Tilleggsforslag, nytt kapittel kalt etter kapittelet «Andre faglige, sosiale og organisasjonsmessige forhold» Reintallsberegning. Lassiárvalus, ođđa kapihtal gohčoduvvon maŋŋel kapihttala “Eará fágalaš, sosiála ja organisašuvdnavuđot dilálašvuođat”
Reintallet per siidaandel danner grunnlaget for tilskudd og rovdyrerstatning for den samiske reindrifta og leveres hvert år inn 31. mars. Siidaoasi boazolohku addo juohke jagi ovdal njukčamánu 31.b. ja dan vuođul addo doaibmadoarjja ja boraspirebuhtadus sámi boazodoalus.
Klima, rovdyrtrykk, inngrep m.m. Ingen år er lik, og sesongene kan variere veldig fra år til år. Boazodoalus leat máŋggalágan hástalusat e.e dálkkádat, boraspirebahkken ja sisabahkken. Jahki ii leat jagi gáibmi, ja áigodagat rievddadit jagis jahkái.
Rein beiter stort sett fritt i Norge, og hvert år opplever man i større eller mindre grad at rein havner på avveie, for så å dukke opp igjen på et senere tidspunkt. Norggas guhtot bohccot eanas guovlluin friddja, ja juohke jagi vásihuvvo unnit eanet ahte bohccot láhppojit, ja nuppe vuoro gávdnojit fas.
Reintallet er uløselig knyttet til variasjonene reindriften opplever, og det er en umulighet å holde flokkstrukturer og reintallet stabilt gjennom disse variasjonene. Boazolohku lea nannosit čatnon variašuvnnaide boazodoalus, lea veadjemeahttun doalahit stabiila struktuvrra ja boazologu variašuvnnaid geažil.
Enkelte år har veldig gode vilkår for reindrifta, mens andre år kan være nært sagt katastrofale. Muhtin jagiid lea buorre guohtun, eará jagiid sáhttá heahtedilli.
Det oppleves dermed problematisk for reindriften med den rigide ordningen fra statens side hvor reintallet fastsettes på en gitt dato årlig. Stáda garra ortnet gos boazolohku galgá addot dihto dáhtonii juohke jagi lea váttis doalahit boazodoalloealáhussii.
Dersom reintallet hos bare èn siidaandel bare er litt over det tillatte reintallet oppnår ingen i distriktet tilskudd. Jus ovtta siidaoasis leat moadde bohcco eanet go mearriduvvon boazolohku, de ii oaččo orohagas oktage doaibmadoarjaga.
Dagens ordning er rettet mot en kollektiv avstraffelse av siidaandeler i distriktet hvor reintallet til bare èn utøver over fastsatt reintall kan blokkere for resten av distriktet. Ortnet mielddisbuktá kollektiiva ráŋggáštusa huksejuvvon nu ahte jus orohagas lea dušše okta siidadoalli ges leat eanet bohccot go lobálaš, de caggá olles orohaga.
Sametinget er opptatt av å ivareta forutsigbarhet og trygge rammer for reindrifta. Sámediggi berošta das ahte bisuhit diehttevašvuođa ja oadjebas dili boazodoalus.
Sametinget ber derfor avtalepartene jobbe for at reintallet regnes ut som et gjennomsnittstall for de tre siste år. Sámediggi bivdá šiehtadalliid bargat dan ala ahte boazolohku galgá rehkenastojuvvon golmma maŋimuš jagiid gaskamearálaš lohkun.
Slik ivaretar man reindriftas egenart samtidig som reintallet blir mer realistisk mtp. utfordringene nevnt over. Dainna lágiin fuolahit boazodoalu iešvuođa seammás go boazolohku šaddá eanet realisttalaš bajábealde namuhuvvon hástalusaid geažil.
Ordningen med fordeling over tre år er allerede innarbeidet ved bl.a inntektsføring og MVA-registeret, dermed bør en lignende ordning for reintallet være uproblematisk. Golmma jahkái juohkit ortnet lea juo doaimmas e.e sisaboađuin ja momsaregisteris, sullasaš ortnet boazolohkui ii galggaše ge vearrát ášši.