kulturealahusat-lassanit-eanemusat-sami-guovlluin.html.xml
Kulturealáhusat lassánit eanemusat sámi guovlluin / Artikler / Valgperiode 2009 - 2013 / Arkiv / Sámediggi - Sametinget Kultuvrejielemh saemien dajvine læssanieh / Tjaalegh / Veeljemeboelhken 2009 - 2013 / Våarhkoe / Saemiedigkie - Sametinget
Kulturealáhusat lassánit eanemusat sámi guovlluin Kultuvrejielemh saemien dajvine læssanieh
Barggolašvuohta lassána kulturealáhusain sámi guovlluin. Fasseldimmie kultuvrejielieminie læssene dejnie saemien dajvine.
Dan čájeha raporta maid Telemarkforsking lea čállán Sámedikki ovddas. Akte reektehtse daam vuesehte maam Telemarkforskning Saemiedægkan dorjeme.
Raporta čájeha ahte lassáneapmi lea leamaš stuorámus vásáhus- ja doaibmafitnodagain ja beroštusorganisašuvnnain. Reektehtse vuesehte lissiehtimmie lea stööremes orreme dååjrese- jïh darjomesïeltine jïh iedtjeåårganisasjovnine.
Barggolašvuohta lea lagabui duppalastojuvvon ja lea stuorát lassáneapmi go riikkaoasis ja Norggas muđui, čájeha Telemarksforsking raporta. Fasseldimmie lea mahte guektiengïerth sjïdteme jïh akte stuerebe lissiehtimmie goh jeatjah gaavhtan laantebielesne jïh Nöörjesne, Telemarhkedotkemen reektehtse vuesehte.
Sámi guovlluin barget 594 olbmo iešguđet kulturvirggiin. Dejnie saemien dajvine dle 594 almetjh ovmessie kultuvrebarkoej sisnjeli berkieh.
Dain barget 204 medias, 110 barget iešguđetlágan dáiddalaš bargguiguin, 228 olbmo barget kulturgaskkustemiin, omd. musea- ja girjerádjobargin, ja 52 olbmo barget dáiddaoahpahemiin kulturskuvllas dahje sullasaš sajiin. 204 dejstie meedijan sisnjelen berkieh, 110 ovmessie tjeahpoebarkoejgujmie berkieh, 228 almetjh kultuvrebieljielimmine berkieh, v.g. museumisnie jïh gærjagåetine, jïh 52 almetjh tjeahpoelïerehtimmine berkieh kultuvreskuvlesne jallh plearoeh berkieh.
Norgga kulturindeaksa Norsk kulturindeks / Nöörjen kultuvrelæstoe
Norgga kulturindeaksa addá jahkásaš visogova kulturfálaldagain ja kulturdoaimmain Norgga gielddain, regiovnnain ja fylkkain. Nöörjen kultuvrelæstoe (norsk kulturindeks) akte læstoe kultuvredarjomigujmie nöörjen tjïeltine, dajvine jïh fylhkine fïerhten jaepien.
Indeaksa vuođđuduvvo dieđuide máŋgga almmolaš etáhtas, beroštusorganisašuvnnas ja searvvis. Læstoe våaromem åtna bïevnesistie gellie byögkeles etaatijste, iedtjieåårganisasjovnijste jïh siebrijste.
Dán raporttas bidjá Telemarksforsking ovdan bohtosiid ja dárkilis dieđuid sámi gielddain. Daennie reektehtsisnie Telemarhkedotkeme illedahkh jïh sjïere tsiehkieh åehpiedahta dejtie saemien tjïeltide.
Dáiddárgielda Tjiehpiedæjjatjïelte
Oktiibuot 96 dáiddára orrot sámi guovlluin, čájeha Telemarksforsking raporta. Ållesth dle 96 tjiehpiedæjjah saemien dajvine årroeh, Telemarhkedotkemen reektehtse vuesehte.
Dat vástida guovtti dáidárii juohke duhát ássis, dávjodat mii lea sullii bealli riikkagaskamearis. Daate lea seamma goh göökte tjiehpiedæjjah fïerhten tåvsene årroejasse, dah tjiehpiedæjjah daesnie ovrehte lehkine dan sååkehke årroeh goh laanten gaskemedtie.
Dáiddáriid lohku sámi guovlluin lea lassánan 6 proseanttain maŋimus jagi. Tjiehpiedæjjalåhkoe saemien dajvine lea læssanamme 6 % dan minngemes jaepien.
Riikkadásis ii leat dáiddárdávjodat lassánan. Abpe laantesne dle tjiehpiedæjjah eah leah sååkehkåbpoe sjïdteme.
Sámi guovlluid gielddain lea Guovdageaidnu dat stuorra dáiddárgielda. Dejstie tjïeltijste saemien dajvine, dle Guovdageaidnu dïhte stööremes tjiehpiedæjjatjielte.
Doppe leat 30 dáiddára mii mearkkaša 10,2 juohke duhát ássis, nappo okta proseanta ássiin, ja sii leat lahttun ovtta dahje máŋgga dáiddárorganisašuvnnas. Daesnie ållesth 30 tjiehpiedæjjah, mij lea seamma goh 10,2 fïerhten tåvsene årroejasse, amma akte prosente årroejijste lea lïhtseginie aktene jallh jienebinie tjiehpiedæjjaåårganisasjovnine.
Dušše Guovdageainnus leat 17 musihkkára ja komponistta, čieža neavttára ja guhtta visuála dáiddára. Guovdageaidnusne oktegh 17 musihkerh jïh musihkedarjojh, tjïjhtje dorjehtæjjah jïh govhte visuelle tjiehpiedæjjah.
Guovdageaidnu lea goalmmát stuorámus dáiddárgielda Norggas. Guovdageaidnu lea öörnedamme goh tjiepiedæjjatjïelte nommere golme Nöörjesne.
- Raporta lea deaŧalaš máhttovuođđu Sámedikki bargui kulturdieđáhusain, dadjá ráđđelahttu Marianne Balto. - Reektehtse akte vihkeles daajroevåarome sjædta gosse Saemiedigkien kultuvrebïevnesinie barka, raerielïhtsege Marianne Balto jeahta.
Son dadjá ahte okta sivain lassáneapmái kulturealáhusain, lea Sámedikki doarjjaortnegat. Akte fåantoe man åvteste kultuvrejielemh læssanamme lea Saemiedigkien dåarjoeöörnegh, Balto jeahta.
Eanet dieđuid addá: Jis vielie bïevnesh sïjhth:
Norgga kulturindeavssa prošeaktajođiheaddji lea Bård Kleppe. Norsk kulturindeksen (Nöörjen kultuvrelæstoe) prosjekten åvtehke lea dotkije Bård Kleppe.
Suinna sáhttá váldit oktavuođa telefovnnas 911 97 543 dahje e-poasttas kleppe@tmforsk.no. Maahta dejnie soptsestidh tellefovnesne 911 97 543 jallh e-påastesne kleppe@tmforsk.no