Njellim vuojâttemrääni čácádâhkiäinu kuvvim

Vandârdem vuolgâsaje

Vandârdem vuolgâsaje lii Vuáskujäävri maadâviestâr čievâst. Auto puáhtá kyeđđiđ maađij vijđedum uási roobdân.

Kiäinu uásih

Taat kiäinukuvvim jotá čácáduv mield vuáluskulij ađai kulgâmkuávlun. Uási jaavrijd ovtâstittee njeerijd puáhtá luáštádâttâđ miälumáin, mut pajaskulij miällum lii čuuvtij lussâdub.

Mätki álgá kyevti kilomeetter kukkosijn jävrimađhijn Vuáskujäävri alne. Vuáskujäävri ridoh láá masa ollásávt staatâ enâmeh já rähtihánnáá. Uánihâš kuátku iärut Vuáskujäävri Riävskáluobbâlist. Keessimmyetki lii jäävri tavenuorttii keččin, jáávrán lyeštee aijuu uálgispeln. Keessimmyetki uáinoo jäävri oolâ jolgâdis linjen meeccist.

Riävskáluobâl luáštá Källeeluobbâlâžân uánihis njeerrin. Tot ij toovât vaigâdvuođâid jotemân. Tot juuvâ koskâ lii tovle renskejum vuojâttem várás. Kaanoot livkkâl älkkeht keeđgij kooskâ jottee uálist.

Källeeluobbâláá já Kođojäävri koskâsâš juhâuási lii nuuvt čáccáá já kiäđgáá, et tast ij peesâ čoođâ. Juuhâ luáštá 5,1 meetterid 240 meetter määđhist, já keeđgih puátih ohtânmaanoost oovdeld. Ärbivuáválâš keessimmyetki kávnoo luohtâpoođâst suullân 50 meetterid lusmeest uálgiskietân. Lekkum keessimmyetki nohá privat kärbisääiti šiiljon, já nuuvtpa ko rakânâs puátá uáinusân, te tom kalga karveđ uálgispeln.

Kođojävri lii oppeet vijđásub čääci, veikkâ styeres taatkin jävri ij lah. Jo muádi kilomeetter miällum maŋa lii Kođojäävri luobâl. Luobbâlist čääci kulgâškuát kyevti väävli mield, main čižetpele väävlist lii eenâb čääci. Uáli lii nuuvt kiäđgáá já ciägus, et kaanoot kalga vistig vuojâttiđ čižetpele rido mield. Loopâst kaanoot vuojâttuvvoo puáris vuojâttemrääni vuáđu mield. Muorâšalde mield kaanoot lii keppis keessiđ vuoluupiäláá luobbâlân. Alodâhiäru jaavrij kooskâ lii 3,7 meetterid.

Koskmuujäävrist kalga miälluđ jäävri taavaapele rido miäldásávt viestârân vuojâttemrääni kuávlun. Rido muorâin uáinojeh tyelli tälli fiskis meerhah. Toh mainâsteh, et Suomâ räjistielâs Ruošâ vuástá álgá tállân riddoost. Räjistiellâs siskiibel ij uážu moonnâđ, jis ij lah persovnlâš räjistielâslope. Lovettes ruámustem räjistiellâsân toovât táválávt ain koijâdâlmijd, moh sättih čuuvtij nubástuttiđ mätkivuáváámijd.

Ridoi muorâin uáinojeh meid čoođgij (Bucephala clangula)vuovdah. Vala mottoom ihelove tassaaš páiháliih ulmuuh šoddâdii čoođgij moonijd. Raavadvaljaas maneh adelii taarbâšlijd laseravâduvvâid kuhes täälvi maŋa, ko purrâmâšah lijjii iänááš kiäppánâm. Vala taan ääigi-uv ulmuuh stellejeh vuovdâid čoođgij várás.

Koskmuujävri nohá ovdiištum vuojâttemrääni ton já ton uápistem- já vuoiŋâstemsaje peht. Uápistemtaavluin mainâstuvvoo Aanaar jo masa čyeti-ihásii saavoothistorjást. Tom kovvee meid uđđâsist rahtum "vuojâttemvaavtâ tupe", puáris maali mield rahtum rakânâs. Vuoiŋâstemsaje kulen kávnojeh peliláávu, tulâstâllâmsaje, koškehiivsig, pasâttâssaje já muorâliiter puáldimmuorâidiskuin. Toho piäsá autoin Njellimist, nuuvt et määđhi puáhtá joskâđ jo teehi, jis nuuvt haalijd.

Miällummääđhi lii pyeri joskâđ vuojâttempuáđu čižetpele roobdân. Tast ovdâskulij kaanoot ferttee kyeddiđ, vistig pajas puáđušalde oolâ, tast paijeel, vuoiŋâstemsaje kuuvl já tobbeen ain ovdâskulij Njellimjäävri riidon. Mätki čoggâšuvá 370 meetterid, mut maađij lii täässiv.

Määđhi majemuu uásist Njellimjäävrist lii máhđulâšvuotâ uápásmuđ nube maailmsuáđi historján. Saksalij já ryešilij sajaduvvah lijjii loppâive 1944 vuástáluvvâi Ryevdipoortâst, Njellimjäävri já Aanaarjäävri Pakšvuonnii koskâsii hiäŋgupähtileevist. Kaččâmhäävdih já taistâlemkyepih láá vala-uv uáinusist. Makken stuárráábeh taistâlmeh ton kuávlust iä lah ušom lamaš, tondiet ko saksalij juávhuh kiäsásiddii meddâl Avveel já Taažâ Jieŋâmeerâ hamânij kuávloid.

Jävriuási määđhi nuuhâmsajan lii suullân neelji kilomeetter verd já aassum kuávlu álgá. Ridoi privatenâmijn láá peerâtááluh šiljoidiskuin. Paihijnoomah movtijdeh mielâkuvviittâs. Tot lii čielgâs, mast šaddeh noomah " Oovtpeesisuálui"  ja "Ánnáá värppisuáloi". Mut mii lii taggaar noomâ tyehin ko "Čiärrumnjave"? Ja mast šadda táálu nommâ "Hellin Ihana"?