spesialpedagogisk-nordsamisk.pdf_epslanguage=no.pdf.xml

Earenoamášpedagogalaš veahkki viđa minuhtas – dutnje gii leat vánhen	– dutnjien tjidtjie jallh aehtjie
Jus du mánás lea earenoamáš hástalusat, de sáhttá sus leat vuoigatvuohta oažžut earenoamášpedagogalaš veahki.	Jis dov maana sjïere dåeriesmoerh åtna, maahta dïhte reaktam sjïerepedagogeles veahkan utnedh.
Mánás sáhttá leat vuoigatvuohta oažžut veahki riegádeami rájes, ja beroškeahttá lea go mánáidgárddis vai ii	Maana maahta reaktam veahkan utnedh reakadimmien raejeste,
Earenoamášpedagogalaš veahkki sáhttá ovdamearkka dihte leat hárjehallan, arvvosmahttin dahje doarjja sidjiide geat barget mánáidgárddis.	Sjïerepedagogeles viehkie maahta vuesiehtimmien gaavhtan årrodh saavredh, skreejrehtidh jallh dåarjoeh dejtie gïeh maanajgïertesne berkieh.
Don gii leat vánhen,	Viehkie edtja dov maanan
galggat álo oažžut rávafálaldaga.	daerpiesvoetine sjïehtedidh.
Veahkki galgá leat heivehuvvon du máná dárbbuide.	Jis datne jallh jeatjah gie dov maanam damtedh, dov maanan evtiedimmiem tjomperdidh, edtjieh tjïelte jïh PP-dïenesje vuarjasjidh jïh rååresjidh maam dov maana daarpesje.
Jus don dahje muhtin eará gii dovdá du máná, fuolastuvat iežat máná ovdáneamis, galgá suohkan ja PP-bálvalus árvvoštallat ja neavvut maid mánná dárbbaša.	Åvteli dov maana sjïerepedagogeles viehkiem åadtjodh, tjuara tjïelte ajne nænnoestimmiem nænnoestidh.
Ovdal go du mánná oažžu earenoamášpedagogalaš veahki, ferte suohkan dahkat eaŋkilmearrádusa.	Mij dïhte sæjhta jiehtedh
Maid mearkkaša Pedagogalaš-psykologalaš bálvalus (PP-bálvalus) Bálvalus mii neavvu suohkaniid dan birra movt heivehit mánáide geain leat earenoamáš dárbbut.	Pedagogihken-psykologihken dïenesje (PP-dïenesje) Dïenesje mij raerieh tjïeltide vadta sjïehtedimmiej bïjre maanide sjïere daerpiesvoetine.
Áššedovdi árvvoštallan Dokumeanta PP-bálvalusas mii čájeha dárbbaša go mánná earenoamášpedagogalaš veahki, ja mas neavvu makkár fálaldaga mánná, vánhemat dahje mánáidgárdi berre oažžut.	Maehteles vuarjasjimmie Tjaatsege PP-dïenesjistie mij vuesehte jis maana sjïerepedagogeles viehkiem daarpesje, jïh mij rååresje mah faaleldahkh maanam, eejhtegh jallh maanajgïertem byöroe åadtjodh.
Eaŋkilmearrádus Reive suohkanis mas čuožžu lea go mánás vuoigatvuohta oažžut earenoamášpedagogalaš veahki vai ii, ja mii veahkki galgá leat.	Prievie tjïelteste mij jeahta jis maana reaktam åtna sjïerepedagogeles viehkiem jallh ij dam utnieh, jïh mij viehkie.
Don sáhtát álo váidalit eaŋkilmearrádusa.	Datne iktegisth maahtah nænnoestimmiem laejhtedh.
Maid sáhtán mun vuordit suohkana bealis ?	Maam maahtam tjïelteste veanhtadidh ?
Sii galget	Dah edtjieh
• váldit du searvái ja jearrat dus ovdal mearridit áššiin mat gusket du mánnái	• datnem gihtjedh jïh galkh meatan sjïdtedh åvteli dah maam akt nænnoste dov maanan bïjre
• árvvoštallat dárbbaša go du mánná earenoamášpedagogalaš veahki • bivdit PP-bálvalusa čađahit áššedovdi árvvoštallama jus don dan siđat, dahje jus suohkan dahje mánáidgárdi oaivvilda ahte mánná dárbbaša earenoamášpedagogalaš veahki	• vuarjasjidh jis dov maana sjïerepedagogeles viehkiem daarpesje
• dahkat eaŋkilmearrádusa mii muitala galgá go mánná oažžut	• pp-dïenesjem gihtjedh faageles vuarjasjimmiem darjodh jis datne dam sïjhth, jallh jis tjïelte jallh maanajgïerte mielieh maana sjïerepedagogeles viehkiem daarpesje
earenoamášpedagogalaš veahki vai ii, ja mii veahkki galgá leat	• akte nænnoestimmiem nænnoestidh mij jeahta jis maana edtja sjïerepedagogeles viehkiem åadtjodh jallh ij dam åadtjoeh, jïh mij viehkie.
• addit mánnái earenoamášpedagogalaš veahki nu movt lea čilgejuvvon eaŋkilmearrádusas	• maanese sjïerepedagogeles viehkiem vedtedh guktie nænnoestimmesne buerkiestamme
• bearráigeahččat ahte ráhkaduvvo čálalaš raportta earenoamášpedagogalaš veahki	• geehtestidh tjaaleldh reektesem dorjesovvedh dan sjïerepedagogeles viehkien bïjre jïh maanan evtiedimmine fïerhten jaepien
Maid sáhtán mun dahkat ?	Maam maahtam darjodh ?
Don gii leat vánhen	Datne tjidtjie jallh aehtjie
• sáhtát gáibidit ahte suohkan iská dárbbaša go du mánná earenoamášpedagogalaš veahki	• maahtah krïevedh tjïelte goerehte jis dov maana sjïerepedagogeles viehkiem daarpesje
• galggat leat searvvis ja miehtat ovdal go suohkan bivdá PP-bálvalusa guorahallat du máná	• galka meatan sjïdtedh jïh jååhkesjidh åvteli tjïelte PP-dïenesjem gihtjie jis dov
• galggat leat searvvis ja miehtat ovdal suohkan mearrida ahte du mánná galgá oažžut earenoamášoahpaheami	• galka meatan sjïdtedh jïh jååhkesjidh åvteli tjïelte nænnoste dov maana edtja sjïerepedagogeles viehkiem åadtjodh
• galggat oažžut čálalaš árvvoštallama okte jagis veahki birra maid du mánná oažžu ja movt du mánná ovdána	• galka tjaaleldh reektesem åadtjodh fïerhten jaepien viehkien bïjre maam dov
• sáhtát váidalit jus du mánná ii oaččo earenoamášpedagogalaš veahki	• maahtah laejhtedh jis ij dov maana sjïerepedagogeles viehkiem åadtjoeh
• sáhtát váidalit veahki sisdoalu, čađaheami dahje organiserema	• maahtah sisvegem, tjïrrehtimmiem jallh viehkien öörnemem laejhtedh
Mun áiggun diehtit eambbo !	Sïjhtem jijnebe daejredh !
Don sáhtát lohkat eambbo earenoamášpedagogalaš veahki birra dán báikkis: www.udir.no/tidliginnsats ja www.fug.no.	Maahtah vielie sjïerepedagogeles viehkien bïjre lohkedh www.udir.no/tidliginnsats
Dát dieđut leat dušše dárogillii.	jïh www.fubhg.no.