sam_samediggi_norggas.pdf.xml

Gonagas Harald rahpamin 5.	Hans majestet kong Harald åpner det 5.
Sámedikki, golggotmánu 9. b. 2005:s.	Sametinget 9. oktober 2005.
Govva: Min ÁiGi.	Foto: Min Áigi.
Sámediggi Norggas	Sametinget i Norge
- Sámiid álbmot válljen politihkalaš orgána	– samenes folkevalgte organ
Norgga Sámedikki áirasiid válljejit sápmelaččain miehtá riikka válggaid bokte.	Sametinget er et selvstendig folkevalgt organ, og er det representative talerøret for samene i Norge.
Sámediggi lea iešmearrideaddji politihkalaš orgána ja sámiid alimus ovddasteaddji orgána Norggas.	Representantene velges av og blant samene i hele landet.
Sámedikki lágalaš vuođđu gávdno Sámelága paragráfas 1–2, mii cealká ahte sámi álbmogis galgá leat iežas riikaviidosaš sámediggi, masa sámit leat válljen sámiid.	Fundamentet for Sametinget finnes i Samelovens paragraf 1–2, som slår fast at samene skal ha sitt folkevalgte Sameting valgt av og blant samer i Norge.
Sámedikki vuođđudeapmi lea dehálaš oassi Norgga vuođđolága paragráfa 110a:s, mii mearriduvvui Norgga Stuoradikkis cuoŋománu 21. b. 1988:s.	Etableringen av Sametinget er et sentralt element oppfyllelsen av Grunnlovens paragraf 110 a som ble vedtatt av Stortinget 21. april 1988.
Vuođđolága paragráfa 110 a cealká: «Lea stáhta eiseválddiid geatnegasvuohta láhčit diliid nu ahte sámi álbmotjoavku sáhttá seailluhit ja ovddidit iežas giela, kultuvrra ja servodateallima.	Grunnlovens paragraf 110 a slår fast at «Det paaligger Statens Myndigheter at lægge Forholdene til Rette for at den samiske Folkegruppe kan sikre og udvikle sit Sprog, sin Kultur og sit Samfundsliv.
š Sámedikki politihkalaš váldái gullet visot áššit maid Sámediggi oaivvilda leat sámiide guoski áššit.	š Arbeidsområdet for Sametinget er alle saker som Sametinget mener særlig angår den samiske folkegruppen.
Sámedikkis leat 43 áirasa (2005:s viiddiduvvon 39 áirasis) geaid sámit leat válljen sámi jienastuslogu vuođul.	Sametinget som folkevalgt organ har 43 representanter (utvidet i 2005 fra 39) valgt av og blant samer på basis av et samemanntall.
Norga lea juhkkojuvvon 13 válgabiiriide.	Landet er inndelt i 13 valgkretser.
Sámediggái válljen lea juohke njealját jagi oktanaga stuoradiggeválggain.	Valg til Sametinget holdes hvert fjerde år samtidig med stortingsvalget.
Dievasčoahkkin lea Sámedikki alimus orgána ja das lea bajimus váldi doaimmahit Sámelága geatnegasvuođaid.	Sametinget samles fire ganger i året.
Dievasčoahkkimat dollojuvvojit njeallje geardde jagis.	Mellom samlingene har Sametingsrådet ansvaret for Sametingets virksomhet.
Sámediggeráđi jođiha Sámediggepresideanta. Sámedikki ráđđelahtut, oktan presideanttain, leat válljejuvvon Sámedikki áirasiid gaskkas.	Presidenten og rådets medlemmer velges av og blant Sametingets representanter.
Muđui leat Sámedikkis máŋga lávdegotti juhkkojuvvon fáttáid mielde, ja mat barget sierralágan áššiiguin.	Forøvrig er Sametingets representanter fordelt på flere fagkomiteer som hver ivaretar saker som vedkommer deres fagområder.
Sámedikki dievasčoahkkin.	Sametinget i plenum.
Govva: Min ÁiGi.	Foto: Min Áigi.
Sámedikki doaimmat leat guovtti oasis: (1) doaibmat sápmelaččaid politihkalaš álbmotválljen orgánan ja ovddidit politihkalaš vuolggahemiid, ja (2) doaimmahit hálddahuslaš doaimmaid maid norgga eiseváldit juhket, dahje mat lága bokte juhkkojuvvojit Sámediggái.	Virksomheten til Sametinget er tosidig: (1) tjene som samenes folkevalgte organ og fremme politiske initiativ og (2) ta seg av forvaltningsoppgaver som nasjonale myndigheter eller gitte lover har delegert til Sametinget.
Politihkalaš orgánan Sámediggi bargá áššiiguin maid dat oaivvilda gusket sápmelaččaide, dahje maidda sápmelaččain lea sierralágan beroštupmi.	Som politisk organ arbeider Sametinget med de saker som tinget selv mener er av særlig interesse for det samiske folket.
Sámediggi vuolggaha doaimmaid ja buktá oainnustis buot áššiide mat juogaládje gusket Sámediggái ja Sámedikki bargguide.	Sametinget initierer og gjør sitt syn gjeldende i alle saker som er relevante for dets virksomhet.
Norgga stáhta juolluda ruhtadeami mii lea dárbbašlaš Sámediggái vai dat sáhttá doaimmahit iežas válddi.	Den norske stat bevilger midler til Sametingets virksomhet slik at det kan oppfylle sine oppgaver.
Ruhtadeapmi juolluduvvo iešguđetge osiin našunála bušeahtas.	Bevilgningene kommer over flere departements budsjetter.
Ráđđehusas lea Bargo ja searvadahttindepartemeanta mas lea ovddasvástádus sámi áššiide.	I regjeringen har Arbeids og inkluderingsdepartementet ansvaret for samiske saker.
Lea maid Bargo ja searvadahttindepartemeanttas mas lea ráđđehuslaš ovddasvástádus Stuoradiggái Sámedikki ruhtageavaheami ovddas. Departemeanttas lea váldi gáibidit rehketdoalu ja raporttaid Sámedikkis movt ruđaid leat geavahan, go dát orru dárbbašlaš.	Det er også Arbeids og inkluderingsdepartementet som har ansvaret overfor Stortinget om Sametingets bruk av midler, og kan be om rapporter om bruken av Sametingets midler.
Muhto Sámedikkis lea goitge oalle stuora ruđalaš iešmearrideapmi ja juolluda ruđaid iežas vuoruhemiid mielde.	Sametinget fordeler midler etter sine egne prioriteringer.