alkohola.html.xml

Alkoholain dárkkuhuvvo juhkosiid dego vuola, viidna ja viidni.	Alkoholajn miejnniduvvá juhkusa nåv gåk vuola, vijnna ja sprijtta.
Máŋgasat juhket daningo dat lea buorre dehe vai šaddet gárremiin.	Ålos dav juhki danen gå la njálgge jali vuoladuvátjit.
Muhto alkohola sáhttá leahkit maid váralaš máŋgga ládje.	Valla alkohola máhttá aj moatteláhkáj vádálasj.
Dat sáhttá addit vahágiid ja skibasvuođaid, dagahit ahte gártá váttis dehe váralaš dilálašvuođaide.	Máhttá vahágijt ja dávdajt buktet, nuppe oassáj dahká vaj vájves jali vádálasj vidjurijda sjaddá.
Muhtimat ožžot áŧestusa ja vedjet heajuid go juhket.	Muhtema goavgedi ja nievret viessu gå juhki.
Nuora suddjemii lea ahkerádji goas oažžu oastit alkohola: 18 jagi restauráŋŋas gávppašeapmái ja 20 jagi viidnegávppis gávppašeapmái.	Suoddjitjit nuorajt gávnnu jáhke goassa oadtju alkoholav oasstet: Gávtsejagágin oadtju bårråmsajen oasestit ja guovtelåkjagágin systembolagan.
Vaikko ieš oažžu oastit alkohola ii leat lohpi oastit soapmásii gii ii oaččo dan.	Ihka vil iesj oadtju oasstet de l buorgodum oasestit gesi ij la loahpe oasstet.
Manin juhkkojuvvo ?	Manen juhká ?
Máŋggat juhket daningo sin mielas dat lea buorre ja lea somá.	Ålos alkoholav juhki danen gå sijá mielas la njálgge ja vuogas.
Muhtimat juhket daningo dovdet iežaset eahpesihkkarin.	Muhtema juhki danen gå l vuollegis iesjdåbddo.
Jus juhká vai oažžu buoret iešdovddu dehe unnida áŧestusa dehe jus juhká olu, sáhttá juhkan buvttehit boasttogeavahusa.	Jus juhká buorep iesjdåbdov oattjotjit jali goavgedimev giehpedittjat jali jus ilá ednagav juhká, de juhkam máhttá boastoadnemij doalvvot.
Sáhttá maid veadjit heajuid jugadettiin ja maŋŋel.	Máhttá aj nievret viessot, goappátjagá jugádijn ja maŋŋela.
Go lea nuorra alkohola geahččaleapmi soaitá dovdot lávkin šaddat rávisin.	Nuorran máhttá ållessjattugin dåbddut de máhttá dåbddut mierren ållessjattugin sjaddat gå alkoholav jugádijn.
Soaitá fállojuvvo ruovttus ja nu geahččala ieš dehe olbmáiguin.	Márjju hejman vaddi, jali iesj gähttjal jali aktan rádnaj.
Lea dábálaš ahte rievtti mielde ii vuosttaš geardde dieđe háliidago juhkat muhto dahká dan go earát juhket dehe galggalii.	Le dábálasj vaj ajtu ij diede jus sihtá juhkat vuostasj bále, ájnat juhká gå ietjáda juhki jali “ luluj ” juhkat.
Muhto jus duostá vuosttildit joavkodeattu ja vuordá vuoitá ollu.	Valla jus duosstá vuosteldit juohkusav ja vuorddet de l ávkke.
Mađi guhkit vuordá dađi buoret, daningo riskkat unnot vahágiid oažžumii ja alkoholasorjavažžan šaddamii.	Dadi guhkebut vuorddá dadi buorep, danen gå vadá unneduvvi vigijt oattjotjit jali alkoholaj tjanáduvvat.
Mii dáhpáhuvvá go juhká ?	Mij sjaddá gå juhká ?
Jus šaddá gárremiin hehttejuvvojit signálat vuoigŋašiin nu ahte jurddašeapmi, dovddut, balánsa ja árvvoštallan doaibmá heajubut Dat váikkuha maid nákcii koordineret dehkiid lihkastagaid.	Jus vuoladuvvá de signála vuojŋŋamin hiemssiduvvi, vaj ájádallam, dåbdo, mujtto, starjjo ja dájddo nievrebut doajmmá. Máhttudahka diehkijt aktidit hiemssiduvvá aj.
Go árvvoštallan hedjona ii ipmir áššiid mat dáhpáhuvvet seamma ládje go čielggusin.	Gå dájddo nävrru de ij dádjada mij sjaddá sämmiláhkáj gå la tjielgas.
Soaitá dahkat juoidá man ii muđui dagalii: hupmá eanet ja eanet olbmuiguin, dánse, njoallu dehe háhká nieiddaid, ja geahččala ođđa áššiid.	Márjju dahká dakkirijt majt ij lulu ietján dahkat: ságas ienebut ja ienep ulmutjij, gärssul, sjuohttul jali aktavuodav åhtså, ja ådåsijt gähttjal.
Heajut árvvoštallannákca dagaha maid ahte lea váddásit ipmirdit juoidá mii lea riskkavuloš dehe váralaš.	Nievrep dájddo dahká dav gassjelabbon dádjadit jus juoga l vádálasj.
Jus lea gárremiin sáhttá danin dahkat juoidá mas šaddet váralaš čuovvumušat.	Jus la vuollagin de máhttá dahkagoahtet dakkirijt ma máhtti alvos tjuovvusijt vaddet.
Muhtin áššit mat sáhttet dáhpáhuvvat go lea juhkan:	Muhtem vidjura máhtti sjaddat gå l juhkam:
Láhppá diŋggaid dehe dat billohuvvot, daningo ii leat kontrolla dehe diŋggat suoláduvvojit.	Åmijt massá jali späddjuji, gå ij dajt gehtja jali suoláduvá.
Šaddá riidduide dehe álgá doarrut.	Dårruj sjaddá jali doarrogoahtá.
Lea hui dábálaš ahte doarrun gárrenoaivvis álgá huleštemiin dakkáriin mas ii riidalivččii čielggusin.	Le dábálasj rijddo gå la vuollagin álggá smállamijn juoŋga birra massta ij lulu tjielggusin rijddalit.
Lea seksa vaikko ii hálit.	Seksav adná vájku ij sidá.
Jus lea gárremiin soaitá leahkit váttis gieldit, ja dat sáhttá dagahit ahte ieš, dat geaiguin lea seksa dehe earát vedjet heajuid maŋŋel dehe šaddá seksualálaš veagalváldin.	Jus la vuollagin máhttá låssåt javllat ij sidá, ja máhttá doalvvot vaj iesj, gejn jali gej seksav adná jali iehtjáda nievret viessu maŋŋela, jali seksuálalasj illastibmáj.
Lea seksa suddjetkeahttá ja dalle riskere oažžut sohkabealdávddaid, dehe šaddá dehe dahká soapmása áhpeheapmin.	Seksav adna váni ietjas suoddjidak, ja dalloj la máhttelis sjiervvedávdajt oadtjot, jali iesselissan sjaddat jali soabmásav iesselissan dahkat.
Geahččala eará gárrenmirkkuid.	Gähttjal ietjá drogajt.
Eatnasat leat juhkan alkohola go gevtet gárrenmirkkuid vuosttaš geardde, soaitá daningo eai jáhke dan nu váralažžan.	Ienemusá li alkoholav juhkam gå narkotihkav vuostasj bále adni, márjju gå ij jáhke dav nåv vádálattjan.
Bártida.	Vahágij boadádallá.
Dat soaitá ovdamearkka dihte leahkit mopeda dehe biila, ahte jorrá ja nordada iežas dehe gahččá čáhcái.	Máhttá buojkulvissan mopedajn jali bijlajn årrot, jårrå ja fällá jali tjáhtjáj gahttjá.
Váldá dehe billista diŋggaid mat eai leat iežas dehe manná juosat gos ii oaččo leahkit.	Suolát jali spädjá gávnijt ma älla ietjas, jali bässá gåsi ij la loahpe.
Veadjá heajuid ja oažžu áŧestusa maŋŋel go lea juhkan.	Nievret viessu ja goavget juhkama maŋŋel.
Dat soaitá vuolgit das ahte lea dahkan áššiid maid gáhtá dehe heahpana, dehe šaddá reakšuvdna gorudis.	Oarre dasi máhttá gå l dagojt dahkam majt sáŋart jali majs hehpan, jali tjuovvusin rubmahis.
Šaddá váttis huolahit skuvlla dehe barggu.	Vájvve sjaddá skåvlås jali bargos åvdåsvásstádusáv válldet.
Alkohola bisána gorudii maŋŋil go lea leamaš gárremiin, ja soaitá váldit guhkit go ovtta beaivvi ovdalgo vuoigŋašat doibmet albma ládje ahte ovdamearkka dihte muitá ja oahppá áššiid.	Alkohola bissu rubmahin maŋŋel gå la vuollagin årrum, ja máhttá ienep gå biejvev válldet åvddål gå vuojŋŋama doajmmi ållu buoragit buojkulvissan mujtátjit ja åhpatjit.
Muhtimat jáhkket ahte ii leat nu váralaš juhkat jus ii daga dan nu dávjá, ovdamearkka dihte dušše vahkkoloahpa, vaikko dalle juhká ollu.	Muhtema jáhkki ij la nåv vádálasj juhkat jus ij álu jugá, buojkulvissan val vahkkogietjijt, ihka vil dalloj ednagav juhká.
Muhto dat ii doala deaivása.	Ij la riekta
Beaivvi maŋŋel	Biejve maŋŋela
Soaitá leahkit vel gárremiin beaivvi maŋŋel go lea juhkan.	Máhttá vilá vehik vuollagin biejve maŋŋela gå l juhkam.
Dat vuolgá das man olu lea juhkan.	Man ednagav la juhkam dav mierret.
Ovdamearkan ahte alkohola álbmás vuollagis lea ain gorudis sullii golmmas njelljii diibmui.	Buojkulvis bissu alkohola garravuollagis rubmahin bájken gålmå gitta nielje tijmmaj.
Iige gávdno miige vugiid oažžut dan nohkat jođáneappot.	Ij gávnnu makkirik vuohke jut ruvábut manná.
Vaikko olmmoš lea gomás lea árvvoštallannákca heajut go dábálaččat ja soaitá leat váttis huolahit áššiid nugo galgá.	Biejve maŋŋela gå ij la riekta tjielgas de dájddo l aj nievrep gå iemeláhkáj ja máhtá vájvve dahkat mav galggá.
Ovdamearkka dihte soaitá leahkit váralaš vuodjit mopedain dehe biillain ja jus lea alkohola gorudis lea dat lágaheapme.	Buojkulvissan máhttá vádálasj mopedav jali bijlav vuodjet, ja jus la alkohola rubmahin de ij la lágalasj.
Alkoholamirkkohus	Alkoholasielggidibme
Buohkat reagerejit sierra ládje alkoholii ja girdet sierra olu, muhto lea álo rádji gos gorut luohpá.	Alkohola bájnasj gájkajt umassláhkáj ja ulmutja gierddi umasse ednagav, valla gávnnu agev mierre gå rumáj vuosstálasstá.
Láve nu ahte olmmoš vuovssada dehe biestá nahkáriid.	Álu vuoksá jali oaddá.
Jus meanohuvvá soaitá dat leahkit váralaš ja dalle ferte buohccivissui.	Jus jámálguvvá de máhttá oalle vádálasj, ja hähttu skihpadåhpåj doalvoduvvat.
Jus lea fuolastuvvan das man lea juhkan, galgá váldit aktavuođa ráves olbmuin, buohccidikšunneavvumiin, poliissain dehe vuolgit buohccivissui.	Jus hudjá ulmutjav gut la juhkam, de gálggá aktavuodav válldet ållessjattugijn, skihpasujttorádevaddemijn, polijsajn jali skihpadåhpåj vuolgget.
Jus soamis lea meanohuvvan galgá riŋget 112.	Jus soames la jámálguvvam de galggá riŋŋgit 112.
Ii galgga viggat oažžut persovnna vuovssadit dehe njoarrat galbma čázi su nala, daningo lea riska eará vahágiidda dehe bárttiide.	Ij galga ulmutjav vuovsedahttet jalik sliebbit galmma tjátjev suv nali, danen gå l máhttelis ietjá vahága jali fällama sjaddi.