index2.php_option=com_content_task=view_id=1102_lang=davvi.html.xml
Helssega ja uudenmaa buohccedikšunbire lea almmustahttán davvisámegielat deprešuvnna iešdikšunprográmma Helsig já uđđâeennâm pyecceitipšompirrâdâh lii almostittám tavesämikielâlâš šlundevuođâ jieštipšo-ohjelm
Helssega ja Uudenmaa buohccedikšunbire buvttadan Mielenterveystalo. Helsig já Uđđâeennâm pyecceitipšompirrâduv pyevtittem Mielenterveystalo.
fi – neahttabálvaleapmi lea almmustahttán Davvisámegielat iešdikšunprorámma ( fi-nettipalvâlus lii almostittám tavesämikielâlâš jieštipšo-ohjelm (
) mii ela oaivvilduvvon deprešuvnnadávdamearkkain gilládeaddji olbmuide. ), mii lii uáivildum ulmuid, kiäin láá šlundomsymtoomeh.
Prográmma jorgalanbarggus ja projeavttas leamašan mielde maiddái Lappi buohccedikšunbire ja Sámediggi. Ohjelm jurgâlempargoost já proojeektist láá lamaš mieldi meddei Laapi pyecceitipšompirrâdâh já Sämitigge.
Deprešuvnna iešdikšunprográmma fállá dieđuid deprešuvnnas, ja bargoneavvuid das ceavcima várás. Šlundevuođâ jieštipšo-ohjelm fáálá tiäđu šlundevuođâst já tyeijipiergâsijd tast cevziimân.
Geavaheaddji sáhttá mannat oppa iešdikeunprográmma čađa dahje válljet heivvolamos beargoneavvuid dan mielde, mat orrot ávkkálaččat. Kevttee puáhtá moonnâđ čoođâ ubâ jieštipšo-ohjelm tâi valjiđ hiäivulumâšijd tyeijipiergâsijd tađe mield, moh oroh ávhálâžžân.
Prográmma sáhttá geavahit iehčanasat, dahje ávkinatnit dan jo gávdnomis leahkki doarjaga / divššu doarjjan. Ohjelm puáhtá kevttiđ jiečânâs tâi ávhástâllâđ toin jo tuáimee toorjuu / tipšom iššeen.
Prográmma sáhttá geavahit vaikko ii livččege deprešuvnna diagnosa. Ohjelm puáhtá kevttiđ veikkâ ij ličij šlundomvuođâ diagnoos.
Iešdikšunprográmmas leat golbma oasi: Jieštipšo-ohjelmist láá kulmâ uási:
Deprešuvnna iešdikšunprográmmas geavahuvvon metodat vuođđuduvvet dutkojuvvon dihtui ja prográmma ráhkadeamis leamašan mielde skuvlejuvvon hárjáneapmeáššedovdit. Šlundevuođâ jieštipšo-ohjelmist kevttejum vyevvih vuáđuduvvojeh tutkum tiätun já ohjelm rähtimist láá lamaš fáárust škovliittum hárjánemäššitobdeeh.
” Deprešuvnna iešdikšunprográmmas ulbmili lea ovddalgihtii eastadit deprešuvnnadávdamearkkaid vearráneami nu ahte geavaheaddji ii dárbbašivččii ohcalit losit divššu ollái. ” Šlundevuođâ jieštipšo-ohjelm uáivilin lii oovdeeldestiđ šlundomsymptoomij viäránem amas kevttee tarbâšiđ ucâluđ nanodub tipšom vuálá.
Goitotge maiddái dearvvasvuođasurggi ámmátolbmot sáhtttet geavahit prográmma bargguset doarjjan ”, dadjá Mielladearvvasvuođadálu projeaktahoavda Marko Muukka. ” Kuittâg meiddei tiervâsvuođâsyergi áámmâtulmuuh pyehtih kevttiđ ohjelm sii pargo toorjân ”, paahud Mielâtiervâsvuođâtáálu proojeekthovdâ Marko Muukka. ”
Lea ain dehalut ahte lea fállun ieđguđetlágan modearnnat molssaeavttut, buohkat eai dárbbaš dahje eai hálit mannat ámmátveahki ollái. Lii ain tehálub, et láá fáállun eresláváneh moderneh molsâiävtuh, puoh iä taarbâš tâi haalijd moonnâđ áámmâtiše pirrâdâhân.
Jus deprešuvnna dárbbaša eanet intesniiva doarjaga, de HUS:is lea fállun maiddái deprešuvnna neahttaterapiija – prográmma (Suomagielat). Jis šlundomvuotân taarbâš lävvidub toorjuu, te HUP:st láá fáállun meddei šlundomvuođâ nettiterapiaohjelm (suomâkielâlâš).
Neahttaterapiijai sáhttá oahpistit miehtá suoma doaktára sáttareivviin ”. Nettiterapian puáhtá stivrosuđ pirrâ Suomâ tuáhtár vuolgâttâsáin ”.
Muukka mielde neahttavuđot veahkehanmetodat leat nannosit lassáneamin: ” Máŋggat ruovttueatnama ja riikkaidgaskasaš doaibmit leat almmustahttán earalágan prográmmaid ja boahtteáiggis leaktu dušše lassána ”. Muuka mield nettivuáđulâš išedemvyevvih lasaneh nanosávt: ” Maaŋgah kuátueennâmlâš já aalmugkoskâsâš tuáimeeh láá almostittám ereslávánijd ohjelmijd já puátteevuođâst liähtu tuše lassaan ”.
HUS lea ožžon ruhtaministeriija Elektrovnnalaš áššedikšuma ja demokratiija jođálmahttán prográmmas (SADe, www.thl.fi/sadesote) ruhtadeami jagiide 2013 - 2015 Mielenterveystalo. HUP lii finnim staatâvarijministeriö Šleđgâlâš ášástâllâm já demokratia jođálmittemohjelmist (SADe, www.thl.fi/sadesote) ruttâdem iivijd 2013-2015 Mielenterveystalo.
fi-neahttabálvaleami ovddideami ja viiddideami várás. fi-nettipalvâlus ovdedimân já levâttâmân.
Lassidieđut, Lasetiäđuh,
Má hálddahushoavda projeekthovdâ
Sámediggi HUP-tiätuhaldâttâh
www.samediggi.fi www.mielenterveystalo.fi