Parlamentaarlâš rääđi  

Säämi parlamentaarlâš rääđi (SPR) lii Suomâ, Taažâ já Ruotâ sämitigij koskâsâš parlamentaarlâš oovtâstpargo-orgaan. Ruošâ sämiseervih uásálisteh oovtâstpaargon tárkkojeijen SPR:st.  Murmansk kuávlu sämiparlament lii uuccâm pisováá jeessânvuođâ SPR:st. SPR vuáđudui njuhčâmáánu 2. peeivi ive 2000. Ruotâ Sämitigge seervâi rááđán cuáŋuimáánust 2002. Taažâ, Ruotâ já Suomâ sämitigeh jođetteh rääđi 16 mánuppaje poojijn. Čäällimkodden tuáimá tot sämitigge, kiäst lii jođettemovdâsvástádâs kuás-uv. SPR tooimâ stivrejeh ive 1997 soppum oovtâstpargosopâmuš  já ive 2003 tuhhiittum pargo-oornig. Saavâjođettemvuotâ lii párásist Ruotâ sämitiggeest. Ive 2015 saavâjođettemvuotâvuárust lii Suomâ sämitigge.

SPR logo

Suomâ sämitige ovdâsteijeeh SPR:st 

Sämitige čuákkim väljee ovdâsteijeid säämi parlamentaarlâš rááđán vaaljâpajan. SPR oovtâstpargosopâmuš mield sämitige poolitlâš njunoš kalga kulluđ rááđán. Toimâpaajeest 2012-2015 ovdâsteijen láá:

Klemetti Näkkäläjärvi (väärrin Ulla Magga )

Tiina Sanila-Aikio (väärrin Pertti Heikkuri )

Heikki Paltto  (väärrin Yrjö Musta ) 

Anne Nuorgam (väärrin Ilmari Tapiola)

Rauni Äärelä  (väärrin Petra Magga-Vars )

Nihkolas Valkeapää  (väärrin Veikko Porsanger)

Pentti Valle (väärrin Tauno Haltta )

Säämi parlamentaarlâš rääđi stiivrâst Suomâ sämitige ovdâsteh Klemetti Näkkäläjärvi já Tiina Sanila-Aikio. SPR oovtâstpargosopâmuš mield sämitige poolitlâš njunoš kalga uásálistiđ jesânin  SPR stiivrâ tooimân. 

Toimâ

SPR tooimâ stivree tievâsčuákkim, mii uárnejuvvoo ihásávt ucemustáá ohtii. Čuákkim tuhhit SPR toimâvuávám, mii ráhtoo kyevti ihán häävild. SPR toolâi ovdebáá keerdi čuákkimis Uumeest čohčuv 2013. SPR lii vuáđudâm ohtâvuotâsis nuorâilävdikode, kuus puátih ovdâsteijeeh jieškote-uv eennâm sämitige nuorâiraađijn/-lävdikuudijn. Nuorâilävdikodde čokkân SPR almosčuákkim ohtâvuođâst. Suomâ sämitige ovdâsteijen lävdikoddeest lii nuorâirääđi saavâjođetteijee Nilla Rahko já jeessân Anne-Máret Labba. SPR lii vuáđudâm meid piätuaašij lävdikode. Lävdikoddeest Suomâ sämitige oovdâst II värisaavâjođetteijee Heikki Paltto.

SPR toimâvuávám olášut SPR stivrâ, mii čokkân suulân neljii ivveest. 

SPR pargon lii ovdediđ sämitigij koskâsâš oovtâstpargo sehe kieđâvuššâđ aašijd, moh kyeskih teikâ pyehtih kuoskâđ sämmiláid maaŋgâ enâmist teikâ sämmiláid almugin. SPR oovdâst Suomâ, Ruotâ já Taažâ sämmilijd tave-eennâmlijn já aalmugijkoskâsijn ohtâvuođâin. 

SPR váldu-ulmeh láá tave-eennâmlii sämisopâmuš tuhhiittem, SPR tooimâ ovdedem já sämmilij vuoigâdvuođâsajattuv pyeredem. SPR lii meridâm, ete sämmiliih hämmejeh ohtsii uáivil SPR:st tave-eennâmlii sämisopâmuš jotkâráđádâlmijn. Ulmen lii ovdediđ SPR tooimâ tave-eennâmlii sämisopâmuš kenigâsvuođâi háárán sehe pyerediđ Ruošâ sämmilij máhđulâšvuođâ  uásálistiđ oovtâstpaargon. 

Sämiparlamiänttárij konferens

Sämiparlamiänttárij vuossâmuš ohtsâš konferens uárnejui Juhâmohheest 24.2.2005. Konfereensân uásálistii Taažâ, Ruotâ já Suomâ sämitigij sehe Ruošâ sämmilij ovdâsteijeeh. Ovdil konferens jieškote-uv eennâm sämitigeh tollii jieijâs tievâsčuákkim Juhâmohheest . Sämiparlamiänttárij konferens lâi historjállâš tábáhtus. Konferens tuhhiittij Juhâmohe julgáštus, mon mield ohtsâš konferens lâi historjállâš merkkâstuálppu sämipoolitlii pargoost. Konferens muštottij tast, ete sämmiliih láá ohtâ aalmug, mon ohtâlâšvuođâ staatâi rääjih iä uážu rikkođ. Julgáštus tiäddut eres lasseen sämmilij jiešmeridemvuoigâdvuođâ já pargo tave-eennâmlii sämisopâmuš ááigán finniimân. Juhâmohheest meridui, ete sämiparlamiänttárij ohtsâš konferens uárnejuvvoo kuulmâ ive kooskâi. Nubbe sämiparlamiänttárij konferens uárnejui Ruávinjaargâst 28.10.2008.

Kuálmád sämiparlamiänttárij konferens uárnejui Kirkkonjaargâst  10.11.2011. Konferens julgáštusâst kieđâvušeh sämmilij oovtâstpargo ovdedem, sämmilij jiešmeridemvuoigâdvuođâ olášume sehe avžuutteh staatâid ratifisistiđ ILO-169 sopâmuš algâaalmugij vuoigâdvuođâin. Konferens mield miäruštâllâm tast, kiäid tuálih sämmilâžžân, kalga vuáđuduđ sämmilij jieijâs já ohtsâš  ibárdâssân ääšist.

Niäljád sämiparlamiänttárij konferens uárnejui Uumeest  20.2.2014. Konferens fáddán lâi sämmilij ärbivuáválij aassâmkuávlui luánduriggoduvâiguin ávhástâllâm já tave-eennâmlâš sämisopâmuš. Konfereensân uásálistii Taažâ, Ruotâ já Suomâ sämitigij jesâneh sehe Ruošâ sämiseervij ovdâsteijeeh. Suomâ sämitiggeest konfereensân uásálistii 16 parlamiänttárid. 

Sämiparlamiänttáreh čuáhist Uumeest. Kove: Pia Ruotsala

Ume konferens tuhhiittij julgáštus tave-eennâmlii sämisopâmušâst  sehe julgáštus, mii kuáská sämmilij ärbivuáválij aassâmkuávlui luánduriggoduvâiguin ávhástâlmân . Suomâ sämitige oovce jesânid kuođđii sierâ ciälhus luánduriggoduvâiguin ávhástâlmân sämmilij ärbivuáválijn aassâmkuávluin kyskee julgáštus artiklân 4. Eres oosijn puoh Suomâ sämitige ovdâsteijeeh torjuu julgáštus.