Säminuorah ožžuu jieijâs vaikuttâskanava ko sämitigge vuáđudij jieijâs ohtâvuotân nuorâirääđi njuhčâmáánust 2010. Uđđâ nuorâirääđi algâttij tooimâs cuáŋuimáánust 2011. Nuorâi aašijd sämitige haldâttâsâst tipšo roovvâdmáánust 2010 pargoidis algâttâm nuorâičällee Niina Siltala. Toovâin Niinan love koččâmâššâd, moid sun västidij návt:

1. Kii tun lah já kost puáđáh?

Mun lam Niina Siltala (js. Aikio). Lam šaddaaš Avelist já muu suuhâ lii vuálgus Ijjäävrist.

2. Maid lah paorgâm tađe ovdil ko tuu väljejii nuorâičällen?

Valmâštuvvim pajeuáppen Avveel luvâttuvâst kiđđuv 2009 já čohčuv vuolgim Tuárnusân Humanistlii áámmátollâškoovlân luuhâđ aalmuglâštooimâ já nuorâipargo, ađai oovtâ ive kiergânim luuhâđ ovdil paargon puáttim. Pargo lasseen ličij uáivil valmâštuđ-uv majemustáá pelniäljád ive keččin.

3. Mane halijdih nuorâičällen?

Máhđulâšvuotâ porgâđ säminuorâiguin jieijâs päikkikuávlust hokâttâlâi korrâsávt.

4. Mii nuorâičällee toimâkován kulá?

Nuorâičällee tuáimá nuorâirääđi váldutoimâlâš čällen, ađai valmâštâlâm puoh nuorâirääđi alguid, ciälkkámušâid já eres peleväldimijd, povdiim čuákán já valmâštâlâm nuorâirääđi čuákkimijd já olášutám nuorâirääđi miärádâsâid. Tie toh váldupargoh riävtui láá. Lasseen lam lamaš iššeen orniimin Säminuorâi taaidâtábáhtus já viggâm viärmádâttâđ eres nuorâisyergi tuáimeiguin (el. sämikuávlu já Laapi kieldâi nuorâituáimeiguin).

5. Maggaar lii táválâš pargopiäivád?

Puáđám paargon iđedist käävci suulâin já vuossâmužžân tárhistân šleđgâpoostâ. Talle valmâštâlâm čuákkim, tipšom keevâtlijd aašijd (om. čuákkimkaahvijd tâi taaidâtábáhtus orniidijn sáátuid), toolâm siemin ráđádâllâm pargoskipáráin/pargoskipárijguin, västidâm puhelimân já čálám šleđgâpoostâ. Taggaar aaibâs vuáđutoimâttâhpargo, mii šadda kale vissásávt mottoomverd rievdâđ, ko nuorâirääđi aalgât olmânáál tooimâs. Suullân ohtii mánuppaajeest uásálistám “Selvä Peli” -pargojuávhu čuákkimân já suullân ohtii muádi mánuppaajeest mist lii nuorâirääđi jieččân čuákkim.

6. Mii nuorâirääđi lii?

Nuorâirääđi lii ohtâ sämitige lävdikuudijn, moos kuleh 5 eidusii jeessân já sii persovnliih värijesâneh sehe 5 äššitobdeejeessân. Eidusiih jesâneh já värijesâneh láá 18-25-ihásiih já äššitobdeejesâneh 15-17-ihásiih. Nuorâirääđi toimâsuárgán kuleh puoh säminuorâid já säminuorâi eellimtile kyeskee ääših.

7. Maht nuorâirääđi puáhtá toimâinis ovdediđ säminuorâi sajattuv Suomâst?

Nuorâirääđi puáhtá toohâđ alguid já adeliđ ciälkkámušâid toin aašijn, moh kyeskih säminuorâid tâi sii eellimtile. Nuorâirääđi puáhtá meid orniđ tábáhtusâid já uásálistiđ jieškote-uvlágán tábáhtussáid.

8. Maht säminuorâi sajattâh puáránij Suomâst nuorâirääđi mield?

Iävtuittáá stuárráámus äšši lii tot, et tääl säminuorah pyehtih jieijah vaikuttiđ vuoigâdvuođáidsis já toi olášumán. Lasseen säminuorâin lii tääl kanava, mon pehti sij pyehtih adeliđ virgálijd ciälkkámušâid já toohâđ alguid. Nuorâirääđi taha máhđulâžžân meid tom, et säminuorah pyehtih leđe čuuvtij aktiivlubbooht mieldi sämitige tooimâst já miärádâstohâmist nuorâid kyeskee aašijn.

9. Maggaar aššijd ááiguh kiddiđ eromâš huámášume nuorâičällen?

Viigâm toimâđ nuuvt, et nuorâirääđi tieđettičij aktiivlávt jieijâs tooimâin. Jiem halijdiččii taggaar tile, et rääđi tuálá čuákkimijd já meerrid aašijn, mut eres nuorah iä ubâ tieđegin kiäh čuákkimijn čokkájeh, tađe eenâb ko äššilistoin tâi eres aašijngin. Lasseen aanaarsämmilâžžân šadda luándulávt-uv kiddiđ huámášume aanaar- já nuorttâsämikielâlij nuorâi kielâlijd vuoigâdvuođáid.

10. Magarin uáináh säminuorâi sajattuv Suomâst love ive keččin?

Tuáivumield nuorâirääđi lii vuáháduttám sajattuvâs nuuvt säminuorâi koskâvuođâst ko väldikodálávt-uv tagarin tuáimen, mon piälán lii älkkee jurgâluđ säminuorâid kyeskee áášijn. Tuáivum, et love ive keččin puohâin säminuorâin láá aassâmsaajeest já kielâjuávhust peerusthánnáá siämmáálágneh máhđulâšvuođah oppâđ kielâ škoovlâst. Tuáivum meid, et säminuorah ain-uv anaččii áárvust jieijâs kulttuur já liččii čiävlááh sämmilâšvuođâstis.