâ tâi kieldâovtâstume jieškote-uv toimâčuágástuvâin

• jieškote-uvlágán registeristum seervijn

• servikuudijn

• staatâ virgáduvâin já

• vuáđudâsâin

 

Pargotooimâst ráhtoo sopâmuš 

Vajoidittee pargotooimâst ráhtoo ain sopâmuš pargoadeleijee, kieldâ já äššigâš kooskâ. Sopâmušâst miäruštâlluvvoo pargotoimâsaje, pargotooimâ kukkodâh já suáppeeuásipelij ulmeh tooimân.

Vajoidittee pargotoimâ álgá 3 mp algâttemáigáduvváin. Vuávám tärkkilistoo já sopâmuš juátkoo äššigâš táárbui já uulmij mield. Pargotooimân puáhtá uásálisteđ oovtmano enâmustáá 11 mp já áigáduvah pyehtih leđe maaŋgah.

Pargoääigih, pargotooimâ ulmeh sehe tooimâ siskáldâs miäruštâlluvvoo väldimáin vuotân äššigâš olestilálâšvuotâ. Pargotooimân kuleh juávhust toimâm já táárbu mield sosiaal- já tiervâsvuođâpalvâlusah sehe ekonomia- já velgiravvim.

 

• Vajoidittee pargotoimâ pištá 3 - 24 manuppaijeed.

• Pargopeeivih láá sopâmuš mield 1 - 5 peeivi ohhoost.

• Pargopeeivi kukkodâh lii sopâmuš mield 4 - 8 tijmed peeivist.

 

Pargotooimâst finnee ekonomâlâš hiäđu

Äššigâš finnee pargotooimâ ääigi oles pargomarkkântorjuu já lasseen viäruttis máávsu uásálistempeeivijn, mii máksoo jo-uv toimâruttân tâi alnetoollâmmáksun. Lasseen sun puáhtá finniđ vala páárnášluptiittâs vuálá 18-ihásijn párnáin.

Motomijn tábáhtusâin peiviruttâ sajanmaksâšuvá kieldâ mäksim áigápuáturoorjân, mii miärášuvá áigápuáturoorjânoormâi mield.

Äššigâžân šaddee tuođâliih mätkikoloh pääihi já pargosaje kooskâ sajanmáksojeh táárbu mield hiäđulumos molsâiävtu mield.

 

Pargotooimâ pargoh já siskáldâs suáppoo ohtâgâslávt

Vajoiditmân valdum pargotooimâ pargoh suáppojeh äššigâš tááiđui, tuoivui, máhđulâšvuođâi já uulmij miäldásávt. Sopâmân uáslisteh äššigâš lasseen vajoiditmân valdum pargotooimâ stivrejeijee já pargoadeleijee ovdâsteijee. Vajoidittee pargotooimâst ráhtoo kirjálâš sopâmuš.

Pargotooimâ ulmen lii äššigâš olestilálâšvuođâ pyeredem ohtâgâslávt já kuuloold. Pargotoimâ puáhtá leđe eellimhaaldâšmân kullee tááiđui pyeredem kuhesáigásâš pargottisvuođâ maŋa tâi masa táválâš piäiválâš pargo.

Ohtâlistum ulmeh pyehtih leđe:

 

• fyysilâš pargovajo pyeredem

• sosiaallâš tááiđui ovdedem

• pargotiäđui já -tááiđui peividem

• piäiválâš pargoryytmân vuáđáduttem

• pargouuccâmtááiđui ovdedem

Pargotooimân kulá persovnlâš stivrim já toorjâ sehe almos palvâlusstivrim.

Pargoh láá távjá išedeijee pargoh pálkkááttum pargee stivrim- já kocceemvuálásâžžân. Pargoh pyehtih lohtâsiđ om. čuávvoo toimâsuorgijd tâi pargoid:

 

• pivtâshuolâttâs

• čurgimpargo

• pirrâshoittámpargo

• kiddodâhhuolâttâs

• kirjerájutoimâ

• sosiaalsyergi išedeijee pargoh já

• toimâttâh- já arkkâdistempargoh

Uđđâ sajeh occojeh ubâ ääigi já áššigâšâi tuoivuuh viggojeh väldiđ vuotân. Vajoidittee Pargotooimân heiviittuvvoo pargotorvolâšvuođâlaahâ já kieldâ uárnee pargotooimâ ááigán täpitormetáhádâs. Vajoidittee pargotoimâ ij lah pargo- tâi virgekoskâvuotâ, et ton ääigi iä čoggâšuu pargokoskâvuođâ sulâsiih hiäđuh tegu iäláttâh tâi iheluámupeeivih. Tot ij meid šoddâd pargottisvuođâtorvo vaattâm pargoostorroomiävtu.

 

Pargotooimâst finnee macâttâs já pargotuođâštus

Uásipelij ulmeh pargotooimân láá miäruštâllum ohtsii sopâmušâst pargotooimâ aalgâttijn. Pargotooimâst finnee macâttâs koskâ- já loppâárvuštâlmijn, moid uásálisteh äššigâš, pargoadeleijee ovdâsteijee, pargovyeimirävvejeijee sehe vajoiditmân valdum ulmuu pargotooimâ stivrejeijee.

 

• sopâmuš rähtim

• koskâárvuštâllâm- já loppâárvuštâllâm

• pargotuođâštus

• jotkâvuávám

Ohtsijn árvuštâllâmpalaverijn valmâštâlloo kuuloold äššigâš jotkâpäälgis pargoelimân, škovliimân tâi eres miellâsâš molsâiähtun. Vajoidittee pargotooimâst äššigâš finnee kirjálâš pargotuođâštus já kirjálâš macâttâs pargo- já toimâvajostis sehe jotkâvuávám jieijâs paargonšoddâmtilálâšvuođâs pyereedmân.

Jotkâvuáváámeh láá uási pargovyeimihaldâttâs faallâm palvâlusâid tegu; pargoeellimvalmim, pargokeččâlmeh, pargovyeimiškovliittâs, pälkkitoorjâpargo tâi tienâspargo ávus pargomarkkânijn.

Liiŋkah

Pargovyeimitoimâttâh
AIL

 

---