Aili Mattus – anarâš nukkemiäštár
Bearjadat 09. Čakčamánnuta 2016, 11.32Siijdâst lehâstuvvoo 12.9.2016 čáitálmâs, mii lii áávus 31.3.2017 räi. Čáitálmâs muštâl anarâš Aili Mattus elimist já kietâtuojijn. Ailâ já nukeh -čáitálmâssáin Sämimuseo Sijdâ haalijd luptiđ uáinusân sämmilâš nissoon já nisonij tááiđuid.
Nili-Ailâ, Nyere Juhháán Ailâ, Aili Mattus lâi tobdos kuáimáávuođâs, tuoijumtááiđus já lávlumis keežild. Pegâlmâs sust kuittâg šoodâi nukeidis áánsust. Tääl nukeh láá vuossâmuu keerdi ulmui uáinimnáál Sämimuseo čáitálmâsâst "Ailâ já nukeh".
– Mij lep Sämimuseo Siijdâst halijdâm kunnijâttâđ maaŋgâpiälásii tuáijojeijee, nukkemiäštár Aili Mattus, nurâmáin čáitálmâsân suu rähtim nukkeid já eres tuojijdis. Siämmást peesâim luptiđ uáinusân sämmilâš nissoon, kovvee amanuenssâ Áile Aikio čáitálmâs vuolgâsoojijd.
Eromâš äšši Aailâ nukkein lâi toi máccuhij já káárvui uccâtärhisvuotâ já et Ailâ raahtij máccuhij lasseen meid eidusâš nuke jieš. Aailâ čeppivuotâ puátá-uv uáinusân eromâšávt nukei luándunálásijn ooivijn. Toi kejâstâh ij lah šoddâm sattummield, pic Ailâ vuolâi iänááš nukkeid jieijâs já kállás nálásâžžân. Skeŋkkân mannee nukkeid Ailâ viigâi uážžuđ puáttee omâsteijee nääli.
Ailâ já nukeh -čáitálmâsâst láá uánimnáál nukeh Sämimuseo Siijdâ čuágálduvâin, mut čáitálmâsân láá finnejum nukeh luoihâsin já kietâtuojijd še ovtâskâs ulmuin. Páihálâš anarâš siärvus lii-uv lamaš čoovdâ čáitálmâs luhostumán.
– Aailâ tubdâm ulmui iše, tiäđuh já ravvuuh láá lamaš miijan mittedmettumeh čáitálmâs rähtimist. Sii pehti ožžum kove Aailâst olmožin já sii áánsust Aailâ pargoh láá uáinimnáál návt maaŋgâpiälásávt, kijttâl Aikio.
Aailâ tuoijumtáiđu ij rájášum nukkeid pic sun maatij pivtâstiđ ulmuu ollásávt. Nukei lasseen čáitálmâsâst piäsá uápásmuđ anarâš mááccuhärbivuhán. Uáinimnáál láá sehe Aailâ jieijâs kuárrum sämimáccuheh já uđđâsub anarâš máccuháid kárvuttum paarâ. Sämimáccuheh muštâleh Aailâ maaŋgâpiälásâšvuođâst tuáijojeijen, mut adeleh ulmuid meid máhđulâšvuođâ viärdádâllâđ nukei máccuhijd anarâš mááccuholeslâšvuođáid.
Ailâ já nukeh -čáitálmâs graafisâš kejâstuv lii toohâm Paarma Design Tytti Bräysy. Nukkevitriinij tuáhá Bräysy lii stellim jieijâs kuvvim kuuvijd Aanaar enâduvâin. Kuuvij enâduvâi pehti nukeh láá macâttum maasâd pááikán, Aailâ kuátukuávlun.
Ailâ já nukeh -čáitálmâs lii uáinimnáál Sämimuseo Siijdâst 12.9.2016–31.3.2017.
Lasetiäđuh: amanueanssa Áile Aikio, aile.aikio@samimuseum.fi, 040 640 2606
Sámi musea, Siida, Inarintie 46, FI-99870 Anár, tel. +358 (0)400 898 212, siida@samimuseum.fi, www.siida.fi