Sääʹmteʹǧǧ da Oulu universiteeʹtt Giellagas – instituutt jåttee sääʹm-mättʼtõõzz tuâjjlažkådda tillʼlõvvum kuuđ mättjemceäkldõõzz vaiddsa škoouʹltemhaʼŋǩǩõõzz. Škooultõs jåttai Sääʹmkulttuurkõõskõs Sajoozzâst Aanrest täʹlvvmannust 2015. Škooultõõzz pââimõs äʹššvuʹvdden lij ǩiõll-laauǥmõõntõõllmõõžž suåvldumuš sääʹm-mättʼtõʹsse.

Škooultõõzz vuõss-sâʹjjsiʹžžen tillʼlõttum joukkân liâ vuâđđmättʼtõõzz sää´m ǩiõl da sääʹmǩiõllsai klaassi uʹččteeʹl, leâʹša mieʹldd peäʹsse še sääʹm ouddpeâmmõõzzin tuåimmjeei, lookkjiškooul sää´m ǩiõl uʹččteeʹl da sääʹmǩiõllsa ämmatlaž škooultõõzz uʹččteeʹl. Sääʹmteeʹǧǧ škooultõs- da mättmateriaalkoontâr koordinâʹstt škooultõõzz da tuåmmai riikkveäʹǩǩtõõzz vaaldšeei organisaatian. Õhttsažtuâjjkueiʹmmen mättʼtõõzzâst liâ še Vaasa universiteeʹtt ǩiõll-lauggi da määŋgǩiõllsažvuõđ kõõskõs da Sámi allaskuvla (Sääʹm õllškooul).

Mättʼtõstuåim tuâjjlažkåʹddškooultõs riâššât neʼljjan kueiʹt peeiʹv âʹlddmättʼtõspââʹjjen Aanrest Sääʹmkulttuurkõõskõs Sajoozzâst. Vuõssmõs noorõõttmõš lij täʹlvvmannust 2015, nuʹbb ǩeâđđa 2015 di kuälmad da neeʹljjad noorõõttmõš čâhčča 2015.

Škooultõspeeiʹv rajjʼjâvve teorialooǥǥteeʹlmin da ohjjuum tuâjjpõrttpeeiʹvin. Tuâjjpõrttpeeiʹvi äiʹǧǧen raajât ǩeeʹrjlaž materiaal, koon vuâʹđald õʹlmstââʹtted haʹŋǩǩõõzz lopp-puhttõsân sääʹm-mättʼtõõzz idea- da vuäʹpstemǩeeʹrj. Vuäʹpstemǩeʹrjj õʹlmstââʹttet sää´m da lääʹdd ǩiõlin.

Sää´m ǩiõll-lauggi mättʼtõõzzâst ǩiõttʼtõõlli škooultõs tueʹrjjad nuʹtt jieʹnnǩiõllsai ko jeärrzid ko jieʹnnǩiõllsaid uʹvddum mättʼtõõzz. Ǩiõll-laauǥmättʼtõõzz täävtõsân lij nââʹneed ǩiõllsallânji jeeʹres vueʹlǧǧemsââʹjest pueʹtti päärnai sää´m ǩiõl da puuttʼted aktiivlaž da tuåimmsallaž kueiʹtǩiõllsažvuõđ. Sääʹm-mättõõzz pedagoglaž ooudumuš meârkksââvv jm. uʹččteeʹli ämmatsilttõõzz ooudumuužž nuʹtt, što sij vuäǯǯa ääiʹjbuužž pueʹrab vaalmâšvuõđid väʹldded mättʼtõõzzâst lokku ǩiõllsallânji da kulttuurlânji heterogeenlaž mättʼtõõđji joouk. Juõʹǩǩ mättʼtõõđi ââlǥče vuäǯǯad škooulâst pueʹrr vueiʹtlvažvuõđid sää´m ǩiõl silttõõzzeez ooudumuʹšše da jiiʹjjes kulttuuʹre šõddmõʹšše.

Škooultõõzz täävtõsân lij uʹvdded uʹččteeʹlid vueiʹtlvažvuõtt sää´m ǩiõl jeälltumuʹšše škooultuâjast, taʹrjjeed siʹjjid tueʹjjeemareena da neäʹvvaid ǩiõll-laauǥmättʼtõõzz ooudâsviikkmõʹšše vuʹejjmeâldsaž škooultuâjast. Nuʹbben vääžnai täävtõsân lij valmštõõttmõš oudd- da vuâđđmattʼtõõzz ođđ mättʼteemplaani âânnma välddmõʹšše sääʹm-mättʼtõõzzâst. Škooultõõzz täävtõsân lij raajjâd čââvab teâđvaajtemvueʹjjid da lââʹssted mättʼtõstuâjjlažkååʹdd teâđ lääʹjjšeâttmõõžž uʹvddem sääʹm-mättʼtõõzz vueiʹtlvažvuõdin juõǩǩpeiʹvvsaž tuâjast.

Kuʹǩes kõõski diõtt sääʹm-mättʼtõõzz tuâjjlažkååʹdd da ouddpeâmmtuâjjlažkååʹdd kaaunõõttmõõžžid lij leämmaž vaiggâd riâššât pâʹjjel kåʹddraaji. Täin mättʼtõstuåim tuâjjlažkåʹddškooultõshâʹŋǩǩõõzzin lij vueiʹtlvažvuõtt koʹrvveed mieʹrrtieǧǧin še vuässõõđji jååʹttemkuulid.

Sääʹm-mättʼtõõzz tuâjjlažkåʹddškooultõʹsse vuäitt iʹlmtõõttâd neʹttpååʹšt leʹbe teʹlfoon mieʹldd Moilanen Irmeliʹžže (irmeli.moilanen(at)samediggi.fi / 050-5691255) vuõssaʹrǧǧe 24.11.2014 mõõneeʹst. Iʹlmtõõttmõš lij čõõnni. Škooultõõzz teäggad Mättʼtõshalltõs.

Mättʼjempââʹj da tõi siiʹsǩe di vuõssmõõzz kaaunõõttmõõžž programm liâ vuäǯǯmeʹst sääʹmteeʹǧǧ da Giellagas-instituutt neʹttseeidain: www.samediggi.fi da www.oulu.fi/giellagasinstituutti/

Škooultõsplaan

Lââʹssteâđ:

GIELLAGAS -INSTITUUTT

Dosentt, FD Marja-Liisa Olthuis                                   Jååʹđteei Anni-Siiri Länsman

marja-liisa.olthuis(at)oulu.fi                                        anni-siiri.lansman(at)oulu.fi

SÄÄʹMTEʹǦǦ

Vs. škooultõspiisâr Irmeli Moilanen (30.11.2014 räjja)

irmeli.moilanen(at)samediggi.fi

teʹl. + 358 (0) 10 839 3163