| Sääʹmteʹǧǧ vaal |
|
|
|
Sääʹmteeʹǧǧ vaal
Säʹmmlaid lij alggmeeran vuâđđlääʹjjest staanum jiijjâz ǩiõles da kulttuures kuõskki jiõččvaaldšem säʹmmlai dommvuuʹdest. Jiõččvaaldšem plaanad da čõõđat sääʹmteʹǧǧ eeʹjjest 1996 looǥǥeeʹl (Lääʹǩǩ sääʹmteeʹǧǧest 17.7.1995/974). Sääʹmteʹǧǧ lij säʹmmlai jiijjâz meervääldla˛ vobõršeǩjoukk, koon tuâjjan lij håiddad säʹmmlai jiijjâz ǩiõl da kulttuur di säʹmmlai sââi alggmeeran kuõskki aaʹssid.
Sääʹmteeʹǧǧ vaalid tuåimtet juõʹǩǩ neelljad eeʹjj. Pueʹtti sääʹmteeʹǧǧ vaalid tuåimtet eeʹjjest 2015. Sääʹmteeʹǧǧ vaal-luʹvddkåʹdd peeʹjj tiuʹdde vaalid sääʹmteeʹǧǧest uvddum lääʹjj 4 lååǥǥ da vuõiggâdvuõttministeria vaalmõõntõõllmõõ˛˛âst uvddum asetõõzz (3.11.2006/965) mieʹlddlânji.
Jiõnstemvuõiggâdvuõttneʹǩǩen liâ säʹmmla, kook liâ mieʹrǩǩǩuum sääʹmteeʹǧǧ vaal-loǥstõʹǩǩe. Jiõnstemvuõiggâdvuõttneeʹǩǩ säʹmmla liâ še vaalânnsa˛ da vueiʹtte äʹlǧǧed vaalin vobõršeǩǩen.
Vaal-lõǥstõõǧǧ raajjmõš da tõõzz ooʒʒõõttmõš
Vaal-luʹvddkåʹdd mieʹrǩǩad vaal-loǥstõʹǩǩe tõid säʹmmlaid, kook leʹjje jiõnstemvuõiggâdvuõttneʹǩǩen eeʹjj 2011 vaalin.
Oouʹdbu˛ vaalin vaal-loǥstõʹǩǩe mieʹrǩǩuum oummui päärna, kook liâ puättam jiõnstemvuõiggâdvuõđâkka leʹbe tiuddâm 18 eeʹǩǩed mââimõõzzâst vaal mââimõs peeiʹv, siʹjjid mieʹrǩǩeed vaal-loǥstõʹǩǩe mâŋŋa, ko sij liâ iʹlmmtam što sij âʹnne jiijjâz säʹmmliʹ˛˛en. Tät iʹlmmtõs âlgg tuejjeed vaaleeʹjj oudldem rosttovmannu mââimõs peeiʹv mõõneeʹst. Tän diõtt jiõnstemvuõiggâdvuõđâkka pueʹtti ooum˛e vuõltteet maacctemkonfeâʹrtin ooccâmblaŋkk, kååʹtt âlgg tiuddeed, vuâllaǩeeʹrjted da maaccted pååʹštest vaal-luʹvddkådda.
Vaal-loǥstõʹǩǩe mieʹrǩǩeed še tõk oummu, kook jiõčč ǩeʹrjjlânji ooʒʒâʹtte vaal-loǥstõʹǩǩe da koid vaal-luʹvddkåʹdd tuâtt jiõnstemvuõiggâdvuõttneǩ säʹmmliʹ˛˛en. Vaal-loǧstõʹǩǩe vuäitt ooʒʒõõttâd sääʹmteʹǧǧlääʹjj 3 § 1 momeeʹnt 1, 2 da 3 pääiʹǩ 21 § vuâđain.
Raukkmõš vaal-loǥstõʹǩǩe väʼlddem diõtt leʹbe tõʹst jaukkeem diõtt âlgg tuejjeed vaal-luʹvddkååʹdd tän diõtt rajjum ooccâmblaaʹŋkin, kååʹtt âlgg maaccted vaal-luʹvddkådda pååʹštest nuʹtt, što tõt lij mieʹrrpääiʹǩest mââimõõzzâst vaaleeʹjj oudldem rostovmannu 31 peeiʹv čiâss 16.00.
Iʹlmmtõs jiõnstemvuõiggâdvuõđâst
Vaal-loǥstõʹǩǩe mieʹrǩǩuum säʹmmla vuäʹǯǯe iʹlmmtõõzz jiõnstemvuõiggâdvuõđâst, vaal-loǥstõõǥǥ vueiʹnnemnallaåårramääiʹjest da -paaiʹǩin da jeeʹres vaali tuåimmtumuʹšše kuulli aaʹššin pååʹštest täʹlvv- pâʹzzlâšttam-mannust vaaleeʹjj äiʹǧǧen. Juâkksiʹ˛˛e jiõnstemvuõiggâdvuõđ raukkjid vuõltteet ouddâl vaal-loǥstõõǥǥ vueiʹnnemnalla piijjmõõ˛˛ teâtt tõʹst, lij-a siʹjjid mieʹrǩǩuum vaal-loǥstõʹǩǩe avi ij.
Vaal-loǥstõk lij vueiʹnnemnalla vaaleeʹjj pâʹzzlâšttam-mannust 10 ǩeäččlõs arggpeiʹvven, leâʹša ij arggsueʹvet. Vaal-loǥstõõǥǥ tääʹrǩab vueiʹnnemnallaåårramääiʹjest da – pääiʹǩest iʹlmmtet õlmmsa˛ kuultõõzzin.
Oouma˛, kååʹtt lij miõlstes kuõđđum vuõiggâdvuõđtää meädda vaal-loǥstõõǥǥâst leʹbe koon kuõskki mieʹrǩǩumuš vaal-loǥstõõǥǥâst lij vââǥǥla˛, vuäitt ǩeʹrjjlanji õõlǥted vuõiǥõõzz vaal-luʹvddkååʹddest mââimõõzzâst 14 peiʹvven vaal-loǥstõõǥǥ vueiʹnnemnalla ââʹnnem kuõskki ääiʹj puuttmest. Vaal-luʹvddkååʹdd tuʹmmstõʹǩǩe obb˛urr vuäitt viikkâd vuõiǥeemõõlǥtumuu˛˛ sääʹmteeʹǧǧ halltõõzz räʹtǩǩeem vuâlla.
Vobõršeeʹǩǩ piijjmõš
Võboršeeʹǩǩ sääʹmteeʹǧǧ vaalid vueiʹtte piijjâd uuʹccmõsân kolmm jiõnstemvuõiggâdvuõttneeʹǩǩ, kook liâ säʹmmla mââimõõzzâst 31 peiʹvven ouddâl vaaltuåimtõõzz alttumuu˛˛âst. Vobõršeeʹǩǩ piijjmõõ˛˛âst teâđtet õlmmsa˛ kuultõõzzin. Võboršeǩpiijjmõõ˛˛ diõtt âlgg tiuddeed vaal-luʹvddkååʹdd ravvuum blaŋkk. Vaal-luʹvddkåʹdd ǩiõttʼtââll vobõršeeʹǩǩi vaalââʹnnteeivuõđ, rääjj da raʹvvai siʹjjid kuõskki vobõršeǩloǥstõõǥǥ da oudd õlmmsa tõn mââʹjeeǩâni.
Vaali tuåimtumuš
Sääʹmteeʹǧǧvaal tuåimtet vaaleeʹjj čõhččmannu vuõssmõs tiudd neäʹttel vuõssâârǥâst aʹlǧǧi neeʹllj neäʹttel äiʹǧǧen. Vaaläʹššǩeeʹrj tuåimtet jiõnstemvuõiggâdvuõttneeʹǩǩid čõhččmannu aalǥâst pååʹštest reʹkisttrõsttum ǩeʹrjjen da jiõnsteei maaccad vaaläʹššǩeeʹrj vaal-luʹvddkådda seämmanalla reʹkisttrõsttum vuõlttõssân ko lij jiõnstam. Pååʹštest vuõlttuum vaaläʹššǩeeʹrj âʹlǧǧe leeʹd vaal-luʹvddkååʹdd jiõnnlaʹsǩǩeem alttumuu˛˛ mõõneeʹst.
Jiõnilaʹsǩǩumuš altteeet vaali alttumuu˛˛âst viiđad neäʹttel vuõssâârǥ. Sääʹmteeʹǧǧ vuäzzliʹ˛˛en šâʹdde tõk 21 vuäzzla, kook liâ vuäǯǯam jäänmõsân jiõnid oudldeeʹl, što sij jooukâst liâ uuʹccmõsân kolmm vuäzzla juõʹǩǩ säʹmmlai dommvuuʹd kååʹddest (õhttseʹ˛˛e 12). Lââʹssen täin kooʹddin šâʹdde vaʼlljuum õhtt vääʹrrvuäzzla˛ juõʹǩǩ (õhttseʹ˛˛e 4).
Vaal-luʹvddkåʹdd raʹvvai vaal jiõnnmeäʹrid kuälmad peeiʹv jiõnilaʹsǩǩeem alttumuu˛˛âst såbbrõššum såbbrest.
12.8.2015: Kuultõs
12.8.2015: SÄÄ´MTE´ǦǦ VÕBORŠEǨLOǤSTÕK 2015 lij addrõõzzâst www.samediggi.fi --> Dokumeent --> Vaal 2015
Vaal-luʹvddkåʹdd teâđtõs:
|
|
| Viimeksi päivitetty ( 29.09.2015 ) |