Säämimuseost láá keessiv tooimah meiddei nuorttâlâš kulttuur kuávdáást Čevetjäävrist, kost lii Nuorttâlij ärbivyehitáálu. Ärbivyehitáálust já ton šiljoost leijee olgomuseost mij muštâlep nuorttâlij historjást já čaitâččep aassâm- já huksimvuovijd kyevti sierâ äigipaajeest. Ärbivyehitáálu lii meiddei tehálâš teivâdemsaje kyláláid.
Kiäh láá nuorttâliih?
Nuorttâliih kuleh nuorttiipele sämmiláid sehe kielâs já ärbivuovijdis peeleest. Oskolduv tááhust sij láá ortodokseh. Nuorttâlij algâalgâlâš aassâmsajeh láá tááláš Ruošâ kuávlust, mon Suomâ monâttij nube maailmsuáđist Sovjetliiton. Nube maailmsuáđi čuávumuššân Suonnjelist (Suõʹnnʼjel) evakkon karttâm nuorttâliih asâttuvvojii Čevetjäävri já Njiävđám kuávloid ive 1949 ääigi.
Lasetiäđuid nuorttâlij pirrâ kaavnah Sää’mjie’llem-nettičáitálduvâst
Nuorttâlij ärbivyehitáálu
Suomâ staatâ rähtittij evakkon karttâm nuorttâláid tááluid, main lijjii viggâm väldiđ huámášumán nuorttâlij jieijâs huksimärbivuovijd. Nuorttâlij ärbivyehitáálu lii uđđâsisthuksimääigi puigâ sämitáálu olgoviäsuidiskuin. Ärbivyehitáálu viäsuh ráhtojii aalgâst Karehâšjáávrán, mutâ táálu paasij asâhánnáá. Kuárusin pááccám viäsuid sirdii tááláš sajasis 1990-lovo aalgâst.
Ärbivyehitáálust lii čáitáldâh, mii čaaitâš nuorttâlij historjá já onnáá peeivi tiiŋgâi, čuovâkuuvij já kietâtuojij peht.
Olgomuseokuávlu
Ärbivyehitáálu šiiljon rahtui ive 2007 olgomuseokuávlu, mii lii Suonnjel áigásâš kesipääihi rekonstruktio. Viäsuh láá iänááš oosij rahtum kirjálâš valdâlmij, siäilum kovematerial já muštâlusâi vuáđuld.
Olgomuseokuávlust láá uáinimnáál ei. aassâmviäsuh, njollâ, suovâsävni já ärbivuáválâš nuorttâlâš vedijguin korrum käärbis.
Museokävppi
Ärbivyehitáálust lii uccâ museokävppi, mast puáhtá uástiđ páihálâš kietâtuojijd, čiiŋâid, mätkimuštoid, kirjálâšvuođâ sehe muusik. Käävpi valjiittâsâst láá meiddei ortodokslâš oskoldâhân lahtojeijee pyevtittâsah.
Kollim
Ärbivyehitáálu lii šiev kollimsaje Tave-Taažân monâdijn. Čevetjáávrán lii argâpeeivij linjášauto-ohtâvuotâ Anarist.
Nuorttâlij ärbivyehitáálu lii áávus keessiv 1.7.-29.8.2020 maj – láv tme 10-16
Ärbivyehitáálun piäsá nuuvtá já tobbeen lii meiddei máhđulâš finniđ uápistem.
Olgomuseo puáhtá kolliđ meiddei tälviv, mutâ tobbeen ij lah tälvihuolâttem.
Ärbivyehitáálu ohtâvuotâtiäđuh:
Nuõrttsaa’mi Ä’rbbvuõttpõrtt – Nuorttâlij ärbivyehitáálu
Kollimčujottâs: Nuorttâlij ärbivyehitáálu, Sevettijärventie 9041, 99930 ČEVETJÄVRI
Puh. 0400 373 015
Š-postâ: kolttaperinnetalo(at)samimuseum.fi
Postâčujottâs: Nuorttâlij ärbivyehitáálu c/o Säämimuseo Siida, Inarintie 46, FI-99870 AANAAR
Lasetiäđuh:
Säämimuseo, Puh. 0400 898 212, siida(at)samimuseum.fi