Váldunjuolgâdus lii, ete attributeh iä suujâ váldusaanijnis. Spiekâstuvah kuittâg láá monnii verd. Anarâškielâst puáhtá-uv leđe meiddei nuuvt ettum pelikoŋruens, mii uáivild tom ete attributsääni sojá motomijn soojijn ohtân váldusaanijnis já motomijn vest eresnáál.
Kielâjuáhus lii čuákkimstis 11.-12.12.2015 (pevdikirje) tärhistâm motomijd táválumos koŋruenstábáhtusâid, já meiddei tivvoom taid tast maht toh láá Marja-Liisa Olthuis kielâoppâkirjeest adelum.
Pelikoŋruens lii merkkejum ruopsâdáin. MLO kielâoopâst tivvojum sajeh láá vuálávijvejum.
Ruávis pelikoŋruensnjuolgâdus
Attributsääni sojá pelikoŋruensist čuávuvijn haamijn:
Oovtâloho:
- lokativ
- illativ
- abessiv
Maaŋgâloho:
- komitativ
- abessiv
Pelikoŋruensist attributsääni uážžu genetivhäämi, oovtâlovvoost ol. gen. já maaŋgâlovvoost ml. gen.
Spiekâstuvah láá motomeh, om. vuoluubeln tavlustuvâst sääni “sämmilâš” táváliih koŋruenstábáhtusah.
Ovdâmerkkâtavlustuvah
Pronominattributeh
Tuot + lodde
oovtâloho | maaŋgâloho | |
nom | tuot lodde | tuoh lodeh |
gen | tuon lode | tuoi luudij |
akk | tuom lode | tyeid luudijd |
lok | tuon loddeest | tyein luudijn |
ill | tuon loodán | tuoid luddijd |
kom | tuoin luddijn | tuoi ludijguin |
abe | tuon lodettáá | tuoi ludijttáá |
ess | tyenen lodden | |
part |
Akkusativattribut / pronominciälhástâh
Mii + kuolijd
oovtâloho | maaŋgâloho | |
nom | mii kuolijd | moh kuolijd |
gen | mon kye’le | moi kuolij |
akk | mon kye’le | maid kuolijd |
lok | mon kyeleest | main kuolijn |
ill | mon kuálán | mooid kuolijd |
kom | moin kuolijn | moi kuo’lijguin |
abe | mon kye’lettáá | moi kuo’lijttáá |
ess | manen kyellin | |
part |
Kii + almaid
oovtâloho | maaŋgâloho | |
nom | kii almaid | kiäh almaid |
gen | kiän almaa | kiäi almai |
akk | kiäm almaa | kiäid almaid |
lok | kiän almast | kiäin almain |
ill | kiän almai | kiäi’d almaid |
kom | kiäi’n almain | kiäi almaiguin |
abe | kiän almaattáá | kiäi almaittáá |
ess | kiänin almajin | |
part |
Siämmáánáál koŋruisteh meiddei miinii, kiinii, mohnii, kiähnii, mihheen, kihheen, makken, kiähkin.
Numeralattributeh
nom | ohtâ kyeli | kulmâ kyele | čiččâm kyellid |
gen | oovtâ kye’le | kuulmâ kyele | čiččâm kyele |
akk | oovtâ kye’le | kulmâ kyele | čiččâm kyellid |
lok | oovtâ kuálán | kuulmâ kuálán | čiččâm kuálán |
ill | oovtâ kyeleest | kuulmâ kyeleest | čiččâm kyeleest |
kom | ovttáin kuolijn | kulmáin kuolijn | čiččâmáin kuolijn |
abe | oovtâ kyelettáá | kuulmâ kyelettáá | čiččâm kyelettáá |
ess | ohtân kyellin | kulmân kyellin | čiččâmin kyellin |
part | ohtâd kyellid | kulmâd kyellid | čiččâmid kyellid |
Vuálávijvejum sajeh láá eresnáál ko käldeest (MLO kielâoppâ). Čuákkim tivoi koŋruistem.
Lohosääni já substantiv mii lii maaŋgâlovvoost
nom | käävcih saveheh |
gen | kaavcij savehij |
akk | kaavcijd savehijd |
lok | kaavcijn savehijn |
ill | kavccijd saveháid |
kom | kaavcij savehijguin |
abe | kaavcij savehijttáá |
ess | kähcin savehin |
part | kähcid savehid |
*-lâš (-sâš)-loppâsâš saanij koŋruistem
–lâš, -sâš,-muš, -vâš, -hâš –loppâsiih adjektiveh lättejeh siämmáánáál attributin ko taan ovdâmeerhâst:
táválâš + kandâ
oovtâloho | maaŋgâloho | |
nom | táválâš kandâ | táváliih kaandah |
gen | táválii kaandâ | táválij kaandâi |
akk | táválii kaandâ | táválijd kaandâid |
lok | táválii kaandâst | táválijn kaandâin |
ill | táválii kaandân | táváláid kandáid |
kom | táváláin kandáin | táválij kandâiguin |
abe | táválii kandâttáá | táválij kandâittáá |
ess | táválâš kandân* | |
part | táválâš kandâd* |
*attribut puáhtá leđe meid oleskoŋruensist (táválâžžân, táválâžžâd), mut tot ij lah táválâš.
JÁ
sämmilâš + kandâ
oovtâloho | maaŋgâloho | |
nom | sämmilâš kandâ | sämmiliih kaandah |
gen | sämmilii kaandâ | sämmilij kaandâi |
akk | sämmilii kaandâ | sämmilijd kaandâid |
lok | sämmilii kaandâst | sämmilijn kaandâin |
ill | sämmilii kaandân | sämmilâš kandáid |
kom | sämmilâš kandáin** | sämmilij kandâiguin |
abe | sämmilii kandâttáá | sämmilij kandâittáá |
ess | sämmilâš kandân* | |
part | sämmilâš kandâd |
* * “sämmiláin kandáin” puáhtá meid ettâđ, mut tot ij lah táválâš häämi.
* attribut puáhtá leđe meid oleskoŋruensist (sämmilâžžân, sämmilâžžâd), mut tot ij lah táválâš.
Pyeri-sääni koŋruistem
oovtâloho | maaŋgâloho | |
nom | pyeri mätki | pyereh määđhih |
gen | pyere määđhi | puorij maađhij |
akk | pyere määđhi | puorijd maađhijd |
lok | pyere määđhist | puorijn maađhijn |
ill | pyere máátkán | puorijd mađhijd |
kom | puorijn mađhijn | puorij mađhijguin |
abe | pyere mäđhittáá | puorij mađhijttáá |
ess | pyerrin mätkin | |
part | pyerrid mätkid |