taper-ressurskampen.html.xml

Taper ressurskampen / Artikler / Valgperiode 2009 - 2013 / Arkiv / Forsiden - Sametinget Vuojtádalli ressursagilppusin / Artikler / Valgperiode 2009 - 2013 / Arkiv / Sámedigge - Sametinget 26. mars 2012 26. njoktje 2012 Samiske museer taper i forhold til norske museer. S áme dávvervuorká dáttja dávvervuorkájs vuojtádalli. Det viser en rapport som Cand. oecon. Stein Storsul har utarbeidet for Sametinget. Dav vuoset rapportta mav Cand. Oecon. Stein Storsul le Sámedikke åvdås dahkam. De samiske museene har knappe ressurser, små og sårbare fagstaber, meget utilfredsstillende lokaliteter og utilstrekkelig vekst i de økonomiske rammene. Sáme dávvervuorkájn li ráddidum ressursa, smáv ja várnnahis barggebirrasa, lokalitehta ælla heva ja ruhtadille ij vuojga bárrána. Sametinget overtok forvaltningen av de samiske museene i 2002. Sámedigge sáme dávvervuorkájt háldadáhttjáj 2002 rájes. Samtidig overtok Sametinget ansvaret for å fordele statlige tilskudd til disse museene. Sæmmi jage rájes lij aj Sámedikke duogen stáhta doarjjagav dájda dávvervuorkájda juogadit. Dette skiftet skjedde i forbindelse med gjennomføringen av den nasjonale museumsreformen, og også som en prinsipiell etterlevelse av grunnleggende forpliktelser der et urfolk skal kunne forvalte sin egen kulturarv. Dát dáhpáduváj gå nasjonála dávvervuorkkáådåstus tjadáduváj, ja aj prinsihpalasj vuojno milta jut álggoálmmuga ietja galggi kulturárbesa háldadit. Cand. oecon. Stein Storsul har gjennomgått situasjonen for de samiske museene og sammenlignet tallene for museer utenfor Sametingets forvaltning. Cand. oecon. Stein Storsul le guoradallam sáme dávvervuorkáj dilev ja buohtastahttám lågoj dávvervuorkájs ma ælla Sámedikke háldon. Her er hovedpunktene i analysen. Dánna tjuovvu anal yjsa oajvvetjuokka. Museene er stolte av at de finnes som en samisk grunnstamme av institusjoner for ivaretakelse av den samiske kulturarven, av den faglige kompetansen ved museene og de samlingene av materiell og immateriell kulturarv som de forvalter. Dávvervuorká li mihá gå gávnnuji sáme vuodomáddagin ásadusájs ma sáme kulturárbe åvdås vásstedi, ja fágalasj máhtudagájs ma dáj dávvervuorkájn gávnnuji ja materiála ja iehpemateriála kulturárbe åvdås majt háldadi. Musenes muligheter ligger i å videreutvikle en pådriverrolle i samisk kulturbygging, mer forskning og bedre formidling. Dávvervuorkáj vejulasjvuoda li vil tjielggasappo njunnjutjin liehket sáme kulturtsieggimin, ienep dutkamin ja buorep gaskostimen. Museene har små og sårbare fagstaber og meget utilfredsstillende lokaliteter. Dávvervuorkájn li smáv ja várnnahis barggebirrasa ja lokalitehta ælla heva. Museene anser at Sametinget må framstå med en tydeligere vilje i realiseringen og samordningen av ansvaret og retten til forvaltning av samenes egen kulturarv. Dávvervuorká miejnniji Sámedigge hæhttu tjielggasappot sihtat tjadádit ja aktidit sámij ietjasa kulturárbe háldadime åvdåsvásstádusáv ja riektáv. Museene har behov for å styrke sitt faglige grunnlag gjennom repatriering(tilbakeføring) av samlinger fra andre museer, ny innsamling av materiell og immateriell kulturarv, og å styrke og bygge ut sine faglige staber innenfor både FOU og formidling. Dávvervuorkájn li dárbo ietjas fágalasj vuodov nannit ietjá dávvervuorkáj gávnij repatrieriga(máhttsama) baktu, ådå gávnij ja immatriála kulturárbe tjoahkkima baktu, ja ietjasa fágalasj barggovegaj nannima baktu sihke DJÅ(FOU) ja gaskostimen. Museene har et påtrengende behov for å trygge samlingene i bedre bygninger for magasiner og utstillinger. Dávvervuorká dárbahi gávnijt buorebut suoddjit buorep tsiekkadusájn magasijnajda ja vuosádusájda. Det er bare ett museum som har klimastyrt magasin. Dåssju avtan dávvervuorkán le dálkádakstivrridum magasijnna. Museene har behov for å styrke de samiske språk i aktiv anvendelse i museumsarbeidet. Dávvervuorká sihti nannit sámegielaj dåjmalasj anov dávvervuorkkábargon. Museene anser at det er avgjørende viktig for dem å ha ressurser til aktiv deltakelse i faglige norske og nordiske nettverk både til kollegamuseer, universiteter, høgskoler og andre institusjoner. Dávvervuorkájda le ájnas jut siján li ressursa dåjmalasj oassálasstemij fágalasj værmástagájda vuona ja nuorttarijkaj guojmmedávvervuorkáj, universitehtaj, allaskåvlåj ja ietjá ásadusáj siegen. De samiske museene anser at de ikke har fått ta del i den finansielle utviklingen som øvrige deler av museumssektoren har hatt gjennom museumsreformen. Sáme dávvervuorkáj mielas ælla bessam oassálasstet ruhtadilebuorránimen mij le læhkám dávvervuorkásuorgán ietján dávvervuorkkáådåstusá baktu. Det er det bredt anerkjent at det er et påtrengende behov for at museene både blir bedre koordinert innenfor en politisk agenda for samisk kulturarv, og for bedre anvendelse av knappe ressurser. Dávvervuorká guorrasi jut dárbbo le dávvervuorká sihke buorebut aktiduvvi politihkalasj agendan sáme kulturárbe diehti, ja váj ráddjidum ressursajt buorebut adni. Den faglige oppfølgingen fra ABM-utvikling (i dag Norsk kulturråd) ble svekket etter at Sametinget overtok forvaltningen – i hvert fall ikke så aktiv i oppfølgingen som overfor de norske museene. ABM-utvikling (uddni Norsk kulturråd) fágalasj tjuovvolibme hedjunij maŋŋel gå Sámedigge háldadusáv oattjoj – gåjt dal dáttja museaj gáktuj. ABM-utvikling (uddni Norsk kulturråd) fágalasj tjuovvolibme hedjunij maŋŋel gå Sámedigge háldadusáv oattjoj – gåjt dal dáttja museaj gáktuj. Analysen viser at flere fylkeskommuner og kommuner har redusert sine tilskudd til samiske museer etter at Sametinget overtok forvaltningsansvaret. Analyjssa vuoset moadda fylkkasuohkana ja suohkana li ietjasa juollodimijt binnedam sáme dávvervuorkájda maŋŋel gå Sámedigge háldadattjáj. -Jeg er stolt over jobben de samiske museene gjør med sine knappe ressurser. -Mihá lev sáme dávvervuorkájs ma nav buoragit ráddjidum ressursaj barggi. De fungerer som samiske fyrtårn både lokalt og regionalt, og er viktige kompetanseinstitusjoner for hele samfunnet. Sáme njunnjutjin li b ájkálattjat ja guovlolattjat, ja li ájnas máhtudakásadusá ålles sebrudahkaj. Museene har en viktig rolle i forvaltningen av vår felles kulturarv og derfor er det beklagelig at museene taper i forhold til norske museer, sier rådsmedlem Vibeke Larsen. Dávvervuorká li ájnnasa mijá akitsasj kulturárbe háldadusán ja danen luojov gå dávvervuorká dáttja dávvervuorkáj gáktuj báhtsi, javllá rádeájras Vibeke Larsen. -Overføringen av de samiske museene til Sametingets forvaltning har ikke ført til den styrking som øvrige museer i Norge har hatt. -Gå Sámedikke duogen sjattaj sáme dávvervuorkájt háldadit de da ettjin nanniduvá sæmmi ålov dagu ietjá dávvervuorká Vuonan. Dette var neppe tilsiktet da ansvarsoverføringen skjedde, og er antagelig i strid med internasjonale forpliktelser som Norge har ovenfor urfolk, sier Larsen. Árvvedahtte ij lim dát ulmmen gå åvdåsvásstádus Sámediggáj vatteduváj, ja jáhkáv dát le rijkajgasskasasj vælggogisvuodaj vuosstáj ma Vuonan li álggoálmmuga hárráj, javllá Larsen. Rådsmedlem Vibeke Larser sier at Sametinget vil fortsette å støtte oppunder de samiske museenes viktige arbeid, samtidig som sametingsrådet vil fremme behovene som museene ser nødvendig for å kunne ivareta den samiske kulturarven på en forsvarlig måte. Rádeájras Vibeke Larsen javllá Sámedigge galggá joarkket sáme dávvervuorkáj ájnas bargov doarjjat, sæmmi båttå dagu sámediggeráde sihtá åvdedit dávvervuorká dárbojt váj máhtti sáme kulturárbev dåhkkidahtte láhkáj várajda válldet.