index2.php_option=com_content_task=view_id=235_lang=davvi.html.xml
Sámi duodji | Säämi tyeji |
Sámi duodji Sámi duoji ruohttasat leat čiekŋalasas historjjás. | Säämi tyeje madduuh láá jieŋâlâsâst historjást. |
Atnudiŋggaid mállet ja hervenstiillat vuođđuduvvet boares atnudiŋggaide, maid dolin measta juohkeokta galggai máhttit duddjot. | Tiiŋgâi maalih já hervimstiijhlah vuáđuduveh puáris anotiŋgáid, maid tovle masa juáháš koolgâi mättiđ rähtiđ. |
Ámmátolbmot nugo niibečeahpit, snihkkárat, goarrut dahje gođđit eai gávdnon. | Nijbečeepij, šnikkárij, kuárroi tâi kođđei áámmátkodde ij lamaš. |
Otne sámi duodji lea dávjá dáiddaduodji ja das lea boahtán máŋgasii ealáhus dahje ealáhusa oassi. | Tááláá ääigi säämi tyeji lii távjá taaidâtyeji já tast lii šoddâm maŋgâsáid iäláttâs tâi iäláttâs uási. |
Čábbát hervejuvvon niibbit, náhpit (bohcco bahčinlihtti), guvssit (juhkanbollu) ja silbalihtit leat máŋgasiidda hearvadiŋggat, maid eai ráske geavahit nu mo daid vuođđomálliid leat jahkeduháhiid geavahan. | Muččâdávt, hervejum niijbeh, nääpih (pccuu paččeemkukse), kuuvseh já čilbâliteh láá maŋgâsáid čiŋŋâtiiŋgah, maid iä raskii kevttiđ nuuvt tegu toi vuáđumaalih láá kevttum ihetuháttij ääigi. |
Sámi dáiddárat hutket oppa áigge árbevirolaš materiálaid, hámiid ja hervenvugiid heiveheaddji ođđa málliid, čiŋaid, gárvvuid ja atnudiŋggaid. | Säämi taaidâreh rähtih ubâ ääigi uđđâ maalijd, čiiŋâid, káárvuid já anotiiŋgâid, main heiviitteh ärbivuáválij materiaalâi, hämi- já hervimvuovijd. |
Sámi giehtaduodji lea álgoálggus iešalddes funktionála, árgabeaivve dárbbuide dahkkon. | Säämi anotiŋgâ lii vuáđulumosávt funktionaallâš, keevâtlâš tárboid rahtum. |
Liikká dat galgá leat maid čáppa čalbmái ja vuogas gihtii. | Liijká tot kalga meid nevttiđ čaalman muččâdin já leđe vuovâs kietân. |
Johtti eallinvuogi ja lagaš luondogaskavuođa geažil ii duddjojuvvon miige dušši dahje dárbbašmeahttun gálvu. | Jottee eellimvyevi já čovgâ luándukoskâvuođâ keežild tušes tâi tárbuttis topârik ij ärbivuáválávt rahtum. |
Stuorra oassi materiálain lei ja lea ainge oažžumis iežas ássanguovllu luonddus. | Stuorrâ uási materiaalâin láá uážžum já uážžuh ain-uv jieijâs aassâmkuávlu luándust. |
Duojárat leat oahppan atnit ávkin ovdamearkka dihte bohccos ja muoras measta buot osiid. | Tyeje mätteeh láá oppâm ávhástâllâđ ovdâmerkkân poccuu já muorâ masa puohâi osijguin. |
Soagisge dohkkejit duodjemateriálan muorraávdnasa lassin maid bárku, beassi ja veattit. | Suávist-uv tohhejeh tuojijd muorâamnâs lasseen meid párkku, pessi já viäddáh. |
Duodji juhkkojuvvo dábálaččat dipma ja garra materiálaide. | Tyeji juáhhoo táválávt timmâ já korrâ materiaaláid. |
Nissonat leat dábálaččat duddjon dipma dujiid, maidda gullet bohcconáhki, gođđosiid ja tekstiillaid ávnnasteapmi. | Nisoneh láá táválávt porgâm timmâ tuojijguin, moid lohhojeh poccuučeevđi, kuđâlmij já tekstiilij amnâstem. |
Albmát fas leat duddjon diŋggaid garra dávttis, čoarvvis, muoras ja metállas. | Almaah oppeet láá hammim tiiŋgâid korrâ täävtist, čuárvist, muorâst já metallist. |
Sámi duodjái lea mihtilmas dat ahte materiálaid iešvuođaide vuogáiduvvan leamašan dehálut go materiálaid ávnnasteapmi. | Säämi tuáján lii tijpâlâš, et materiaalâi hammiimist tehálub lii lamaš materiaalâi jiešvuođáid vuáhádume. |
Ovdamearkka dihte guvssit, mat duddjojuvvojit báhkis, ja eará atnulihtit leat gohppojuvvon báhki iežas šaddansijaid čuovvumiin. | Ovdâmerkkân päähist rahtum kuuvseh já eres anoliteh láá kuovzum päähi jieijâs šoddâmsáigui mield.. |
Boarrásamos árbevieru sámi duojis ovddastit čoarve-, dákte-, muorra- ja náhkkeduojit. | Säämi tyeje puárásumos ärbivyevi ovdâsteh čuárvi-, tähti-, muorâ- já nähkityejeh. |
Datneárppu ráhkadeami, bárgideami ja tekstiiladuoji sápmelaččat leat oahppan belohahkii eará álbmogiin. | Taneáárpu rähtim, päddiponnoom já tekstiilpargo sämmiliih láá oppâm uásild eres aalmugijn. |
Máŋggaid materiálaid, maidda sámit oahpásmuvve oalle maŋŋit olggobeale gávpegaskavuođaid váikkuhusas, leat goit hárjánan doallat árbevirolažžan, nu oahppásat ovdamearkka dihte láđđi, silki ja silba sámi duojis leat. | Maaŋgah materiaaleh, moh láá puáttám viehâ maŋŋeed ulguupiälái kävppikoskâvuođâi vaikuttâsâst, láá kuittâg nobdum lemin ärbivuáváliih, nuuvt uáppáh ovdâmerkkân läđđee, silkke já silbâ säämi tyejeest láá. |
Nuppe dáfus ovdamearkka dihte silbadiŋggain sámi kultuvra seailluha ain dakkár boares nuorta- ja gaskaeurohpalaš árbevieruid, mat leat dáin máinnašuvvon álgoguovlluin juo áigá jávkan. | Nube tááhust ovdâmerkkâm silbâtiiŋgâin säämi kulttuur siäilut ain-uv tagarijd puáris nuorttâ- já koskâeurooplijd ärbivuovijd, moh láá vuolgâsojijnis jo kuhháá tassaaš lappum. |
Silba geavahuvvo boahkána hervemis ja soljjuin, muhto maid juhkanlihtiin, suorbmasiin, beallječiŋain ja čeabetčiŋain. | Silbâ kiävttoo puáhháá čiiŋâin já šoljoin, mut meiddei juuhâmliitijn, suormâsijn, peljičiiŋâin já cimccâhpaadijn. |
Dákte- ja čoarvedujiid materiálan geavahuvvojit bohcco čoarvedákti, eará dákteoasit ja gusa ja ealgga čoarvvit. | Tähti- já čuárvipargoi materiaalân kiävttojeh poccuu čuárvi já täävtih, eres taavtij uásih, sehe kuusâ já soorvâ čuárvih. |
Dávttis ja čoarvvis duddjojuvvojit basttet, njuikumat, lávkačoarvvit, nállogoađit, niibenađat – dán áigge maid ciŋat. | Täävtist já čuárvist ráhtojeh pastemeh, njuškomeh, laavhâ kääibih, náluskuápuh, nijbetoppiittuvah – tááláá ääigi meid čiiŋah. |
Dasa lassin vuodjuduvvon čoarvehervemat adnojuvvojit máŋggain muorradiŋggain, dego guvssiin, náhpiin, vuodjen- ja mátkesoppiin, boahtaliin ja giissáin. | Lasseen hiärváás čuárvivuájuttâsah kiävttojeh maaŋgâin muorâtiiŋgâin, tegu kuuvsijn, naapijn, vyeijim- já mätkisoobijn, puttâlijn já kijssáin (čukke). |
Sámi ornamentihkka lea valljásamos ja čábbasamos aiddo čoarve- ja dáktedujiin. | Säämi ornamentiik lii valjaamus já muččâdumos muddoost eidu čuárvi- já tähtituojijn. |
Hearvagovadagat graverejuvvojit dábálaččat niibenjuniin ja ivdnejuvvojit leaibebárkogolgosiin dahje gunain. | Hervâkovoseh skuážurduvvojeh táválávt nijbekeijijn já ivnejuvvojeh leibiostoin tâi kuunáin. |
Sámi hábmen fas lea čábbasamos muoras ráhkaduvvon atnudiŋggain nugo guvssiin, náhpiin, boahtaliin ja čikŋadiŋggain. | Säämi hammim pelestis lii pyeremuu muddoost muorâst rahtum anotiiŋgâin tegu kuuvsijn, naapijn, puttâlijn já čiŋŋâtiiŋgâin. |
Daid duddjojit soahkebáhkiin dahje sieđgga veaddebáhkiin. | Toh ráhtojeh suáhipaahijn tâi poijuu veedâpaahijn. |
Muoras duddjojuvvojit maid sabehat, reagat, fatnasat, gerresat ja giissát. | Muorâst ráhtojeh meid saveheh, rievah, kárbáh, kerriseh já kiijsáh (čukke). |
Bohcco gápmasiin ja gállonáhkiin duddjojuvvojit dálvvi várás liegga goikkehat ja gistát. | Poccuu kamâsijn já kállunaahkijn kuárrojeh lieggâ sovskammuuh já kistuuh täälvi várás. |
Miesenáhkis ráhkaduvvojit ee. gahpirat ja rávesbohcco náhkis beaskkat. | Vyesi čeevđist kuárrojeh eres lasseen kapereh já rävis poccuu čeevđist peeskah. |
Navildeami, ostema, buhtisin faskuma ja meaidima maŋŋá sáhttá ráhkadit sistti. | Navalittem, ostoliemâst kieđâvuššâm, neskim já timedem maŋa finnee timedum ostočeevđi, mii kočoduvvoo šišnen. |
Čáppaivnnat sisti gierdá bures anu ja das duddjojuvvojit ovdamearkka dihte lávkkat, sálte- ja káffeseahkat, gápmagat, stohpoloabáhat ja dán áigge ee. mátketelefonskuohput. | Šišne lii nanos já muččâd, já tast kuárrojeh ovdâmerkkân laavhah, sältti- já kähviseehah, kammuuh, luáváttuvah já tááláá ääigi meid kietâpuhelinskuápuh. |
Sámi duojáriin leat Davviriikkain iežaset searvvit, mat fuolahit ee. vuovdin- ja čájáhusdoaimmas. | Säämi tyejeest láá Tave-enâmijn jieijâs ornijdumeh, moh tipšoh eres lasseen vyebdim- já čáitálmâstooimâ. |
Suoma bealde doaibmi Sámi duodji - searvi ordne čájáhusaid ja bagadeami sihke lágida eakti sámedujiid vuovdimassii. | Suomâbeln tuáimee Sámi duodji-servi uárnee čáitálmâsâid já ravvim sehe joođeet puigâ säämi tuojijd vyebdimnáál. |
Searvvis leat buvddat Anára girkosiiddas ja Eanodaga Heahtás. | Seervist láá puuvdah Aanaar markkânist já iänuduv Hettaast. |
Ovdal dán searvvi vuođđudeami Anáris doaimmai jagis 1975 vuođđuduvvon Sápmelaš Duoddjárat ry, man ulbmilin lei gáhttet álbmoga duodjeárbevieru. | Seervi ovdedij Anarist ive 1975 vuáđudum Sápmelaš Duoddjárat ry, mon uáivilin lâi aitârdiđ aalmug tyejiäärbi. |
Sámi duoji dovddaldahkan lea otne davviriikkalaš Sámi Duodji - mearka, mii lea dáhkádus eakti sámeduojis. | Säämi tyeje tubdâldâhhân lii tääl ohtsâštave-eennâmlâš Sámi Duodji-merkkâ, mii lii táhádâs, puigâ säämi tyejeest. |
Duodjesánit davvisámegillii: | Tyejisäänih anarâškielân: |
Stigat - náhkahousut | Mááccuh - puku |
Beaska - peski, poroturkki | Peskâ - peski, poroturkki |
Fáhcat - lapaset | Vaacah - lapaset |
Boagán - vyö | Poovij - vyö |
Liŋkkat: | Liiŋkah: |
Sámi duodji neahttagávpi Suomas http://www.samiduodji.com / | Säämi tyeje aaleeb škovlim Säämi ollâškoovlâst |
Sámi duodji Ruoŧas http://www.sameslojdstiftelsen.com / | Säämi tyeje škovlim Juhâmohheest |