Elämäntapa |
Ovdâsijđo |
Sään ennustaminen |
Šooŋâ ennustem |
Sananlaskut |
Šooŋâ ennustem |
Sään ennustaminen |
Purrâmâšärbivyehi |
Erkinpäivänä vasa roukuu, käki kukkuu, mahla valuu, tuohi niloo ja harri kutee. |
Eerohpeeivi vyesi ruávgá, kiehâ kokká, mäihli kolgá, pessi njala já suávvil kođá. |
Jos hanhi nähdään ennen vappua, ei talvi kestä enää kauan. |
Jis čuánjá uáinoo ovdil válburpeeivi, te ij tälvi innig pište kuhháá. |
Saturnuksen merkki almanakassa tietää huonoa säätä sinä päivänä, jonka kohdalla se on. |
Saturnus merkkâ almenäähkist tiätá nievrisšooŋâ ton peeivi, mon puotâ tot lii. |
Hauen maksan verisuoni kuvaa kesän vetisyyttä. |
Puško vuoivâs vorrâsuonâ kovvee keesi lavtâsvuođâ. |
Jos on paksu suoni, sataa paljon, jos ohut tai ei ollenkaan, tulee kuivaa. |
Jis suonâ lii kossuv, te arva ennuv, jis lii seggi teikâ ij ollágin, te lii koške keesi. |
Jos etupäässä on paksu suoni ja takapäässä ohut, niin alkukesä on sateinen ja loppukesä kuiva. |
Jis ovddiikeččin lii kossâ suonâ já moonjiikeččin seggi, te algâkeesi láá arveh já loppâkeesi lii koškes. |
Jos unessa näkee varankilaisia, tulee kova pohjoistuuli. |
Jis niävdá varjâgâšâid, te šadda korrâ tavepieggâ. |
Jos aurinko torveaa, tulee tuisku. |
Piegâkoozah čäittih, kost kulij itten piäggá. |
Jos auringolla on kinnas (sateenkaaren värinen täplä), se ennustaa säänmuutosta. |
Jis peeivi alne lii poccee, šadda purgâ. Jis piäivâš kistâkkist, te šooŋah muttojeh. |
Jos savupiipusta loistaa ylöspäin valojuova, tulee tuisku. |
Jis suovâpoccest páštá pajaskulij čuhâ čuovâ tego passeem, šadda purgâ. |
Jos talvella vaarat sinertävät kaukana, on huomenna lauha. |
Jis tälviv väärih čuávjájeh kukken, te lii itten piivvâl. |
Jos illalla päivä katsoo taakseen, on huomenna sade. |
Jis ehidist peivi maŋŋaalsis páštá, te lii itten arve. |
Jos veneen vanassa on kuplia, se tietää sadetta. |
Jis kárbá maajeeld láá kublâkkâsah, te tot tiätá arve. |
Jos kaakkuri huutaa, se tietää huonoa säätä. |
Jis kähtee rááhu, te šadda nievrisšoŋŋâ. |
On tulossa sade, kun taivaanvuohi ääntelee. |
Áigu arvađ, ko miähástâh meehist. |
Tulee lumisade, kun aurinko on avannossa. |
Áigu muáttáđ, ko piävâš lii kälddest. |
Tähdenlento tietää lumisadetta. |
Tääsniluččim tiätá myettee. |
Jos kissa nukkuu nenä ylöspäin, tulee huono ilma. |
Jis kissá uáđá njune pajaskulij, šadda nievrisšoŋŋâ. |
Jos riekkoja on puiden oksilla, se tietää lumisadetta. |
Kuus kulij poccuuh joteh, tobbeen kulij piegâškuát itten. |
Jos ukonilma menee pohjoiseen, niin sää kylmenee. |
Jis riävskáh muorâoovsijn išteh, tot tiätá myettee. |
Jos käki yökkäilee, tulee sade. |
Jis äijihšoŋŋâ mana tavas, te čuáskid. |
Jos käki kakistelee, tulee kylmä sää. |
Jis kiehâ puáhčánâd, te čuáskid. |
Jos savu painuu matalalle, tulee huono sää. |
Jis suovâ mana vyelligâsân, te šadda nievrisšoŋŋâ. |
Jos kuun ympärillä on rengas, tulee tuisku. |
Jis máánu pirrâ lii kiärdu, te áigu purgiđ. |
Porot kilostelevat (ryntäilevät) ennen huonoa säätä. |
Poccuuh čuáskudeh ovdil nievrisšooŋâ. |
Korvan kutina tietää lumisadetta. |
Jis pelji saŋŋeed, te áigu muáttáđ. |
Piippu korisee, sade on tulossa. |
Jis piijpo šnjiirijd, te áigu arvađ. |
Kun riekot räkättävät, tulee huono sää. |
Ko riävskáh skeikkih, te šadda nievrisšoŋŋâ. |
Kun luita pakottaa, tulee kova tuuli. |
Ko taavtijd luáddu, te šadda korrâ pieggâ. |
Kun pää kutiaa, alkaa tuulla. |
Ko uáivi saŋŋeed, te piegâškuát. |
Jos poro pakkasella vapisee, sää lauhtuu. |
Jis puásui puolâšin tuárgist, te áigu pivâldiđ. |
Kun poro keloo nahkaa sarvista, tulee lauha. |
Ko puásui čala, te áigu pivâldiđ. |
Matti Morottaja |
Čuánjá Pärttihist. |
Kuun kehä. |
Maassâd pajas |