| Sääǩiõllsa˛, sää´mǩiõll da kulttuur mätt’tõs |
|
|
|
Sää´mte´ǧǧ ooudâsveekk sä´mmlai jii´jjes ǩiõl, kulttuur da jiõččǩiõllsa˛ mätt’teem.
Tõt tuåimmai õhttsa˛tuâjast sää´mvuu´d koo´ddi, jee´res škoou´l’jem riⲲji, tâ´vvjânnamla˛ vuä´bborganjivui´m da riikk mätt’tõsvaaldšemvui´m. Sää´mte´ǧǧ ee´ttkâstt saa´mi jiõn škoou´l’jempolitiikk beä´lnn. Sää´mǩiõl da kulttuur staattus mätt’tõõzzâst lij õhtt vää˛nmõs puõ´ttiääi´j kõjldõõzzin.
Sää´mǩiõll lij kuullâm škooul mätt’temprogra´mme vuâđđškooul vuõssmõs lååime´t ee´ǩǩed mââiårra ää´ljee´l. Sää´mǩiõllsa˛ mätt’temtuâi alttumuš aa´lji Uccjooǥǥâst da Aanrest 1970-lååǥǥ peä´lrää´jest. Puk saa´mi dommvuu´d vuâđđškooul da lookkjiškooul ou´dde sää´mǩiõl mätt´tõõzz. Sää´mǩiõllsa˛ mätt’tõõzz uu´det jäänmõsân vuâđđmätt’tem ee´ǩǩklaassin 1-6. Sää´mvuu´d åålgbeä´lnn sää´mǩiõl mätt’teet veâl ooccanj, leša mätt’tõõttjimie´rr lij kaggõõttmen. Bie´ǩǩ mätt’tõõzzâst uu´det virtuaalsânji, ne´ttsäi´mm mätt’tõssân. Saa´mi dommvuu´d åålǥbeä´lnn jiâ leäkku veâl tän räjja u´vddum sää´mǩiõllsa˛ mätt´tõõzz.
Sää´mǩiõll vuäitt lee´d škooul mätt’temǩiõll, jie´nnǩiõl mättaaunâs da pää´kkte´mes/ va´lljeemnallšem vee´res ǩiõl mättaaunâs. Sää´mvuu´dest jälsteejai säämas silttee´ji škooulnee´ǩǩin âlgg lää´jj mie´ldd vuäǯǯad vä´lddvuä´ss vuâđđmätt’tõõzzâst sää´mǩiõlin. Šeâttmõõzz kuâs´ǩǩe pukid kolmm Lää´ddjânnmest maainstum sää´mǩiõllâd: aanar-, nuõrttsää´m- da tâ´vvsää´m. Sää´mǩiõli ǩiččlõõttmõ´šše lij vuäittmõš spraavdõõttâd pâ´jjmätt’tõõttitu´tǩǩõõzzâst, kåå´tt lij jee´res tu´tǩǩõõzzin lää´ddǩiõllsa˛. Aanrest (Anár) åårrai Sää´vuu´d škoou´l’jemkõõskõs - Sámi oahpahusguovddáš lij lääddjânnmest o´dinakai ämmatla˛ mättjemstrooite´l, ko´st mätt’temǩiõllân ââ´net še sää´mǩiõl.
Sää´mǩiõl da kulttuur vuäitt mätt’tõõttâd kolmmen Lää´ddjânhnam pââimõsškooulâst: Oulu, He´lssen da Sää´mjânnam pââimõsškooulin. Oulu pââimõsškooul Giellagas-instituuttist lij vä´lddkååddla˛ spesialtuâjj sää´mǩiõl da kulttuur õll’jab tää´zz mätt’tõõzzâst da tu´tǩǩõõzzâst. Taarr Koutoǩeäinast (Guovdageaidnu) åårrai sää´m õllškooul Sámi allaskuvla lij Tâ´vvjânnamla˛ o´dinakai õllškooul, ko´st mätt’tem, tu´tǩǩeem da vaaldšem vä´lddǩiõllân lij sää´mǩiõll. Sámi allaskuvla mätt’tad jm. sää´mǩiõllsaid u´čtee´lid da väldd mätt’tõõttjid še rä´jjla˛jânnmin Lää´ddjânnmest, Ruõccâst da Ruõššjânnmest.
Saa´mi škoou´l’jem škooulaa´šši õhttsa˛tuâjjorgan 2012-2015 Saa´mi škoou´l’jem škooulaa´šši õhttsa˛tuâjjorgan 2008-2011
Opetustilastot: Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2013-2014 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2012-2013 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2011-2012 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2010-2011 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2009-2010 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2008-2009 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2007-2008 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2006-2007 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2005-2006 Saamen kielen ja saamenkielinen opetus Suomen kouluissa 2003-2004
Mä´htt vuäǯǯam sää´mǩiõl mätt’tõõzz?
|
|
| Viimeksi päivitetty ( 20.08.2015 ) |