heaittihetnot-halddasanguovllu.html.xml
Heaittihetnot hálddašanguovllu / Artikler / Valgperiode 2009 - 2013 / Arkiv / Sámediggi - Sametinget
Hiejhtieh reeremedajvem / Tjaalegh / Veeljemeboelhken 2009 - 2013 / Våarhkoe / Saemiedigkie - Sametinget
20. Skábmamánnu 2012
Hiejhtieh reeremedajvem
Sámediggeráđi dieđáhus sámegielaid birra leat viimmat válmmas ja galgá ovddiduvvot skábmamánu dievasčoahkkimii.
Saemiedigkieraerien bïevnese saemien gïelen bïjre lea saahtah gaervies jïh edtja dam stoerretjåanghkose buektedh gålkoen.
Dieđáhusas evttohuvvo earret eará ahte sámegiela hálddašanguovlu galgá heaittihuvvot ja ahte sámelága giellanjuolggadusat galget gustot buot sápmelaččaide miehtá Norgga.
Bïevnesisnie raereste gaskem jeatjah saemien reeremedajvem hiejhtedh, jïh saemielaaken gïelenjoelkedassh edtjieh faamoem utnedh gaajhkide saemide abpe Nöörjesne.
- Hálddašanguovlu, nu mot dat dál doaibmá, mielddisbuktá ahte sápmelaččain leat iešguđet vuoigatvuođat geavahit sámegiela sorjavaččat das gos sii ásset.
- Reeremedajve, guktie dïhte lea daan biejjien, dorje guktie saemieh joekehts reaktah utnieh saemien nåhtadidh, jearohke gusnie årroeminie.
Min mielas dát vealla lea dohkkemeahttun ja danne mii evttohit ahte sámegiela hálddašanguovlu heaittihuvvo, cealká ráđđelahttu Ellinor Marita Jåma.
Mijjieh vienhtebe daate ij leah reaktoe jïh raeriestibie dannasinie reeremedajvem saemien gïelese hiejhtedh, raerielïhtsege Ellinor Marita Jåma jeahta.
Sámelága giellanjuolggadusat deattastit ahte sámegiella ja dárogiella leat ovttaárvosaš gielat.
Saemielaaken gïelenjoelkedassh vihtiestieh saemien jïh nöörjen leah seammavyörtegs gïelh.
ILO-konvenšuvdna nr. 169 nanne ovttaskas sápmelačča vuoigatvuođa oahppat ja geavahit iežas giela.
ILO-konvensjovne mr. 169, vihteste fïerhten saemien reaktam sov gïelem lïeredh jïh nåhtadidh.
Norga lea dohkkehan dán konvenšuvnna, ja nu dat lea geatnegahttojuvvon láhčit diliid almmolaš bálvalusaide sámegillii gielddalaš, fylkkagielddalaš ja eará almmolaš hálddašeamis.
Nöörje lea daam konvensjovnem ratifiseradamme, jïh naemhtie dïedtem åtna byögkeles dïenesjh sjïehteladtedh saemien gïelesne tjïelten, fylhkentjïelten jïh jeatjah byögkeles reeremisnie.
- Mii oaivvildit ahte sámegielagiin galgá leat seamma vuoigatvuohta beassat geavahit sámegiela go dárogielagiin lea geavahit dárogiela, cealká ráđđelahttu Ellinor Marita Jåma.
- Mijjieh vienhtebe gaajhkh mah saemiestieh edtjieh seamma reaktah utnedh saemien gïelem nåhtadidh goh dah mah nöörjen soptsestieh, raerielïhtsege Ellinor Marita Jåma jeahta.
Deaŧalaš ahte giella oidno
Vihkeles aktine våajnoes gïeline
Iskkadeamit čájehit ahte servodatovdáneapmi, stuorra fárremiin gávpogiidda, dagaha ahte eanet ja eanet sápmelaččat ásset sámegiela hálddašanguovllu olggobeallái.
Goerehtimmieh vuesiehtieh siebriedahken evtiedimmie, aktine daamtaj stuerebe låhkoe almetjijstie mah staaride juhtieh, dorje guktie sagki jienebh saemieh saemien gïelen reeremedajven ålkolen orrijieh.
Danne ferte nannet ovttaskasa vuoigatvuođa beassat geavahit sámegiela go lea oktavuohta almmolaš hálddašemiin beroškeahttá ássanbáikkis.
Dan åvteste dle daerpies eevtjedh fïereguhten reaktam saemien nåhtadidh gosse byögkelesvoetine govlehtellieh, saaht gusnie årroeminie.
- Mun oaivvildan ahte sámegiella, almmolaš giellan, galggašii ollu eanet geavahuvvot almmolaš hálddašeamis ja ahte almmolaš dieđut galggašedje juhkkojuvvot maiddái sámegillii.
- Manne vïenhtem saemien, goh byögkeles gïele, byöroe sagki jienebem åtnasovvedh byögkeles reeremisnie, jïh byögkeles bïevnesh byöroeh aaj saemien gïelesne årrodh.
Dát lea deaŧalaš sihke danne vai ovttaskasa giellavuoigatvuođat sihkkarastojuvvojit beroškeahttá ássanbáikkis, muhto maiddái vai sámegiella Norggas boahtá oidnosii ja adnojuvvo árvvus, dadjá ráđđelahttu Jåma.
Daate lea vihkeles dovne juktie fïerhten almetjen gïelereaktah gorredidh, men aaj saemien våajnoes darjodh jïh saemien gïelese Nöörjesne aarvoem vedtedh, raerieslïhtsege Jåma jeahta.
Hástalusat
Haestemh
Gielladieđáhusas boahtá maid ovdan ahte viiddiduvvon vuoigatvuohta beassat geavahit sámegiela go lea oktavuohta almmolašvuođain, sáhttá buvttihit hástalusaid iešguđet gildii.
Gïelebïevnesisnie aaj tjåådtje akte vijriedamme reakta saemien nåhtadidh byögkelesvoetine, maahta haestemh sjugniedidh såemies tjïeltide.
- Čoavddusin dáidda hástalusaide sáhttet leat earuhuvvon njuolggadusat.
- Maahta raeriem gaavnedh daejtie haestiemidie joekehts njoelkedassigujmie.
Muhtun áibbas guovddáš giellavuoigatvuođat fertejit dattetge gustot olles riikii, nu go giellavuoigatvuođat ovdaskuvlamánáide, vuoigatvuohta oahpahussii sámegielas ja sámegillii, vuoigatvuohta dearvvašvuođa- ja fuolahusbálvalusaide sámegillii, vuoigatvuohta fuolahit riektesihkkarvuođa iežas gillii ja vuoigatvuohta girkolaš bálvalusaide sámegillii, čilge ráđđelahttu Ellinor Marita Jåma.
Såemies eevre vihkeles gïelereaktah tjuerieh faamoem utnedh abpe laantesne. Goh gïelereaktah aarhskuvlemaanide, reakta ellies lïerehtimmiem åadtjodh saemien gïelesne, reakta healsoe- jïh hoksedïenesjh åadtjodh saemien gïelesne, reakta jearsoesvoetem gorredidh jïjtse gïelesne jïh reakta gyrhkeles dïenesjh åadtjodh saemien gïelesne, raerielïhtsege Ellinor Marita Jåma buerkeste.
Loahpas čujuha Jåma dasa ahte Sámedikki bajimus mihttomearri lea ahte eanebut ožžot lága bokte vuoigatvuođa beassat geavahit iežaset eatnigiela, sámegiela, beroškeahttá das guđe gielddas sii ásset.
Minngemosth dle Jåma tjïerteste Saemiedigkien bijjemes ulmie lea jienebh aktem laakeviedteldihkie reaktam åadtjoeh sijjen ietniengïelem saemien nåhtadidh, saaht mennie tjïeltesne dah årroeminie.
Gielladieđáhus biddjojuvvo ovdan Snåsa Hoteallas, duorastat skábmamánu 22. b..
Bæjhkohte gïelebievnesem Snåasen Hotellesne, duorastat gålkoen 22.
Almmuheami oktavuođas galgá maiddái lágiduvvot semináraš sámegiela birra.
b. Bæjhkoehtimmien sjïekenisnie aaj akte ohtjeseminaare sjædta saemien gïelen bijre.
Dievaslaš prográmma boahtá ovdan dás, ja buohkat leat buresboahtin oassálastit.
Ållesth programme lea daesnie, jïh gaajhkesh dovnesh buerie båeteme meatan årrodh.
Ráđđelahttu Ellinor Marita Jåma, tlf. 916 13 460.
Saemiedigkiebïevnese saemien gïelen bïjre (2012).pdf