103/2006
Uʹvddum Heʹlssnest täʹlvvmannu 9 peeiʹv 2006
Valdiasåbbar asetõs nuõrituâjast da -politiikkâst
Valdiasåbbar tuʹmmstõõǥǥ mieʹlddsânji, kååʹtt lij tuejjuum mätt’tõsministeria maadârdõõzzâst, šiõtteet täʹlvvmannu 27 peeiʹv 2006 uʹvddum nuõrilääʹjj (72/2006) nuäʹjain:
1 lååkk
Valdia nuõrituâjj da -politiikk
1 §
Nuõripolitiikk ooudâsviikkâmprogramm
Nuõrilääʹjj (72/2006) 4 §:fâst jurddum nuõripolitiikk ooudâsviikkâmprogramm valmštõõlât mätt’tõsministeriast õhttsažtuâjast sosial- da tiõrvâsvuõttministeria, tuâjjministeria, pirrõsministeria di taarbšeʹmmen še jeeʹres nuõri peäʹlestvälddmõõžžâst vääžnmõš ministeriaivuiʹm.
Ooudâsviikkâmprogramm âânn seʹst väʹlddkåådlaž nuõripolitiikklaž täävtõõzzid di läänai da kooʹddi nuõripolitiikkla programmtuâi vuâđđjuurdid, kook koʹlle nuõri škoouʹlʹjumuʹšše, tuâjjvuõʹtte, piʹrǧǧumuʹšše, tiõrvâsvuõʹtte, liikkee’es meerlažvuõʹtte da sosiaalaž staanmuʹššše, jälstumuʹšše, põrggivuõʹtte, prizoovvuõʹtte da prizoovteʹmeskääzzkõʹsse da jeeʹres päärnaid da nuõrid kuulli ääiʹjpoddsaž aaʹššid. Prograammâst päärnaid kuulli ǩiõččâmvueʹjj vääʹldet lokku eärben päärnai šõddâm peäʹlest.
Mätt’tõsministeria peejj taarbšeʹmmen tuâjjäʹrttel prograamm valmštõõllâm da praavvâm diõtt.
2 §
Valdia nuõriaaʹšši saaǥǥstõõllâmkåʹdd
Valdia nuõriaaʹšši saaǥǥstõõllâmkååʹddest lij saaǥǥjååʹđteei, kueʹhtt vääʹrrsaaǥǥjååʹđteei da jäänmõsân 15 jeeʹres vuässla. Valdiasåbbar kåčč  tuåimmkåʹddneʹǩǩen nuõri šõddeem- da jieʹllemvuâkka tobdstõõttâm persoonid. Saaǥǥstõõllâmkååʹdd vuässla âʹlǧǧe leeʹd väʹlddkåådlai
nuõriorganisaatiai da nuõrituâi tuejjeeja organisaatiai eʹtǩǩõsttum persoon.
Saaǥǥstõõllâmkååʹdd tuåimmpââʹjj lij nellj eeʹǩǩed. Saaǥǥstõõllâmkåʹdd piijât nuʹtt mäʹhtt parlameent vaalpââiʹjin kuuđ mannu seʹst vaalpââi aalgâst da tõn tuåimmpââʹjj juätkkai, poka puõʹtti saaǥǥstõõllâmkåʹdd lij pijjum.
Saaǥǥstõõllâmkåʹdd lij mieʹrreemvääʹldlaž, ku såbbar saaǥǥjååʹđteei da jäänmõsân pieʹll jeeʹres vuässlain lij pääiʹǩ âʹlnn.
Saaǥǥstõõllâmkååʹddest lij väʹlddpiisar, koon mätt’tõsministeria väʹldd da koon tuåimmpââʹjj lij jäänmõsân nellj eeʹǩǩed. Lââʹssen saaǥǥstõõllâmkååʹddest vueiʹtte leeʹd jeeʹres personkååʹdd. Saaǥǥstõõllâmkååʹdd koontârtuâi hååidat mättʹtõsministeriast.
Saaǥǥstõõllâmkååʹdd saaǥǥjååʹđtejja da jeeʹres vuässlaid, piizra da äʹšštobddjid kuulli sååbbarpäʹlǩǩõõzzi mäʹhssmõõžžâst reäšš mätt’tõsministeria.
3 §
Ärvvtõõllâm- da veäʹǩǩvuõtt’tuåimmkåʹdd
Ärvvtõõllâm- da veäʹǩǩvuõtt’tuåimmkååʹddest lij saaǥǥjååʹđteei, vääʹrrsaaǥǥjååʹđteei da jäänmõsân čiččâm jeeʹres vuässla. Valdiasååbbar kooll vuõššân väʹlddkååddlai nuõriorganisaatiaid da mâŋŋa kuullmest kåčč tuåimmkåʹddneʹǩǩen nuõrituåimmjumuʹšše tobdstõõttâm persoonid.
Tuåimmkååʹdd tuåimmpââʹjj lij nellj eeʹǩǩed. Tuåimmkåʹdd piijât nuʹtt mäʹhtt parlameent vaalpââiʹjin kuuđ mannu seʹst vaalpââi aalgâst da tõn tuåimmpââʹjj juätkkai, poka puõʹtti saaǥǥstõõllâmkåʹdd lij pijjum.
Tuåimmkåʹdd lij mieʹrreemvääʹldlaž, ku såbbar saaǥǥjååʹđteei da jäänmõsân pieʹll jeeʹres tuåimmkåʹddneeʹǩǩin, lij pääiʹǩ âʹlnn.
Tuåimmkååʹddest lij väʹlddpiisar, koon mätt’tõsministeria väʹldd da koon tuåimmpââʹjj lij jäänmõsân nellj eeʹǩǩed. Lââʹssen tuåimmkååʹddest vueiʹtte leeʹd jeeʹres personkååʹdd. Tuåimmkååʹdd koontârtuâi hååidat mättʹtõsministeriast.
Tuåimmkååʹdd saaǥǥjååʹđtejja da jeeʹres tuåimmkåʹddneeʹǩǩid, piizra da äʹšštobddjid kuulli sååbbarpäʹlǩǩõõzzi mäʹhssmõõžžâst reäšš mätt’tõsministeria.
2 lååkk
Valdiateäggtõs
4 §
Valdiaveäʹǩǩvuõʹtte vuõiggõttum nuõriorganisaatiaid da nuõrituâi kääzzkâʹsttemorganisaatiaid
Mättʹtõsministeria preemm ooccmõõžžâst organisaatia, kååʹtt lij nuõrilääʹjj 10 §:f 1momeent mieʹlddsaž, veäʹǩǩtem väʹlddkåådlaž organisaatia leʹbe väʹlddkåådlaž nuõrituâi kääzzkâʹsttemorganisaatia. Ooccmõõžžâst âlgg maadârded mätt’tõsministeria beälla čiõlǥtõs organisaatiast, tuåimmkåʹddneeʹǩǩin, tuåimmjumuužžâst da täällvuõđâst.
Väʹlddkåådliʹžžen nuõriorganisaatian vueiʹtet priimmâd organisaatia, koʹst liâ uuʹccmõsân 1000 personvuässla da koʹst obbvuässlažmeäʹrest uuʹccmõsân kueʹhtt kuälmõõzz liâ vuâlla 29- ekksa leʹbe koon kruuggorganisaatiai leʹbe pääiklažsieʹbri õʹhttelaskkuum personvuässlažmieʹrr lij uuʹccmõsân 1 000 da koʹst obbvuässlažmeäʹrest uuʹccmõsân kueʹhtt kuälmõõzz liâ vuâlla 29- ekksa. Organisaatia priimmʹmen âlgg väʹldded lokku tõn ââʹnnem nuõrituâjj, tuåimmjemvuʹvdd da vuässlažmieʹrr di tõt, mäʹhtt organisaatiast teâuddai nuõri vuässõõttmõš tuʹmmstõktuõjju.
Mätt’tõsministeria âânn looǥǥstõõǥǥ veäʹǩǩtem organisaatiain.
Ooudbeäʹlnn 2 momeentest peäggtum priimmânvuâđain vueiʹtet moksted ǩiõll’laž leʹbe jeeʹres minoriteett kõõskâst leʹbe tuåimmvuuʹdstes väʹlddkåʹddlažân eeʹttkâʹstteeʹl ǩiõččâm organisaatia beäʹlnn.
5 §
Veäʹǩǩvuõđi miõttmõš
Nuõrilääʹjj 10 §:f 1 momeentest jurddum väʹlddkåådlaž nuõriorganisaatiaid da väʹlddkååʹddlaž nuõrituâi kääzzkâʹsttemorganisaatiaid miõđât takaiveäʹǩǩvuõtt tuejjeemvuâđđõõvvmõõžž mieʹlddsânji organisaatia tuåimmjemplaan da mäʹhssemplaan vuâđast.
6 §
Tuejjeemvuâđđõõvvâmvuõtt
Tuejjeemvuâđđõõvvâmvuõđid ärvvtõõlât plannum da čõõđtum tuåimmjumuužž vuâđast.
Tuåimmjumuužž šlaajj ärvvtõõlât kõskkvuõđâst juõʹǩǩ organisaatiain pijjum täävtõõzzid da tõõi teâuddjumuʹšše. Tuåimmjumuužž veeidasvuõđ ärvvtõõllmen vääʹldet lokku organisaatia põõššinallšem tuåimmjumuužž kruugâst åårrai nuõri mieʹrr di tuåimmjumuužž vaikktemvuõtt da vooudlaž käʹttemvuõtt. Ekonomiivuõđ ärvvtõõllmen vääʹldet lokku organisaatia jiiʹjjes tuåimmjem tuejjumuužžid, vaaldšem kuuli vuässõʹsse obbkuulin di tuåimmjumuužž puuʹtteemvuõʹtte. Veäʹǩǩvuõđ taarb tuʹmmjeʹmmen vääʹldet lokku organisaatia ekonomiivuõđ vueʹǩǩ, jeeʹres õlmmsa veäʹǩǩvuõđ da väʹlddveârlaž tuåimmjumuʹšše ââʹnnem diõtt åårrai vääʹraid.
Ääiʹjpoddsa õhttsažkåådlaž miârkktõõzz ärvvtõõllmen vääʹldet lokku organisaatiai liikkeeʹesvuõtt õhttsažkåådlaž aaʹššin di nuõri sosiaalaž staanmõõžžâst.
Veäʹǩǩvuõđ miõttmõõžžâst väʹlddkåådlaž nuõriorganisaatiai kruuggorganisaatiaid da nuõrilääʹjj 11 §:fâst jurddum nuõrituâjaid tuejjeejai organisaatiaid jäʹǩǩtet suåppâm vuässõõzzin, mâiʹd 1―3 momeentest šiõtteet.
7 §
Vuäʹppõõzz priimmâm kuulin
Mätt’tõsministeria oudd veäʹǩǩtem väʹlddkåådlai nuõriorganisaatiaid da väʹlddkåådlai nuõrituâi tuejjeejai organisaatiaid piirieeʹjji mieʹrrtieʹǧǧi ooccâm diõtt čõõđtem äiʹǧǧen vuäʹppõõzzid valdiaveäʹǩǩvuõʹtte kuulli priimmâm kuulin.
8 §
Väʹlddkåådlaž nuõrikõõskõõzzi priimm’mõš veäʹǩǩtem kõõskõssân.
Väʹlddkååddlaž nuõrikõõskõõzzin juuʹrtet tõid kooʹddi, kåʹddkonseerni, nuõriorganisaatiai, nuõrituâi tuejjeejai organisaatiai, nuõrituâi kääʹzzkâʹsttemorganisaatiai da jeeʹres õhttõõzzi vuäʹmstem kõõskõõzzid, koid mättõsministeria preemm veäʹǩǩtem kõõskõssân.
Priimmʹmõõžž oudldõssân lij, što:
1) kõõskõs lij šorradvuõđstes da niâvvaivuõđstes vooudliʹžže, väʹlddkååddliʹžže da meeraikõskksiʹžže tuåimmjumuʹšše suåppi.
2) kõõskõõzz vaaldšem da ekonomii lij rajjum nuʹtt, što nuõrilääʹjj 12 §:f 2 momeentest jurddum oudldõõzz teâuddje;
3) kõõskõs kääzzkâstt vuõssʹsâjjsânji vooudla, väʹlddkåådla da meeraikõskksa nuõrituåimmjumuužž, leiʹrr- da luâttškooultuåimmjumuužž di nuõri liikkeeʹes meerlažvuõđ da sosiaala staanmõõžž ooudâsviikki tuåimmjumuužž;
4) kõõskõs tuåimmai taarbšeʹmmen nuõrituâi ooudâsviikkâmkõõskõssân da kooʹddi nuõrituâi vooudlaž kääzzkâʹsttemkõõskõssân di oudd taarbšeʹmmen nuõrituâi juäʹtkk- da tiuddeemškoouʹlʹjumuʹššân;
5) Kõõskõõzzâst lij staanvuõttplaan.
9 §
Tuåimmjemveäʹǩǩvuõđ miõttmõš nuõrikõõskõʹsse
Kõõskõõzz tuåimmjemveäʹǩǩvuõđ miõđât 8 §:f 1momeentest jurddum âânnmõʹšše. Kõõskõõzz tuåimmjumuužžâst jäänaš âlgg leeʹd nuõriââʹnnem täävtõssân uuʹccmõsân kueʹhtt kuälmõõzz kõõskõõzz âânnmõõžžâst. Tuåimmjemveäʹǩǩvuõđ ij vuäǯǯ ââʹnned jeeʹres tuäimmjumuužž kuulid.
Nuõriââʹnnem veeidasvuõđ ärvvtõõlât 8 §:f 2 momeent 1―4 pääiʹǩ mieʹlddsa âânnmõõžžin da puuʹtʹteemkuulin. Lââʹssen vääʹldet lokku kõõskõõzz plannum tuåimmjumuužž määŋgpeällsažvuõtt, šlaajj da täävtõõllâmvuõtt, spesialsilttõs di kõõskõõzz ââʹnnemtääʹss da nuõriââʹnnem vuässõs tõn tuåimmjumuužžâst.
Raajjâmveäʹǩǩvuõđid vueiʹtet miõttâd kõõskõõzz haŋkkumuužžâst, raajjmõõžžâst, vuâđteevvmõõžžâst da niâvvai diõtt šõddi kuulin.
3 lååkk
Viõʹǩǩepuättmõš- da seʹrddemšeâttmõõžž
10 §
Viõʹǩǩepuättmõš
Tät asetõs puätt viõʹǩǩe pâʹzzlâšttammannu 1. peeiʹv 2006. Asetõõzz 4 da 5 § puäʹtte seârvvna viõʹǩǩe ođđeeʹjjmannu 1. peeiʹv 2007.
Tän asetõõzzin jaukkeed nuõrituâjast kålggmannu 22 peeiʹv 2002 uʹvddum valdiasåbbar asetõs (729/2002).
Ouddâl asetõõzz viõʹǩǩepuättmõõžž vueiʹtet riõmmâd asetõõzz tiuʹddepiijjâm oudldem tuåimid.
11 §
Nuõripolitiikk ooudâsviikkâmprograamm priimm’mõš vuõssmõs vuâra
Valdiasåbbar preemm nuõripolitiikk ooudâsviikkâmprograamm vuõssmõs vuâra eeʹjj 2007 äiʹǧǧen.
Heʹlssnest täʹlvvmannu 9 peeiʹv 2006
Kulttuurminister Tanja Karpela
Halltõsduumšeǩ Sari Korpimies