kronihkka-sami-manaidgardefaldat-nanne-demokratija.html.xml
Kronihkka: Sámi mánáidgárdefáldat nanne demokratija / Sártnit ja artihkkalat / Sámediggeráđđi / Organisašuvdnastruktuvra / Sámedikki birra / Sámediggi - Sametinget | Maanagiertefaalenasse demokratijem nænnostahta / Håalemh jïh tjaalegh / Saemiedigkieraerie / Åårganisasjovnestruktuvre / Saemiedigkien bïjre / Saemiedigkie - Sametinget |
Kronihkka: Sámi mánáidgárdefáldat nanne demokratija | Maanagiertefaalenasse demokratijem nænnostahta |
Silje Karine Muotka, Sámediggeráđđi | Silje Karine Muotka, saemiedigkieraerie |
Nationála mánáidgárdebeaivi 2014 lágiduvvo njukčamánu 18. b.. | Nasjovnaale maanagïertebiejjie 2014 öörnesåvva njoktjen 18. |
Oahppolihttu, Fágalihttu ja mánáidgárddiid váhnenlávdegoddi (Foreldreutvalget for barnehager (FUB)) dat barget ovttas mánáidgárdebeivviin. | b. Ööhpehtimmiesiebrie, Faagesiebrie jïh Maanagïerti eejhtegemoenehtse (MEM) maanagïertebiejjien bïjre laavenjostoeh. |
Mánáidgárddit miehtá riikka čalmmustahttet beaivvi, mii lea šaddan árbevierrun ollugiidda. | Biejjie mïerhkesjamme sjædta maanagiertine abpe laantesne, jïh akte aerpievuekie sjïdteme gellide. |
Dan jagi galgá demokratiija ja mánáid mielváikkuheapmi leat guovddážis, ja čuoládat lea:”Mus lea juoga dadjamuš. ” | Demokratije jïh maanaj meatanårrome leah fokuse daan biejjien, jïh faamoebaakoe lea: ” Mov lea mij akt jiehtedh. ” |
Fáddá lea válljejuvvon Norgga vuođđoláhkaávvudeami 2014 duogážiin. | Teema lea veeljeme Nöörjen maadthlaakeheevehtimmien 2014 sjïekenisnie. |
Sámi mánáin lea iehčanas jietna, ja sis galgá leat sadji ja vejolašvuohta buktit ovdan jienaset mánáidgárdeoktavuođas. | Saemien maanaj akte jïjtjeraarehke gïele, jïh tjuerieh sijjiem jïh nuepiem åadtjodh baajedh jïjtse gïele govlelgidh maanagïerten ektiedimmesne. |
Demokratiija ja mánáid mielváikkuheapmi lea maid deaŧalaš oassi sámi mánáidgárdefálaldagas. | Demokratije jïh maanaj meatanårrome leah aaj akte vihkeles bielie dehtie saemien maanagïertefaalenasseste. |
Sámi mánáidgárdefálaldaga huksedettiin leat sámi váhnemat ja báikkálaš sámi searvvit leat hui guovddážis álggaheaddjin ja áŋgiruššin. | Gosse gïehteleminie aktem saemien maanagïertefaalenassem bæjjese bigkedh dle saemien eejhtegh jïh saemien lïhkes siebrieh eevre vihkeles orreme goh doh mah skraejriem vaalteme jïh tsevtsiedæjjine orreme. |
Otná sámi mánáidgárdefálaldahkii dat lea leamaš áibbas dárbbašlaš. | Daate barkoe lea eevre vihkeles orreme ihke mijjieh daan biejjien aktem saemien maanagïertefaalenassem utnebe. |
Sámi politihkalaš bargu lea maid váikkuhan sihkkarastit sámi sisdoalu mánáidgárdelágas ja mánáidgárddi rámmaplánas. | Saemien politihkeles barkoe aaj dam saemien sisvegem gorredamme maanagïertelaakesne jïh maanagïerten mieriesoejkesjisnie. |
ON mánáidgárdekonvenšuvdna lea maid leamaš deaŧalaš mánáidgárddiid bargui. | EN:n maanagïertekonvensjovne lea aaj vihkeles dan barkose maanagiertine. |
Mii lea ollen guhkás, muhto mis lea ain guhkes mátki ovdalgo sihkkarastojuvvo ahte buot sámi mánáin lea mánáidgárdefálaldat sin giela ja kultuvrra vuođul nu mo earret eará mánáidkonvenšuvdna eaktuda. | Mijjieh gåhkese båateme, men læjhkan aktem guhkies geajnoem aajmene vaedtsedh juktie gorredidh gaajhkh saemien maanah aktem maanagïertefaalenassem åadtjobe sijjen gïelen jïh kultuvren bïjre, naemhtie guktie maanakonvensjovne sjïehteladta. |
Sámediggi bargá dainna ulbmiliin ahte sámi mánáin galgá leat oktagaslaš vuoigatvuohta sámi mánáidgárdefálaldahkii. | Saemiedigkie barkeminie ihke saemien maanah edtjieh aktem sjïere reaktam åadtjodh saemien maanagïertefaalenassem åadtjodh. |
Das han lea ge sáhka ahte sámi mánáin galgá leat vuoigatvuohta mielváikkuheapmái ja iešmearrideapmái. | Daate lea raaktan saemien maanaj reaktan bïjre meatan årrodh jïh jïjtje nænnoestidh. |
Mánáidgárdi galgá sihkkarastit ahte mánát besset ovdánit guovttegielalaččat ja máŋggakultuvrralaččat. | Maanagïerte edtja gorredidh maanah aktem guektiengïelen jïh jienebekultuvrelle evtiedimmiem åadtjoeh. |
Dain mánáidgárddiin main lea sámegielatfálaldat, lea váhnemiin ja mánáin vuoigatvuohta vuordit ahte bargit dovdet ja deattuhit sámi sisdoalu ja ahte sámegiella geavahuvvo. | Maanagiertine saemienfaalenassine eejhtegh jïh maanah reaktam utnieh veanhtadidh dah mah desnie berkieh daajroem utnieh jïh leavloem biejieh akten saemien sisvegasse, jïh maanagïertesne saemiestieh. |
Lea sáhka das ahte mánát vásihit mánáidgárdefálaldaga demokráhtalaš ja ovddideaddji oahppanbirasin. | Maanah edtjieh maanagïertefaalenassem dååjredh goh akte demokrateles lïerehtimmiebyjrese jïh gusnie skearkagieh. |
Sámediggedieđáhusas sámi mánáidgárdefálaldaga birra (2013) aiddostahttojuvvo ahte mánáidgárdi lea okta dain deaŧaleamos arenain sámegiela ja sámi kultuvrra viidáseappot fievrrideapmái. | ” Saemiedigkiebïevnesisnie saemien maanagïertefaalenassen bïjre ” (2023) tjïerteste maanagïerte lea akte dejstie vihkielommes sijjijste juktie saemien gïelem jïh kultuvrem guhkiebasse sertedh. |
Sámediggi háliida mánáidgárdepolitihkas bokte ovddidit buriid bajásšaddaneavttuid buot mánáide sámi mánáidgárdefálaldaga bokte. | Saemiedigkie sæjhta sov maanagïertepolitihken tjïrrh hijven byjjenimmienuepieh sjugniedidh gaajhkide maanide saemien maanagïertefaalenassen tjïrrh. |
Dárbbašuvvo oktasaš pedagogalaš vuođđu, ja deaŧalaš ja gelddolaš fágalaš ja politihkalaš digaštallan lea guđe sámi árvvuid vuođul mánáidgárddit galget hukset iežaset doaimma. | Daerpies aktine tjåenghkies pedagogeles våaroeminie, jïh akte byjjes jïh gieltegs faageles jïh politihkeles digkiedimmie lea mejnie saemien aarvojne maanagïerth edtjieh sijjen barkoem bigkedh. |
Bajimus dásis ferte sápmelaččaide álbmogin sihkkarastojuvvot vuoigatvuohta ovddidit iežaset mánáidgárddiid main sámi oahpahusvuogit ja sámi pedagogalaš ávdnasat leat guovddážis. | Aktene bijjemes daltesisnie saemieh goh almetjh tjuerieh reaktam åadtjodh jïjtsh maanagïerth evtiedidh gusnie saemien lïerehtimmievuekieh jïh saemien pedagogeles materijelle leah jarngesne. |
Sámediggi čalmmustahttá mánáidgárdebeaivvi dakko bokte ahte galleda earret eará Áltta siidda mánáidgárddi, mii lea sámi mánáidgárdi Álttás. | Saemiedigkie sæjhta maanagïertebiejjiem mïerhkesjidh jïh gaskem jeatjah guessine mïnnedh akten saemien maanagïertesne Altesne, Àltta siida mánáidgárddi. |
Ulbmil beaivvi čalmmustahttimiin lea oainnusindahkat mánáidgárddi sámi oahppanarenan, ja oažžut áddejumi mánáidgárddi sisdollui ja deaŧaleamos proseassaide gaskal mánáid, váhnemiid ja bargiid. | Akte ulmie gosse biejjiem mïerhkesje lea maanagïertem våajnoes darjodh goh akte saemien lïerehtimmiesijjie, jïh goerkesem sjugniedidh maanagïerten sisvegasse jïh dejtie vihkeles prosesside mah leah maanaj, eejhtegi jïh barkiji gaskem. |
Mánáidgárdi mas lea buorre kvalitehta buot mánáidgárdemánáide, ja sámi mánáidgárdefálaldat mii nanne demokratiija, lea guovddáš sáttasátni. | Jarngesne lea båvroe akten maanagïerten bïjre hijven kvaliteetine gaajhkide maanagïertemaanide, jïh akte saemien maanagïertefaalenasse mij demokratijem nænnoestahta. |
Sávan buot mánáidgárddiide ja buohkaide buori mánáidgárdebeaivvi. | Hijven maanagïertebiejjie gaajhkide maanagiertide. |