ppt_nordsamisk_faktaark.pdf.xml

Dieđut Pedagogalaš – psykologalaš bálvalusa birra	Diedo Pedagoga-psykologa dievnastusá birra
Pedagogalaš-psykologalaš bálvalus (PP-bálvalus)	Pedagoga-psykologa dievnastus (PP-dievnastus)
Pedagogalaš-psykologalaš bálvalus (oaniduvvo dávjá PPB dahje PP-bálvalus) lea gieldda dahje fylkagieldda rávvenbálvalus.	Pedagoga-psykologa dievnastus (álu oaneduvvam PPD jali PP-dievnastus) le suohkana ja fylkkasuohkana rádevadde dievnastus.
Dan olis veahkehit mánáid, nuoraid ja ráves olbmuid, geain leat váttisvuođat ovdánemiin, dahje geain lea váttis oahppandilli.	Dat galggá mánájt, nuorajt ja ållessjattugijt viehkedit gudi ietjas åvddånahttemijn rahtji, jali gejn le gássjelis oahppodille.
PP-bálvalusa olis galget ee. rávvet ja bagadit mánáidgárddiid ja skuvllaid dan hárrái mo láhčit dilálašvuođaid mánáide / nuoraide, geat dárbbašit heivehuvvon fálaldaga.	PP-dievnastus galggá ierit ietján mánájgárdijt ja skåvlåjt rádedit ja bagádallat váj dilev láhtjá mánájda / oahppijda gudi dav dárbahi.
PP-bálvalus galgá veahkehit skuvllaid heivehit oahpahusa ohppiide, geain leat erenoamáš dárbbut.	PP-dievnastus galggá skåvlåjt viehkedit dilev láhtjet åhpadimev hiebadit oahppijda gejn li sierralágásj dárbo.
PP-bálvalus lea jávohisvuođageatnegasvuođa vuollásaš.	PP-dievnastusán le sjávodisvuodavælggo.
almmolašvuhtii, eaige addojuvvo ovddos guvlui váhnemiid dohkkeheami haga.	Diedo máná / oahppe birra e galga bigoduvvat, ja e vatteduvá iehtjádijda jus æjgáda e dav dåhkkida.
Máná / oahppi dieđuid seailluhit sierra journálas / máhpas, mii meannuduvvo Diehtobearráigeahču njuolggadusaid vuođul.	Diedo máná / oahppe birra bisoduvvá sierra journálan / máhpan Dáhtágæhttjo njuolgadusáj milta.
Maid PP-bálvalus bargá ?	Majt PP-dievnastus dahká ?
PP-bálvalus guorahallá, rávve ja bagada mánáid, nuoraid ja ráves olbmuid hárrái, geaid hástalussan leat	PP-dievnastus guoradallá ja rádijt vaddá gåktu bagádallat mánájt, nuorajt ja ållessjattugijt gejn li dákkir hásstalusá:
• giella- ja hállanváttisvuođat • oppalaš oahppanváttisvuođat dahje váttisvuođat dihto fágain • lohkan- ja čállinváttisvuođat • matematihkkaváttisvuođat • konsentrerenváttisvuođat • sosiála ja emotionála váttisvuođat	• giella- ja ságastimgássjelisvuoda
• láhttenváttisvuođat • oaidnin- ja gullanváttisvuođat	• låhkåm- ja tjállemgássjelisvuoda
Mo váhnen váldá oktavuođa PP-bálvalusain ?	• sosiála gássjelisvuoda aktan dåbdoj
Ovdal go válddát oktavuođa PP-bálvalusain, berret háleštit dearvvašvuođastašuvnna / mánáidgárddi / skuvlla bargiiguin dan birra, man ektui leat	Gåktu máhtá dån æjgádin PP-dievnastusájn válldet aktijvuodav ?
fuolastuvvan iežat máná beales.	Åvddål gå váldá aktijvuodav PP-dievnastusájn, de bierri ságastit varresvuodastasjåvnåjn / skåvlåjn ietjat måråstimij ietjat máná åvdås.
Badjel 15-jahkásaš oahppit sáhttet maid ieža gulahallat PPbálvalusain.	Oahppe gudi li badjel 15 jage bessi aj PP-dievnastusájn aktijvuodav válldet.
PP-bálvalus sáhttá maid veahkehit ráves olbmuid, geat háliidit vuođđoskuvlaoahpu.	PP-dievnastus máhttá aj viehkedit ållessjattugijt gudi sihti vuodoskåvllååhpadusáv válldet.
Sihke olbmot ja ásahusat (mánáidgárdi, skuvla ja earát) sáhttet nama haga gulahallat PPbálvalusain ja jearrat ráđi.	Sihke ájnegis ulmutja ja ásadusá (mánájgárde, skåvlå ja iehtjáda) bessi namádak PPdievnastusájn aktijvuodav válldet ja rádádit.
Jos dárbbašuvvo eanet veahkki PP-bálvalusas, de sáhttá máná / oahppi čujuhit PP-bálvalussii.	Jus dárbaj ienep viehkev PP-dievnastusás, de máhttá mánná / oahppe PP-dievnastussaj vuoseduvvat.
Čujuheapmi dahkkojuvvo dábálaččat sierra čujuhanskoviin, geahča iežat gieldda / fylkkagieldda ruovttusiiddus.	Dábálattjat de sierra diededimsjiemáv adná gå PP-dievnastussaj vuoset, gehtja duv suohkana / fylkkasuohkana næhttasijdov.
Váldde oktavuođa mánáidgárddiin / skuvllain, dat sáhttet	Válde aktijvuodav mánájgárdijn / skåvlåjn jus dárbaha viehkev vuosedimsjiemáv dievddet.
Earát, geat sáhttet čujuhit PP-bálvalussii:	Iehtjáda gudi máhtti PP-dievnastussaj vuosedit:
• Mánáidgárdi, skuvla ja ráves olbmuid oahpahus.	• Mánájgárde, skåvlå ja ållessjattukåhpadus.
• Dearvvašvuođastašuvdna ja buohcceviessu, go váhnemat dasa mihtet, jos mánná / oahppi ii leat vel deavdán 15 jagi.	1 • Varresvuodastasjåvnnå ja skihppijviesso jus æjgáda miededi jus mánná / oahppe le vuollel 15 jage.
Oahppi dahje váhnemat sáhttet gáibidit skuvlla dahkat dárbbašlaš guorahallamiid ja dan láhkai gávnnahit dárbbašago oahppi erenoamáš oahpahusa, ja vejolaččat makkár oahpahusa oahppi dárbbaša.	Oahppe jali æjgáda máhtti gájbbedit jut skåvllå guoradallá dav vierdev majt dárbaj váj gávnat jus oahppe sierraåhpadimev dárbaj, ja makkir åhpadimev de luluj dárbahit.
Mo PP-bálvalus bargá ?	Gåktu PP-dievnastus barggá ?
PP-bálvalus bargá ovttas ee. mánáidgárddiiguin ja skuvllaiguin, ja heiveha fálaldaga máná / oahppi eavttuide ja dárbbuide.	PP-dievnastus barggá aktan duola dagu mánájgárdij ja skåvlåj váj fálaldagáv hiebat máná / oahppe ævtojda.
PP-bálvalusa áššemeannudeami sáhttá juohkit golmma muddui:	PP-dievnastusá ássjegiehtadallamav máhttá gålmå åsijda juohket:
1.	1.
Guorahallan Go PP-bálvalus oažžu čujuheami, de lea dábálaš gulahallat váhnemiiguin ja	Guoradallam Gå PP-dievnastus vuosedimev oadtju, de le dábálasj gullat masi æjgáda, aktan mánájgárdde ja skåvllå viehkev ádnu.
vai ožžot nu ollislaš gova go vejolaš máná / oahppi eavttuin ja dárbbuin.	Ságastallama / ságájdahttema baktu, váksjoma ja gæhttjalime baktu oadtju PP-dievnastus ålles gåvåv máná / oahppe dárbojs.
Guorahallama lágidit mánáidgárddis, skuvllas dahje PP-bálvalusa lanjain.	Guoradallá mánájgárden, skåvlån jali PP-dievnastusá kontåvråjn.
2.	2.
Áššedovdi árvvoštallan / ávžžuhus Guorahallama vuođul PP-bálvalus čállá áššedovdi árvvoštallama (čálalaš raportta),	Ássjediehtte árvustallam / ráde Guoradallama milta PP-dievnastus ássjev árvustallá (tjálalasj rapportta) ja vaddá rádev juogu de mánájgárdde- jali oahppodilev hiebadit máná / oahppe ævtoj milta.
PPB addá áššedovdi ávžžuhusa.	PPD fágalasj rádev vaddá.
Dábáleamos suorggit leat vuollái skuvlaahkásaš mánáid erenoamášpedagogalaš veahkki ja ohppiid erenoamášoahpahus.	Dábálamos ássje li árvustallat sierrapedagogalasj viehkev mánájda gudi ælla ájn skåvllåj álggám ja oahppij sierraåhpadibme.
3.	3.
mánáidgárddi bargiid ja skuvlla oahpaheddjiid.	Tjuovvolibme PP-dievnastus máhttá tjuovvolit rádij / bagádallama baktu æjgádijda, mánájgárdij barggijda ja skåvlå åhpadiddjijda.
PP-bálvalus sáhttá lágidit doarjjaságastallamiid ohppiin, ja vejolaččat árvvoštallat viidáseappot čujuheami.	PP-dievnastus máhttá doarjjaságastallamijt vaddet ájnegis oahppáj, ja máhtti árvustallat vijddásappo vuosedit.
PP-bálvalusa barggu vuođđun lea oahpahusláhka, ee. dát paragráfat:	PP-dievnastusá bargo vuodon le åhpadimláhka, duola dagu tjuovvovasj njuolgadusá:
§ 5- 1 Vuoigatvuohta erenoamášoahpahussii	§ 5- 1 Riektá sierraåhpadussaj
§ 5-3 Áššedovdi árvvoštallan	§ 5-3 Ássjediehtte árvustallam
§ 5-4 Áššemeannudeapmi erenoamášoahpahusa mearrádusa oktavuođas § 5-6 Pedagogalaš-psykologalaš bálvalus	§ 5-4 Sierraåhpadime mærrádusáj ássjegiehtadallam
§ 5-7 Erenoamášpedagogalaš veahkki ovdal skuvlaagi	§ 5-7 Sierrapedagoga viehkke åvddål skåvllåj le álggám