allet-ciegat-rasismma.html.xml

Allet čiegat rasismma !	Si ifra om rasisme !
/ Artikler / Valgperiode 2009 - 2013 / Arkiv / Sámediggi - Sametinget	/ Artikler / Valgperiode 2009 - 2013 / Arkiv / Forsiden - Sametinget
Allet čiegat rasismma !	Si ifra om rasisme !
Golggotmánnu 2012	08. oktober 2012
Maŋimuš áiggis lea beaggán medias máŋgii ahte sámit vealahuvvojit rasisttalaččat.	Det har den siste tiden vært flere medieoppslag om hets og rasisme rettet mot samer.
- Vašši cealkámušat ja veahkaváldi leat dohkketmeahttun dagut beroškeahttá das makkár ákkaiguin čájehit vaši ja manne geavahit veahkaválddi, cealká Sámedikki presideanta Laila Susanne Vars.	- Hatefulle ytringer og vold er uakseptabelt uansett hvilken begrunnelse man har for å komme med slike ytringer og utøve voldelige handlinger, uttaler visepresident Laila Susanne Vars.
- Ii galgga leat nu ahte “ dien mađe ferte gierdat go lea sápmelaš ”.	- Det skal ikke være slik at ” såpass må en tåle når man er same ”.
Sámediggeráđi bealis háliidan mun dadjat ahte mii doarjut sin; geat leat duostilat ja muitalit rasismma birra almmolaččat, go sin vásihusat sáhttet veahkehit earáid geat leat seamma dilis, cealká várrepresideanta Laila Susanne Vars.	På vegne av Sametingsrådet ønsker jeg å utrykke vår støtte til de som står fram; dere er modige og deres erfaringer vil hjelpe andre i samme situasjon, uttaler visepresident Laila Susanne Vars.
- Mii leat maŋimuš áiggis gullan garra muitalusaid sihke beaivválaš rasismma birra ja dan birra ahte sámiid vuostá lea geavahuvvon njulgestaga veahkaváldi danne go sii leat sámit.	- Vi har den siste tiden hørt sterke historier om både hverdagsrasisme og direkte bruk av vold mot individer med samisk bakgrunn.
Mun lean hui suorganan go ná ain dáhpáhuvvá Norggas 2012:s, ja čájeha ahte mis lea ollu ain bargu dan ektui ahte sihkkarastit dan ahte sihke vánhemat ja oahpahusvuogádat oahpahit mánáide ja nuoraide gudnejahttit eará kultuvrraid ja identitehtaid.	Jeg er rystet over at slikt fortsatt skjer i Norge i 2012, og det viser at vi alle har en jobb å gjøre med å sikre at både foreldre og opplæringssystemet vårt lærer barn og unge om respekt for andre kulturer og identiteter.
Muhto rávisolbmuin lea erenoamáš ovddasvástádus, kulturerohusaid árvvus atnin lea vuođđoárvu min servodagas, cealká várrepresideanta Laila Susanne Vars.	Men voksne har et særskilt ansvar, respekt for kulturforskjeller er en grunnleggende verdi i vårt samfunn, uttaler visepresident Laila Susanne Vars.
Várrepresideanta dubme rasisttalaš daguid ja rámiida sin geat dustet muitalit iežaset vásihusaid birra.	Visepresident Vars fordømmer rasistiske handlinger og berømmer de som står fram med sine historier.
Sámediggeráđđi lea juo váldán oktavuođa Antirasistisk Senteriin ja háliida dál geahčadit mo livččii vejolaš ovttasbargat nu gohčoduvvon beaivválaš rasismma vuostá maid ollu sámit vásihit.	Sametingsrådet har allerede vært i kontakt med Antirasistisk Senter og ønsker nå å se på mulighetene for mer samarbeid i bekjempelsen av den såkalte hverdagsrasismen som mange samer opplever.
Rasisma lea vealaheapmi etnisitehta, álgoriikka dahje liikeivnni mielde.	Rasisme er enhver diskriminering basert på etnisitet, opprinnelsesland eller hudfarge.
Norggas lea rasisma gildojuvvon Straffeloven nammasaš lágas § 135 a ja lágas man namma lea Diskrimineringsloven § 4.	I Norge er rasisme forbudt ved lov i henhold til Straffelovens § 135 a og Diskrimineringslovens § 4.
- Rasisma ii jávkka iešalddis, ja Sámediggeráđđi lea váldán ovdan Ráđđehusain ahte mii leat suorganan go dan muttos ollu sápmelaččat vásihit vealaheami ja rasismma Norggas odne.	- Rasisme forsvinner ikke av seg selv, og Sametingsrådet har tatt opp med Regjeringen at vi er bekymret for at det er såpass mange samer som opplever diskriminering og rasisme i Norge i dag.
Mii leat evttohan doaibmabijuid, erenoamážit oahpahusa ja diehtojuohkinbarggu ektui.	Vi har foreslått tiltak, særlig innenfor opplæring og informasjonsarbeid.
Min mielas lea deaŧalaš ahte máilbmi oažžu diehtit beaivválaš rasismma birra, ja medias lea dan oktavuođas deaŧalaš rolla.	Vi mener det er viktig at omverdenen får vite om hverdagsrasismen, og media spiller en viktig rolle.
Sámediggeráđđi ávžžuha buohkaid váldit oktavuođa Antirasistisk Senteriin jos vásihit rasismma beaivválaččat, dat sáhttá veahkehit váttis dilis, dadjá Laila Susanne Vars loahpas.	Sametingsrådet oppfordrer alle å ta kontakt med Antirasistisk Senter hvis man opplever rasisme i hverdagen, de kan bistå i en vanskelig situasjon, sier Laila Susanne Vars avslutningsvis.
Dá leat Antirasistisk Sentera rávvagat:	Her er anbefalingene fra Antirasistisk Senter:
Lea deaŧalaš reageret go rasismma vásiha, ja dan sáhttá dahkat máŋgga láhkai.	Det er viktig å reagere når rasismen viser seg, og det kan gjøres på mange måter.
Go don leat vásihan rasismma:	Hvis du har vært utsatt for rasisme:
Antirasistisk Sentera ráđđeaddinkantuvrras lea guhkes áiggi vásihus rasismaáššiiguin.	Antirasistisk Senters rådgivningskontor har lang erfaring med rasismesaker.
Sádde e-poastta dahje čuojat 23 13 90 00 vai beasat šiehtadit persovnnalaš ráđđeaddima.	Send en e-post eller ring 23 13 90 00 for å lage en avtale om personlig rådgivning.
Dásseárvo- ja vealahusáittardeaddji meannuda áššiid ja addá nuvttá ráđiid vealahusáššiin.	Likestillings- og diskrimineringsombudet behandler saker og gir gratis rådgivning i diskrimineringssaker.
Go fuobmát rasisttalaš ovdanbuktimii Interneahtas, de sáhtát dieđihit njuolgga KRIPOS:ii sin cavgilanbálvalusa bokte.	Hvis du oppdager rasistiske ytringer på Internett kan du rapportere det direkte til KRIPOS via deres tipstjeneste.
Rasisttalaš ovdanbuktimiid sáhttá maiddái dieđihit njuolgga moderatoraide digaštallanforain.	Rasistiske ytringer kan også rapporteres direkte til moderatorer i debattfora.
Váldde oktavuođa siiddu ovddasvástideddjiin.	Ta kontakt med den ansvarlige for siden.
Dain leat dál ollugiin dieđihanboallu heivemeahttun čállosiid várás.	Mange har i dag rapporteringsknapper for upassende innlegg.
Geavat daid !	Bruk dem !
Facebook:s leat čielga njuolggadusat dan birra ahte rasisttalaš sisdoallu ii dohkkehuvvo, ja don sáhtát raporteret joavkkuid dahje eará sisdoalu mii du mielas lea rasisttalaš.	Facebook har klare retningslinjer for at rasistisk innhold ikke aksepteres, og du kan rapportere grupper eller annet innhold som du mener er rasistisk.
Joavko-siiddu vuolimuččas lea leaŋka mainna sáhttá raporteret joavkku (” rapporter gruppe ”) mainna sáhtát almmá muitalkeahttá gii don leat, raporteret ja vejolaččat ákkastallat manne du mielas berre sihkkut joavkku.	Det er en link nederst på gruppe-siden som heter " rapporter gruppe " der du anonymt kan rapporterer og evt. begrunne hvorfor du mener gruppen bør slettes.
Ollugat eai háliit iežaset man nu sivaid geažil persovnnalaččat seaguhit áššái.	Mange ønsker ikke å bli personlig involvert av ulike grunner.
Antirasistisk Sentera ektui it dárbbaš almmuhit gii don leat, sii sáhttet váidit ášši politiijaide du ovddas, váldit oktavuođa mediain, váldit oktavuođa web-hoteallain dahje váldit oktavuođa siiddu ovddasvástideddjiin.	Til Antirasistisk Senter kan du være anonym, de kan anmelde forhold til politiet for deg, kontakte media, kontakte webhotellet eller kontakte den ansvarlige for siden.