kulunut-viikko-ja-sen-tapahtumat.html.xml
Kulunut viikko ja sen tapahtumat Vássán vahku fearánat
Kulunut viikko on mennyt melkein kokonaan kokouksissa Helsingissä. Vássán vahkku lean leamaš measta ollásii čoakkámiin Helssegis.
- seminaariin, joka käsitteli Barentsin alueen teollisuus- ja yritystoimintaa. Disdaga oassálasten Succes in the north (menestupmi davvin) – semináras, mii gieđahalai Barentsa guovllu fitnodat- ja industriijadoaimma.
Seminaari käsitteli erityisesti yritystoimintaa Murmanskin alueella. Semináras ožžon olu dieđu eandalii Murmánskka guovllu doaimmain.
Keskiviikkona saamelaiskäräjien edustajat tapasivat Metsähallituksen johtoa. Gaskavahkko sámedikki ovddasteaddjit deaivvade vuosttaš geardde Meahcceráđđehusa bajimus hoavdda.
Keskustelimme mm. saamelaiskäräjien ja Metsähallituksen yhteistyöstä ja saamenkielisistä internet-sivuista. Ságastalaimet ee. sámedikki ja Meahcceráđđehusa ovttasbarggus ja sámegielalaš interneahttasiidduin.
Kokouksessa päätettiin perustaa työryhmä johon nimetään myöhemmin saamelaiskäräjien ja metsähallituksen edustajat. Čoakkáma ságastallama boađusin mearriduvvui vuođđuduvvot bargojoavku, masa maŋŋel nammaduvvojit sámedikki ja meahcceráđđehusa ovddasteaddjit.
Työryhmän tehtävänä on pohtia konkreettisella tasolla yhteistyömuotoja ja miten parhaiten saamelaiskäräjiä kuultaisiin metsähallituslain 4 § mukaisesti, jossa puhutaan saamelaisten kulttuurin harjoittamisen edellytyksien ja poronhoidon etujen turvaamisesta saamelaisten kotiseutualueella. Bargojoavkku bargun šaddá suokkardallat konkrehtalaš dásis ovttasbargovugiid ja mot sámediggi buoremusat gullojuvvolii meahcceráđđehuslága 4 § mielde, mas lea sáhka sámi kultuvrra bargama dego maid boazodoalu eavttuid dorvvasteamis sámiid ruovttuguovllus.
Metsähallituksen johto ja saamelaiskäräjien hallitus tulevat erikseen lisäksi tapaamaan vuosittain. Meahcceráđđehusa njunnošat ja sámedikki stivra deivet maid dás duohko sierra jahkásaččat.
Saamelaiskäräjät pitää esimerkillisenä Metsähallituksen toimintaa saamen kielten käytössä verkkopalveluissaan ja toivoo sen jatkavan samalla linjalla. Sámediggi atná ovdamearkalažžan Meahcceráđđehusa doaimma sámegielaid geavaheamis fierbmebálvalusainis ja sávvá dan joatkit seamma ládje.
Samana päivänä saamelaiskäräjät tapasi ympäristöministeriön edustajia. Seamma beaivve sámedikki ovddasteaddjit deive maid birasministeriija ovddasteddjiid.
Tapaamisessa keskustelimme kestävästä kehityksestä saamelaisalueella, erämaa-alueiden virkistyskäytöstä, lainsäädännön uudistamishankkeista sekä saamelaiskäräjien toiveista ympäristöministeriön hallinnonalaan kuuluvista asioista. Deaivvadeamis ságastalaimet sámi ruovttuguovllu suvdilis ja ceavzilis gárggiideamis, meahcceguovllu áhpásnuhttingeavahusas, láhkaásaheami ođasnuhttinfidnuin ja sámedikki sávaldagain birasministeriija hálddašansuorggi áššiide.
Saamelaiskäräjät esitti, että ympäristöministeriö ja saamelaiskäräjät perustaisivat yhteisen työryhmän laatimaan saamelaiskulttuurille ja – elinkeinoille omia kaavamerkintöjä. Sámediggi evttohii, ahte birasministeriija ja sámediggi vuođđudivččiiga oktasaš bargojoavkku ráhkadit sámi kultuvrra ja sámi ealáhusaid várás iežas lávvamerkemiid.
Nykyisin tällaisia kaavamerkintöjä ei ole, ja poronhoitokin on merkitty yhteiseen kaavamerkintään metsätalouden kanssa. Dálá áigge dákkár lávvamerkemat eai leat ja omd. boazobarggu ja – doalu lávvamerkemat leat merkejuvvon oktasaš lávvamerkemii vuovdedoaluin.
Esitimme myös, että saamelaiskäräjille tulisi siirtää saamelaisen kulttuuriympäristön ja - perinnön hoidon rahoitus. Evttoheimmet maid, ahte sámediggái galggalii sirdit sámi kulturbirrasa ja – árbbi gáhttema ruhtadeapmi.
Saamelaiskäräjien näkökulman mukaan erämaa-alueiden käyttö tulee olla sosiaalisesti ja ekologisesti kestäviä. Sámedikki geahččanguovllus meahcceguovlluid atnu galgá ceavzit sosiálalaččat ja ekologalaččat.
Luonnon virkistyskäyttö ei saa häiritä saamelaiselinkeinoja. Luonddu áhpásnuhttingeavahus ii oaččo ráfehuhttit sámi ealáhusaid.
Uusia kelkka-uria ei tule perustaa saamelaisten kotiseutualueelle taajama-asutuksen ulkopuolisille alueille. Ođđa mohtorgielkájohtolagat eai galgga vuođđuduvvot sámiid ruovttuguvlui čoahkkebáikkiid olggobeallái.
Saamelaiskäräjät haluaa edistää ekologista ja reilua matkailua saamelaisten kotiseutualueella, ja matkailun tulisi perustua alueen toimijoiden yhteenliittymiin, jotta tulot jäisivät paikalliselle tasolle. Sámediggi háliida ovddidit ekologalaš ja ávddalaš mátkedoaibmaealáhusa sámiid ruovttuguovllus ja mátkedoaibmaealáhus galggalii vuođđuduvvat guovllu olmuid searvamii, vai boađut bázále báikkálaš dássái.
Torstaina saamelaiskäräjien edustajat olivat kuultavina uudesta kaivoslakiluonnoksesta Työ- ja elinkeinoministeriössä. Duorastaga sámedikki ovddasteaddjit besse muitalit oainnuset ođđa ruvkeláhkahápmosis Bargo- ja ealáhusministeriijas.
Saamelaiskäräjät ei ollut tyytyväinen esitettyyn kaivoslakiesitykseen. Sámediggi ii leat duhtavaš evttohuvvon ruvkeláhkii.
Saamelaiskäräjät painotti saamelaisten perustuslaillista asemaa ja eri kansainvälisiä sopimuksia saamelaisen kulttuurin turvaamisessa kaivoslain uudistamistyössä. Sámediggi deattuhii sámiid vuođđolága sajádaga ja sierra riikkaidgaskasaš soahpamušaid sámi kultuvrra dorvvasteamis ruvkelága ođasnuhttinbarggu olis.
Saamelaiskulttuurin elinkeinojen harjoittamismahdollisuuksien turvaaminen tulisi olla yhtenä koko lain läpäisevänä periaatteena. Sámi kultuvrra ealáhusaiguin bárgama vejolašvuođaid dorvvasteapmi galggalii leat oktan vuođđooaidnun, mii vuhtto oba lágas.
Saamelaiskäräjät vaatii, että uudet kaivoshakemukset tulee hyväksyttää Saamelaiskäräjillä saamelaisten kotiseutualueella, eikä vain ministeriössä. Sámediggi gáibida, ahte sámiid ruovttuguovllu ođđa ruvkeohcamušat galget dohkkehahttojuvvot Sámedikkis, eaige dušše ministeriijas.
Kaivokset ja niihin liittyvät rakennelmat ja tiet eivät saa haitata saamelaiskulttuurin ja – elinkeinojen harjoittamisedellytyksiä. Ruvkket, daid ráhkkanusat ja luottat eai oaččo leat sámi kultuvrra ja – ealáhusaiguin bargama eavttuid árrun.
Saamelaiskäräjien viimeistellyt huomautukset kaivoslaista jätetään myöhemmin ministeriöön. Sámedikki loahpalaš mearkkašumit ruvkelágas guđđojuvvojit maŋŋel ministeriijai.
Saamelaiskäräjien hallitus kokoontui torstaina ja perjantaina kokoukseen Helsingissä. Sámedikki stivra čoahkkanii duorastaga ja bearjadaga čoakkámastit Helssegis.
Asialistalla oli yleisiä saamelaiskäräjien hallintoon liittyviä asioita, edustajia valitsemisia eri toimintoihin ja lausuntojen hyväksymisiä. Áššelisttus ledje sámedikki hálddahussii gullevaš áššit, ovddasteddjiid válljen sierra doaimmaide ja cealkámušaid addimat.
Perjantaiaamuna jatkoimme kokousta ja iltapäivällä tapasimme oikeusministeri Braxin. Bearjadaga jotkkimet čoakkáma ja eahkesbeaivve deaivvadeimmet vuoigatvuohtaministtar Braxa.
Keskustelimme ajankohtaisista saamelaisia koskettavista lainsäädäntöhankkeista sekä ILO-169 sopimuksen ratifioinnista ja ratifioinnin edellytyksistä. Ságastalaimet áigeguovdilis sámi láhkaaddináššiin sihke ILO 169-soahpamušas ja ratifiserema eavttuin.
Saamelaiskäräjät toivoi, että asian valmisteluun osallistuisivat maa- ja metsätalousministeriön ja oikeusministeriön lisäksi muut keskeiset ministeriöt. Sámediggi sávai, ahte válmmaštallamii oassálasttále eanan- ja meahccedoalloministeriija ja vuoigatvuohtaministeriija lassin maid eará guovddáš ministeriijat.
Saamelaiskäräjät kutsui oikeusministerin ja oikeusministeriön edustajat esittämään näkemyksensä maaoikeuskysymyksestä ja ILO-sopimuksen ratifioinnin ehdoista keväällä järjestettävään saamelaiskäräjien maaoikeuskysymystä käsittelevään seminaariin. Sámediggi gohčui vuoigatvuohtaministara ja ministeriija ovddasteddjiid buktit oainnuset eananvuoigatvuohtaáššis ja ILO-soahpamuša ratifiserema eavttuin giđđat eananvuoigatvuohtasemináras, man sámediggi ordne dán giđa mielde.
Lisäksi keskustelimme yhdenvertaisuuslain uudistamistyöstä ja saamelaiskäräjien vaatimuksesta päästä kyseiseen työhön mukaan ja että laissa tulisi huomioida saamelaisalueen ulkopuolella asuvien saamelaisten oikeudet. Dasa lassin ságastalaimet ovttaveardásašvuohtalága ođasnuhttinbarggus ja sámedikki gáibádusas beassat mielde máinnašuvvon bargui ja ahte lágas galggale váldojuvvot vuhtii sámiguovllu olggobealde orru sápmelaččaid vuoigatvuođat.
Vuontisjärvellä 16.3.2008 Vuottesjávrres 16.03.2008
Lähetä kommentti Juvvá Lemet