13_undervisningsopp.html.xml
Udir.no - Oahpahusláhču: Dássi 9 | Udir.no - Ööhpehtimmiesoejkesje: Daltese 9 |
Oahpahusláhču: Dássi 9 | Ööhpehtimmiesoejkesje: Daltese 9 |
Dás gávdná oahpaheaddji ovdamearkkaid movt son sáhttá bargat vai ollašuhttá 9. dási gelbbolašvuođamihttomeriid. | Daesnie lohkehtæjja vuesiehtimmieh gaavna guktie satne maahta maahtoeulmiejgujmie barkedh 9. daltesisnie. |
Dás čájehuvvo movt gelbbolašvuođamihttomearit duohttandahkkojit oahppoulbmiliin, sisdoallu ja bargovuogit, movt vuođđogálggaid integreret ja movt oahpahus sáhttá heivehuvvot juohke ovttaskas oahppái. | Daesnie våajnoes guktie dah maahtoeulmieh tjyölkehke sjïdtieh lïerehtimmieulmine, sisvegisnie jïh barkoevuekine, guktie vihkielommes maehtelesvoeth meatan vaaltasuvvieh, jïh guktie maahta ööhpehtimmiem dan aktegh learoehkasse sjïehtedidh. |
Dađistaga-árvvoštallan ja gielladomeanat leat oassin láhčimis. | Vuarjasjimmie iktemearan, jïh daajroes gïelesuerkieh akte bielie dehtie soejkesjistie. |
Gelbbolašvuođamihttomearit | Maahtaldahkeulmie |
Njálmmálaš gulahallan | Njaalmeldh gaskesadteme |
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit | Lohkehtimmien ulmieh leah; learohkh gelkieh |
digaštallat, ákkastallat ja albmanahttit iežas oaiviliid ja jurdagiid | digkiedidh, dïejveldidh jïh jïjtsh våajnoeh jïh mïelh åvtese buektedh |
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit | Lohkehtimmien ulmieh leah; learohkh gelkieh |
digaštallat ođđasiid ja áigeguovdilis dáhpáhusaid Sámis | saernieh jïh byögkeles soptsesh Saepmesne digkiedidh |
geavahit mediaid iežas giellabarggus | medijah utnedh gosse jïjtjh gïeline barkedh |
Oahppoulbmilat | Lïerehtimmieulmieh |
Dán barggu ulbmiliin lea ahte oahppit galget oahppat áššálaččat digaštallat ja iežaset oaiviliid ovddidit. | Barkoen ulmie lea learohkh edtjieh maehtedh saernieh digkiedidh eensilaakan, jïh maehtedh jïjtsh mielh buektedh. |
Bargamis dáinna fáttain ávžžuhuvvojit oahppit ráhkadit sátnebáŋkku dahje jurddakártta, geahča ovdamearkka 8. dásis. | Juvnehte dah learohkh aktem baakoebaanghkem darjoeh, jallh aktem baakoekaarhtem aamhtesasse, vuartesjh vuesiehtimmiem 8. daltesisnie. |
Dát mearkkaša ahte oahppi galgá máhttit: | Dïhte sæjhta jiehtedh learohke edtja maehtedh: |
čállit čoavddasániid ášši sisdoalu ektui | tjoevtenjebaakoeh tjaeledh ektiedamme aamhtesen sisvegasse |
áigeguovdilis ášši bájuhit dárkilit ja čilgejeaddjin | veelelaakan bievnedh aktede sjyöhtehke aamhtesistie |
vuođuštit oainnus áššálaččat | sov mielem buerkiestidh eensilaakan |
vuođuštit oainnus iežas árvvuid vuođul | sov mielem buerkiestidh jïjtsh aarvoej mietie |
atnit iešguđetlágan adjektiivvaid riggodahttit giela | ovmessie adjektijvh nåhtadidh juktie gïelem vielie gellielaaketje darjodh |
Ráhkat áinnas eavttuid ovttasráđiid ohppiiguin. | Darjoeh badth væhtide laavenjostosne learohkigujmie. |
Árvvoštallama ovdamearka: | Vuesiehtimmie vuarjasjæmman: |
Oahppoulbmilat | Lïerehtimmie-ulmie |
Oahppi máhttá: | Learohke maahta: |
čállit čoavddasániid ášši sisdoalu ektui | tjoevtenje-baakoeh tjaeledh ektiedamme aamhtesen sisvegasse |
Oahppi čállá soames čoavddasáni. | Learohke naan tjoevtenjebaakoeh tjaala |
Oahppi čállá máŋga guovddáš čoavddasáni. | Learohke jïjnjh vihkeles tjoevtenje-baakoeh tjaala |
Oahppi čállá eanas čoavddasániid mat leat áigeguovdilat ja guovddážis. | Learohke dah ellen jeenjemes tjoevtenje-baakoeh tjaala mah maehtieh sjyöhtehke jïh vihkeles årrodh |
áigeguovdilis ášši bájuheames dárkilit ja čilgejeaddjin | maehtedh tjïelke jïh veelelaakan aktede aamhtesistie bievnedh |
Oahppi bájuha veaháš ášši sisdoalus. | Learohke ånnetji beavna aamhtesen sisvegistie |
Oahppi bájuha ášši váldosisdoalu. | Learohke aamhtesen åejviesisvegen bïjre beavna. |
Oahppi bájuha ášši ekonomalaččat, dárkilit ja čilgejeaddjin. | Learohke aamhtesen bïjre beavna ekonomeles, tjïelke jïh veele. |
áššálaš vuogi mielde máhttit ákkastallat oainnuset | maehtedh sov mielem eensilaakan buerkiestidh |
Oahppi máhttá belohahkii | Learohke maahta sov mielem ånnetji eensilaakan buerkiestidh |
Oahppi máhttá áššálaččat čilget oainnus. | Learohke maahta sov mielem eensilaakan buerkiestidh |
Oahppi bájuha ášši ekonomalaččat, dárkilit ja čilgejeaddjin. | Learohke maahta sov mielem buerkiestidh jïh nænnoestidh eensilaakan |
máhttit ákkastallat oaiviliiddas iežas árvvuid vuođul | maehtedh sov mielem buerkiestidh jïjtsh aarvoej mietie |
Oahppi máhttá áššálaččat veaháš dadjat oaiviliiddis birra. | Learohke maahta maam akt sov mielen bïjre jiehtedh, jïjtsh aarvoej mietie. |
Oahppi máhttá čilget iežas oaiviliid árvvuidis vuođul. | Learohke maahta sov mielem buerkiestidh jijtjsh aarvoej mietie. |
Oahppi máhttá čilget iežas oainnu árvvuidis vuođul ja dan ektui áššálaččat digaštallat. | Learohke maahta sov mielem tjïelkestidh jïjtsh aarvojste, jïh dam nåhtadidh aktene eensi digkiedimmesne |
máhttit atnit iešguđetlágan adjektiivvaid vai riggodahttá giela | ovmessie adjektijvh nåhtadidh juktie gïelem jeerehtidh |
Oahppi máhttá moadde adjektiivva adnit go iežas oaiviliid čilge. | Learohke maahta göökte adjektijvh nåhtadidh juktie sov mielh buerkiestidh |
Oahppi máhttá atnit soames adjektiivvaid vai dárkilit čilge iežas oaiviliid. | Learohke maahta naan adjektijvh nåhtadidh juktie sov mielh tjïelkelaakan buerkiestidh. |
Oahppi máhttá atnit máŋga adjektiivva iežas oainnuid čilgemis hui dárkilit. | Learohke maahta jienebh adjektijvh nåhtadidh juktie sov mielh joekoen tjïelkelaakan buerkiestidh. |
Oahppodoaimmat | Lïerehtimmiedarjomh |
Oahppit galget mediain gávdnat áigeguovdilis ođasášši mii guoská Sápmái. | Learohkh edtjieh aktem sjyöhtehke saerniem gaavnedh Saemien eatnamisnie meedijeste. |
Sii sáhttet válljet ođasášši mii lea juogo áviissas, áigečállagis, interneahtas, radios, tvŠs dahje eará sajis. | Dah maehtieh vuesiehtimmien gaavhtan aktem aamhtesem veeljedh aktede plaereste, våhkoeplaereste, gaskeviermeste, raadijoveste, tv-este jallh plearoeh. |
Oahppit lohket ášši birra álggos ja dasto čállet čoavddasániid. | Learohkh aamhtesen bïjre luhkieh jïh tjoevtenjebaakoeh tjaelieh. |
Čoavddasániid vuođul galget oanehaččat bájuhit ášši sisdoalu. | Dejstie tjoevtenjebaakojste dah aktem åenehks referatem tjaelieh aamhtesen sisvegen bïjre. |
Dasto galget muitalit iežaset oainnu dan áššái. | Dan mænngan edtjieh soptsestidh sov vuajnoen bïjre aamhtesasse. |
Viidáset galget oahppit digaštallat fáttá birra. | Vijriebasse learohkh edtjieh meatan årrodh aktene digkiedimmesne aamhtesen bïjre. |
Maŋŋil digaštallama, sáhttet oahppit čállit čoahkkáigeasu. | Mænngan aamhtesem digkiedamme, learohkh maehtieh aktem tjaalegem darjodh goh iktedimmie. |
Dahje sii sáhttet lohkiidreivve čállit. | Jallh dah maehtieh aktem lohkijetjaalegem tjaeledh. |
Oahppit berrejit atnit adjektiivvaid go čilgejit oainnuset áššái, áinnas eanet ollašuvvin go buorre / heitot. | Dah learohkh byöroeh adjektijvh nåhtadidh juktie buerkiestidh maam dah tuhtjieh saernien bïjre, amma vielie tjaeledh enn hijven / nåake. |
Ávkkálaš sániid ovdamearkkat: miellagiddevaš, hástaleaddjin, čilgejeaddjin, somá, ahkidis, gelddolaš, vuorddekeahttá, jáhkkemeahttun jna.. | Daah baakoeh gujht aevhkies: murreds, haestiedihks, bievnedihks, lustes, ovrovne, bååhperihks, ovjaehkeles jnv.. |
Dat dagaha ahte oahppit ohppet maiddái ákkastallat oainnuset áššái. | Vijriebasse learohkh aaj lïerieh buerkiestidh mannasinie dam tuhtjieh. |
Gávnna heivehuvvon siidduid áviissain jna. dán doibmii. | Gaavnh sjïehteles sæjroeh plaerijste jallh plearoeh dan darjomasse. |
Dá ovdamearkkat Ávvir áviisasiidduin: | Daesnie naan sæjroeh dehtie plaereste Ávvir: |
Eará oahppodoaimmat | Guvvie: Jan Arne Varsi |
20 gažaldaga ođasášši birra | 20 gyhtjelassh akten saernien bïjre |
Dát doaibma sulastahttá tv- dahje radioprográmma 20 spørsmål. | Daate darjome lea goh tv-jallh raadijoveprogramme 20 gyhtjelassh. |
Oahpaheaddji dahje oahppi vállje soames ođasášši. | Lohkehtæjja jallh learohke aktem saerniem ohtsede. |
Dat galgá leat juogo olbmo dahje dáhpáhusa birra. | Dïhte maahta akten almetjen jallh heannadimmien bïjre årrodh. |
Okta jearrá, ja son sáhttá dušše vástidit juo dahje ii. | Akte gihtjie, jïh dam maam gihtjie, ajve åådtje jaavoe jallh ijje vaestiedidh. |
Son guhte jearrá, galgá geahččalit oažžut rivttes vástádusa, nuppiin sániin rivttes ođđasa, ovdalgo buot 20 gažaldagaid lea jearran. | Dïhte mij gihtjie, edtja pryövedh reaktoe vaestiedassem gaavnedh, daesnie reaktoe saernie, aarebi gaajhkh gyhtjelassh gihtjeme. |
Sámegillii lea dát ávkkálaš stoagus danin go gažaldagain ja vástádusain lea seamma vearba ja dan sáhttá ohppiiguin hárjehallat: | Saemiengïelen gaavhtan daate akte aevhkies darjome ihke gyhtjelasse jïh vaestiedasse seamma vearbem utnieh, jïh dam maahta haarjanidh learoehkigujmie: |
Er det en mann ? | Akte ålma ? |
– Ja / nei. Lea go dievdoolmmoš ? | – Jaavoe / ijje Saemien soptseste ? |
Hupmá go sámegiela ? – de hupmá / ii huma. | - Dïhte soptseste / ij soptsesth |
Davvisámegielas leat oalle ollu jietnafiillat gávdnamis. | Noehtesaemien gïelesne jïjnjh tjoejefijlh sjïdteme. |
Julevsámegillii ja lullisámegilli eai vuos gávdno nu ollu, muhto veaháš gal. | Luvlesaemien jïh åarjelsaemien eah dan jïjjh utnieh, bene muvhth gååvnesieh. |
Čađahit dán láhčima gáibiduvvojit čuovvovaš prográmmat: iTunes, Media Player, Mp3-čuojanas, Audacity ja jietnabáddenprográmma. | Juktie daam soejkesjem tjïrrehtidh tjuara daejtie programmide nåhtadidh: iTunes, Media Player, Mp3-spielere, Audacity jïh programmh mejgujmie tjoejem bæjjese vaalta. |
Viečča iTunes prográmma. | Leessh iTunes våålese. |
Dán prográmmas sáhttá diŋgot radio- ja tv-prográmmaid n. g. podkastan. | Programmesne maahta raadijove jïh tv-programh dongkedh akten dagkeres podkast ’ en baaktoe. |
Nugomat Izu dahje ođđasit. | Vuesiehtimmien gaavhtan Izu jïh Oddasat. |
Go prográmma lea viežžan, de sáhttá jietnafiillaid vurket ovdamearkan mp3-čuojanassii, dahje sáhttá dihtormášiinnas daid geahččat ja guladit. | Gosse programmide våålese leesseme, maahta dejtie akten mp3-spielerasse sertedh, jallh maahta vuejnedh jïh goltelidh programmide daatesne. |
Jus leat CDŠat, de daid sáhttá dihtormášiinnas čuojahit. | Jis cd-h åtna, maahta dejtie daatovrisnie nåhtadidh. |
Oahppit sáhttet jietnafiillaid dahje TV-prográmmaid vuođul ieža ráhkadit reportášaid jna.. | Learohkh maehtieh dejstie tjoejefijlijste jallh tv-programmijste jïjtje reportasjh jallh plearoeh darjodh. |
Oahppit sáhttet ráhkadit iežaset jietnafiillaid jietnačuojahanprográmmain, mat gávdnojit buot dihtomášiinnain. | Learohkh maehtieh jïjtsh tjoejefijlh darjodh tjoejespealadimmieprogrammi baaktoe, mah leah gaajhkine daatamaasjinine. |
Oahppit sáhttet maiddái ráhkadit iežaset jietnafiillaid mp3-čuojanasain. | Learohkh maehtieh aaj jïjtsh tjoejefijlh darjodh mp3-spielerisnie. |
Audacity prográmmain sáhttá jietnafiillaid oanidit jus ii áiggo visot adnit dahje rievdadit jietnafiillaid dan ektui maid galgá atnit. | Programmesne Audacity maahta tjoejefijlh bietskiedidh, jis ij sïjhth gaajhkem nåhtadidh. |
Jietnafiillat maid oahppit ráhkadit sáhttet leat gárvves buktagat maid oahpaheaddji sáhttá árvvoštallat. | Dah tjoejefijlh, mejtie dah learohkh darjoeh, maehtieh gaervies dorjesh årrodh, mejtie lohkehtæjja vuarjesje. |
Árvvoštallan | Faagem vïerhtiedidh |
Oahpaheaddji berre addit dieđuid ja mearkkašumiid ohppiide válljejuvvon ášši ja dan áigeguovdilvuođa birra. | Lohkehtæjja byöroe bååstede learoehkasse bievnedh learohki veeljeme aamhtesen bïjre, jïh man sjyöhtehke aamhtese lea. |
Digaštala áinnas ohppiiguin dan birra movt sii gávdne juste dan ášši ja manin juste dan válljejedje. | Digkedh aaj learohkigujmie guktie dah dam sjyöhtehke aamhtesem gaavnin, jïh mannasinie dam veeljin. |
Divtte ohppiid iežaset sániiguin muitalit maid sii leat oahppan go dáinna osiin leat bargan. | Baajh learoehkidie jïjtje soptsestidh maam barkosne lïereme. |
Dađistaga-árvvoštallamis sáhttá oahpaheaddji buktit mearkkašumiid eavttuid vuođul jus daid ovdalgihtii leat lihtodan. | Vuarjasjimmesne iktemearan lohkehtæjja maahta bååstedebïevnesh vedtedh våaroemisnie dejstie væhtijste mej bïjre åvtelhbodti seamadamme. |
Divtte ohppiid árvvoštallat makkár árvvuid ášši ovddida, ja makkár árvvuid ieš oahppi deattuha. | Baajh learohkh jïjtje vuarjasjidh mah aarvoeh aamhtese skreejrie, jïh mah aarvoeh learohkh jïjtje tjïerteste. |
Muital iešguđet árvvuid erohusaid, ja manin iešguđetlágan árvvut na sáhttet ilbmat beroškeahttá oainnu. | Bievnieh learoehkidie mij joekehts aarvoeh, jïh guktie aarvoeh maehtieh joekehtslaakan vååjnedh, ovmessie vuajnoen mietie. |
Dieđuid ja mearkkašumiid ovdamearkkat: | Vuesiehtimmieh, bïevnesh bååstede: |
Gelbbolašvuođamihttomearit | Maahtoeulmie |
Oahpahusa mihttomearrin lea ahte oahppi galgá máhttit: | Ööhpehtimmien ulmie lea learohkh edtjieh maehtedh: |
digaštallat, ákkastallat ja ovddidit iežas ipmárdusaid ja oaiviliid | digkiedidh, buerkiestidh jïh jïjtsh mielh jïh vuajnoeh buektedh |
Mii lea buorre: Don oaččut čielgasit ovdan iežat oaivila. Mu mielas don bures ákkastalat iežat oainnuid ovddas. | Mij hijven: Datne tjïelkelaakan dov mielem buaktah Manne tuhtjem datne dov vuajnoeh hijvenlaakan buerkesth Maam maahtah bueriedidh: Datne maahtah dov mielh buektedh vielie jeereldihkie baakoejgujmie |
Maid sáhtát buoridit: Don sáhtát dárkilahttit oaiviliiddát girjábut sátneanu bakte. | saernieh jïh sjyöhtehke heannadimmieh digkiedidh Saemien eatnamisnie |
digaštallat ođđasiid ja áigeguovdilis dáhpáhusaid Sámis | Mij hijven: Datne aktem sjyöhtehke saerniem gaavnih. |
Mii lea buorre: Don gávdnet relevánta ođđasa. | Datne aamhtesen bïjre eensilaakan soptseste. |
Don bájuhat ášši bures. | Maam maahtah bueriedidh. |
Maid sáhtát buoridit: Don sáhtašit vel buoret oainnusindahkat áššái iešguđetge oainnuid ja oaiviliid. | Jïjtsevuarjasjimmie lïerehtimmieulmeste |
Oahppoulbmila iešárvvoštallan Dá lea ovdamearka dasa movt oahppit sáhttet iežas árvvoštallat: | Daesnie akte vuesiehtimmie guktie learohkh maehtieh jïjtjemse vuarjasjidh: |
Don galggat máhttit: | Datne edtjh maehtedh: |
Dán máhtán veaháš: | Daam ånnetji maahtam: |
Dán máhtán oalle bures: | Daam naa veele maahtam: |
Dán máhtán hui bures: | Daam joekoen hijven maahtam: |
áššái čállit čoavddasániid | tjoevtenjebaakoeh akten aamhtesasse tjaeledh |
bájuhit ášši čilgejeaddjin ja dárkilit | veele jïh tjïelkelaakan aktede aamhtesistie bievnedh |
ákkatallat oainnut áššálaččat ja iežat árvvuid vuođul | dov vuajnoem buerkiestidh eensilaakan jïh aarvoej mietie |
Heivehuvvon oahpahus | Sjïehtedamme lohkehtimmie |
Muhtun ohppiide sáhttá leat hástaleaddjin gávdnat mii ášši váldosisdoallun lea ja dan bájuhit njálmmálaččat. | Maahta nuekie haestiedihks årrodh muvhtide learoehkidie aamhtesen åejviesisvegem gaavnedh, jïh dan bïjre soptsestidh. |
Teaksta berre heivehuvvot ohppiid dássái. | Byöroe tjaalegem sjïehtedidh learohki daltesasse. |
Muhtun ohppiide sáhttá leat doarvái go gávdnet ovtta ákka teavsttas. | Muvhtide learoehkidie maahta nuekie årrodh aktem mielem gaavnedh. |
Dan sii oanehaččat ovdanbidjet njálmmálaččat. | Dam åenehkslaakan njaalmeldh åehpiedehtieh. |
Oahppit sáhttet oažžut veahki cealkagiid hábmemis. | Learohkh maehtieh viehkiem åadtjodh raajesh darjodh. |
Ovdamearkka dihte sáhttá oahpaheaddji vuosehit ohppiide soames ovdamearkkaid movt sii álggahit ákkastallat oaiviliiddiset ovddas: Mu mielas … Álggaálggus mu mielas … Ášši váldobealli lea … Viidáset oaivvildan ahte … Dat mii dán áššis lea buorre, lea ahte … Dan maid in liiko, lea ahte … Dat mii lea miellagiddevažžan lea ahte … | Vuesiehtimmien gaavhtan lohkehtæjja maahta learoehkidie naan vuesiehtimmieh vedtedh guktie maahta aelkedh aktem vuajnoem buerkiestidh: Manne tuhtjem …. Uvtemes tuhtjem …. Åejviepoenge aamhtesisnie lea….Vijriebasse vienhtem …. Dïhte mij lea hijven aamhtesinie lea … Dam im lyjhkh lea …. Dïhte mij lea murreds lea …. |
Soames háve sáhttá leat dárbbašlažžan oahppi veahkehit gávdnat miehte- dahje vuostáákkaid áššái. | Muvhten aejkien maahta daerpies årrodh learohkem viehkiehtidh mielh gaavnedh mah leah akten aamhtesen mietelen jïh vuestelen. |
Oahpaheaddji sáhttá diktit oahppi gávdnat ášši mas teaksta lea sihke sámegillii ja dárogillii, vai oahppit geat dárbbašit liige veahki dan sáhttet gávdnat dárogielat teavsttas. | Lohkehtæjja maahta baajedh learohkem aktem aamhtesem gaavnedh mij tjåådtje dovne saemien jïh nöörjen gïelesne, guktie learohkh mah vielie viehkiem daarpesjieh, maehtieh viehkiem åadtjodh dehtie nöörjen tjaalegistie. |
Oahppit sáhttet ieža jođihit digaštallama ja leat čoahkkinjođiheaddjin. | Learohkh maehtieh digkiedimmiem stuvredh jïh jïjtje stavrine årrodh. |
Muhtun ohppiide dáidá leat váttisin oainnuideaset ovdanbuktit. | Muvhtide learoehkidie maahta geerve årrodh jïjtsh mielh buektedh. |
Oahppit sáhttet atnit vuođđun dihto dilálašvuođa dahje rolla go sii galget mearridit ja čilget oaiviliiddiset, omd. go dihtora atnet skuvlabargguide: Makkár ovdamunit ja hehttehusat leat dihtora atnimis skuvlabargui ? | Learohkh maehtieh våaromem vaeltedh aktene vihties tsiehkesne jallh råållesne, gosse satne edtja vuajnoeh tjïelkestidh jïh buerkiestidh, vuesiehtimmien gaavhtan pc-åtnoen bïjre skuvlebarkosne: Mah aevhkieh jïh viesjiesvoeth leah gosse pc-em skuvlebarkosne nåhtede ? |
Mii lea du oaivil ? | Maam datne vienhth ? |
Oahppit sáhttet ráhkkanit geahččat ođassáddagiid ja guldalit sámi ođđasiid. | Learohkh maehtieh åvtelhbodti disse haarjanidh gosse saernieh vuartasjieh jallh saemien saernieh goltelieh. |
Guldaleames ođđasiid sii galget mearkut ja čállit gaskal guokte ja logi sáni, sániid maid sii ovdalažžas dovdet ja sániid mat leat áibbas apmasat sidjiide. | Dah edtjieh göökteste, luhkie baakojde krööhkestidh mejtie edtjieh baakoeh våålese tjaeledh mejtie ånnetji demtieh, jallh baakoeh mah eevre ovnohkens. |
Muhtun oahppit rahčet nubbingiela movttiidemiin. | Såemies learohkh skraejrine dåårreseminie, mubpiegïelesne. |
Vai bargu šaddá suohttaseabbon de sáhttá atnit Photostory prográmma. | Jis Photostory ’ m nåhtede, barkoe maahta lustebe sjïdtedh. |
Dalle sáhttet oahppit ieža govvet ja daid atnit oanehis muitalussaide vuođđun, ja man sii njálmmálaččat galget ovdanbidjat. | Dellie learohke maahta såemies guvvieh jïjtje vaeltedh, jïh dejtie nåhtadidh aktem åenehks vaajesem darjodh, maam njaalmeldh åehpiedahta. |
Photostory lea nuvttá ja álkes prográmma atnit, ja dasa lea vejolaš teavstta liibmet go vuos govaid lea dasa bidjan. | Photostory namhtah, jïh aelhkie nuhtedh, jïh maahta teekstem guvvide lijmesjidh. |
Vuođđogálggat | Faagen maadth maahtoeh |
Máhttit ovdanbuktit njálmmálaččat: Dán ovdamearkkas lea njálmmálaš doaibma guovddážis. | Maehtedh sov njaalmeldh daajroeh buektedh: Njaalmeldh soptsestalleme lea dïhte åejviedarjome daennie vuesiehtimmesne. |
Máhttit atnit digitála reaidduid: Oahppit galget máhttit interneahtas ohcat dieđuid ášši birra. | Maehtedh digitale dirregh nåhtadidh: Dah learohkh edtjieh maehtedh gaskeviermesne sjyöhtehke bïevnesh ohtsedidh, ektiedamme aamhtesen sisvegasse. |
Sii sáhttet maiddái atnit jurddakártta vuogáidahttimis ákkaid ja árvvuid. | Dah aaj maehtieh åssjaldahkekaarhtem nåhtadidh juktie vuajnoeh jïh aarvoeh öörnegen mietie buektedh. |
Dat sáhttá leat ovdanbidjamii vuolggasadjin. | Dïhte maahta våaroeminie årrodh akten åehpiedehtemasse. |
Máhttit ovdanbuktit čálalaččat: Oahppit čállet čoavddasániid ja referáhta, vuogáidahttet loahppajurdagiid ja čállet ákkaid go digaštallan čađahuvvo. | Maehtedh sov tjaaleldh daajroeh buektedh: Learohkh tjoevtenjebaakoeh jïh referatem tjaelieh, åssjaldahkh öörnegen mietie biejieh, jïh vuajnoeh våålese tjaelieh gosse digkedeminie. |
Gáiddusoahpahus | Maajhööhpehtimmie |
Dát ovdamearka heive bures gáiddusoahpahussii. | Daate vuesiehtimmie hijvenlaakan maajhööhpehtæmman sjeahta. |
Oahppit sáhttet čuovvut seamma láhčima go dan mii bajábealde čilgejuvvo. | Learohkh maehtieh seamma soejkesjem dåeriedidh goh bijjielisnie buerkiestamme. |
Vejolaččat sáhttet oahppit ráhkadit tv-reportáša. | Jallh learohkh maehtieh aktem tv-reportasjem darjodh. |
Sii ovdanbidjet ášši, ja oahpaheaddji sáhttá leat ođaslohkkin studios. | Dah aamhtesem åehpiedehtieh, jïh lohkehtæjja maahta saernielohkehtæjjine årrodh studijovesne. |
Ođaslohkki jearrá reportáris guhte vástida. | Saernielohkehtæjja reporterem gihtjie, mij vaestede. |
Sáhttá maiddái rievdadit nu ahte oahppi lea ođaslohkki studios ja oahpaheaddji reportárin. | Dam maahta aaj båastode darjodh. |
Gielladomeanat | Gïelesuerkie |
Sámi ođđasiid oktavuođas sáhttá ráhkadit gielladomeana. | Maahta aktem gïelesuerkiem darjodh ektiedamme saemien saerniejgujmie. |
Dasa sáhttet gullat nugomat sámegielat áviissat, radio- ja tv-sáddagat dahje ođassiiddut interneahtas. | Maahta saemien plaerieh, raadijove- jïh tv-saadtegh jallh saerniesæjroeh gaskeviermesne årrodh. |
Oahppit sáhttet jeavddalaččat oanehaččat muitalit ođasáššiin. | Baajh learoehkidie jaabnan saernijste saarnodh åenehkslaakan. |
Buot gulahallan čađahuvvo sámegillii. | Edtja aajve saemiengïelesne soptsestidh. |
Sara, Elen Ragnhild: Joatkke ain, Davvi Girji 2006 Somby, Liv Inger: Gielas Gillii Mielas Millii 6, Mediagirji, Davvi Girji 1998 http://avvir.no http://lotta.yle.fi/srwebanar.nsf/sivut/ovdasiidu2004 http://nrk.no/sami http://nrk.no/podkast http://galdu.org | Learoevierhtieh |