index2.php_option=com_content_task=view_id=255_lang=davvi.html.xml
Diidalámpá lea riikkaviidosaš mánáidkulturguovddážiid fierpmádat – muhto mii lea Skáhppu ? | Tijdâlamppu lii taikalamppu – mut mii lii Skuáppu ? |
Govas Petra Biret Magga ja Anna Näkkäläjärvi doallamin mánáid musihkkabargobáji. | Kooveest Petra Biret Magga já Anna Näkkäläjärvi tolâmin párnái muusikpargopáájá. |
Petra Biret Magga bargá sámedikkis mánáidkultuvrrain. | Petra Biret Magga parga sämitiggeest párnáikulttuurpargo. |
Jearaimet Petras sámemánáid kultuvrra birra: | Koijâdijm Petraast sämmilâšpárnái kulttuurist: |
1. | 1. |
Sámedikkis lea jođus mánáidkulturguovddáš-prošeakta. | Sämitiggeest lii joođoost párnáikulttuurkuávdáš-proojeekt. |
Maid áššiiguin dat bargá ? | Maid tot parga ? |
Sámi mánáidkulturguovddáš ii leat fysalaš sadji iige viessu, baicce doaibma mii geahččala juksat sámeguovllus nu máŋga máná ja nuora go vejolaš. | Säämi párnáikulttuurkuávdáš ij lah fyysilâš raje ige rakânâs, pic toimâ mii viggá fattiđ sämikuávlust nuuvt maŋgâ párnáá já nuorâ ko máhđulâš. |
Čuozáhatjoavkun leat vuollái 18-jahkásaš mánát ja nuorat ja doaibma guoská lagamustá skuvllaid, beaiveruovttuid ja giellabesiid. | Čuásáttâhjuávkkun láá vuálá 18-ihásiih párnááh já nuorah já iänááš toimâ sundášuvá škovláid, peivikiäijoid já kielâpiervâláid. |
Sámi mánáidkulturguovddáža ulbmilin lea ovddidit sámi mánáidkultuvrra, lasihit mánáid ja nuoraid dovdamuša iežaset kultuvrra ektui iešguđetlágan doaimmaid ja bargobájiid bokte. | Säämi párnáikulttuurkuávdáá ulmen lii ovdediđ säämi párnáikulttuur, lasettiđ párnái já nuorâi tubdâmuš jiejâs kulttuur kuáttá sierâlágán tooimâi já pargopáájái pehti. |
2. | 2. |
Mii lea Diidalámpá ? | Mii lii Tijdâlamppu ? |
Diidalámpá dahjege Taikalamppu lea riikkaviidosaš mánáidkulturguovddážiid fierpmádat. | Tijdâlamppu ađai Taikalamppu lii väldikodálâš párnáikulttuurkuávdái viärmádâh. |
Oahpahusministeria vállje lahtuid (kulturguovddážiid) Taikalamppu-badjái ohcamušaid vuođul. | Máttááttâsministeriö väljee jesânijd (kulttuurkuávdááh) Tijdâlamppu-pajan ucâmušâi vuáđuld. |
Badji bistá vihtta jagi ja sámi mánáidkulturguovddáš lea mielde Lappi mánáidkulturfierpmádaga oktasašohcamušas. | 2009-2013) já säämi párnáikulttuurkuávdáš lii mieldi Laapi párnáikulttuurviärmáduv ohtsii ucâmušâst. |
3. | 3. |
Leat jođihan maiddái Unna Junná- mánáid TV-prográmmaid. | Lah jođetteijen meid Unna Junná- párnái TV-ohjelmijn. |
Makkár bargu dat lea ? | Maggaar pargo tot lii ? |
Unna Junná lea sámegielat mánáidprográmma, man dahkan lea dehálaš mánáid sámegiela doarjuma dáfus. | Unna Junná lii sämikielâlâš párnái ohjelm mon rähtim lii tehálâš párnái sämikielâ tuárjum tááhust. |
Unna Junná addá iežas sámi mihtilmasvuođa eará prográmmaid joavkkus. | Unna Junná addel jiejâs spesiaalsteppâl eres ohjelmij juávhust. |
Barggus ferte oppa áigge muitit čuozáhatjoavkku ja sin jurddašanvuogi ja kulturduogáža. | Pargoost kalga mušteđ ubâ ääigi čuásáttâhjuávhu já sii jurdâččemmaailm já kulttuurtuávváá. |
Bargu doarju mu váldobarggu, dasgo čuozáhatjoavku lea seamma, dušše vuohki juksat sámemánáid lea earálágan. | Pargo tuárju muu váldupargo ko čuásáttâhjuávkku lii siämmáš, vyehi fattiđ sämmilâšpárnáid lii tuše nubbe. |
4. | 4. |
Mat leat du bargogielat mánáidkulturguovddáš-fidnus ja Unna Junnás ? | Moh láá tuu pargokielah párnáikulttuurkuávdáš-haavâst já Unna Junnáást ? |
Sámegielat mánáid sáhttá juksat dušše sámegillii ! | Sämikielâlijd párnáid fáttee tuše sämikielân ! |
Giella ovdána dušše gullamiin ja geavahemiin. | Kielâ ovdán tuše tom kuldâlmáin já kevttimáin. |
5. | 5. |
Mii lea buoremus ja dehálamos mánáidkulturbarggus ? | Mii lii pyeremus já tehálumos párnáikulttuurpargoost ? |
Bargu addá vejolašvuođa oahpásmuvvat sámiide birra sámeguovllu. | Pargo addel máhđulâšvuođâ uápásmuđ sämmiláid pirrâ sämikuávlu. |
Riikkaidgaskasaš oktasašbargu viiddida mánáid ja nuoraid máilmmigova ja oktiigullevašvuođa dovddu. | Raajijkoskâsiih oovtâstpargokovoseh vijđedeh párnái já nuorâi maailmkove já oohtânkuulluuvâšvuođâ tobdo. |
Gaskkat leat guhkit, muhto buoret johtit ovddosguvlui go leat ovtta sajis. | Koskâmääđhih láá kuheh mut pyereeb lii jotteeđ ovdâskulij ko pisottâllâđ sajestis. |
Buoremus lea dat ahte olbmot movttáskit ja hálidit leat mielde mánáid ja nuoraid kultuvrra doarjumis ja doaimmaid buvttadeamis. | Pyeremus lii tot, et ulmuuh movtijdeh já halijdeh leđe mieldi párnái já nuorâi kulttuur tuárjumist já tooimâi pyevtitmist. |
Buoremus vejolaš dilli livččii dat ahte doaimma ii dárbbašivčče šat dego sierra deattuhit, baicce mánáidkultuvra oaččošii dasa gullevaš árvvu ja gulašii juo buot doaibmiid rutiinnaide. | Ideaallumos ličij tot, et toimâ šodâččij mottoom muudon oinuumettumin já návt párnáikulttuur pajaničij jieijâs áárvun já kulâččij jo puohâi tuáimei rutiináid. |
6. | 6. |
Mo sámemánáid kultuvra earrána suomamánáid kultuvrras ? | Maht sämmilâšpárnái kulttuur iärrán syemmilâšpárnái kulttuurist ? |
Sámemánáide bearaš lea oppa sohka. | Sämmilâšpárnáid peerâ lii ubâ suuhâ. |
Sámemánáide oahpahit eanet lundui gullama juo mánnávuođa rájes. | Sämmilâšpárnáid máttááttuvvoo eenâb luándun kullum jo pärnivuođâ rääjist. |
Sámemánná lea čeahppi árvvoštallat ja rabas oahppat ieš, bargat gieđaidisguin. | Sämmilâšpáárnáš lii árvuštâllâmnavcâlâs já áávus oppâđ jieš, porgâđ kieđâidiskuin. |
Sámemáná kultuvrii gullá nannosit sohka, gielalaš ja kultuvrralaš biras. | Sämmilâšpárnáá kulttuurân kulá nanosávt suuhâ, kielâlâš- já kulttuurlâš piirâs. |
Dáid áššiin sámemánná hukse sámi identitehtas. | Täin ääšijn sämmilâšpáárnáš huksee sämmilâš identiteettâs. |
7. | 7. |
Mii lea Skáhppu ? | Mii lii Skuáppu ? |
Skáhppui lea čohkkejuvvon mánáide oaivvilduvvon materiála sámegielat girjjálašvuođas ja musihkas, buot golmma sámegillii. | Skuápun lii čuákkejum párnáid uáivildum materiaal sämikielâlii kirjálâšvuođâ- já muusikpyevtittâsâst. Materiaal kávnoo puohâin Suomâst sarnum sämikielân. |
Skáhppui guovllastemiin sáhttá gávdnat maid suohpana ja rávvagiid mo galgá njoarostit. | Skuápun kuovlâlmáin puávtáh kavnâđ meid suoppâin já ravvuid, maht suopânjáin njuárustuvvoo. |
Skáhppu gávdno davvi girjerájuin ja dat sáhttá doaibmat jurddafáddán oahppodiimmuin dahje veahkehit váhnemiid gávdnat ovttatmano máŋga miellagiddevaš, mánáide oaivvilduvvon girjji dahje eará movttiidahttinmateriála. | Skuáppu kávnoo tavekuávlu kirjeráájuin já tot puáhtá toimâd kihtâleijen oppâtiijmijn tâi helppiđ vaanhimijd kavnâđ ohtân jo maŋgâ párnáid uáivildum mielâkiddiivâš kihtâlâs tâi kirje. |
8. | 8. |
Makkár iežaset gillii ja kultuvrii guoski fálaldagat leat sámemánáide ? | Mii jieijâs kielân já kulttuurân lohtâseijee lii sämmilâšpárnáid fálusist ? |
Televišuvnnas, radios, girjjiin, aviissain, neahtas ? | Televisiost, radiost, kiirjijn, aavisijn, neetist ? |
Tv:s lea sámegielat mánáidprográmma Unna Junná, sámiradios sáhttá guldalit Binna Bánna- mánáidprográmma ja mánáid girjjálašvuohta lea lassánan buot sámegielaiguin. | Tv:st lii sämikielâlâš párnáiohjelm Unna Junná, sämiradiost puáhtá kuldâliđ Binna Bánna- párnái ohjelm já párnái kirjálâšvuotâ lii lasanâm puáhâin sämikielâin. |
Dat lea positiivvalaš ášši ! | Taat lii positiivlâš ! |
Sámemánáide eai jur leat bláđit almmustuvvan sámegielat Vulle Vuojaža (Aku Ankka) maŋŋá. | Sämmilâšpárnáid iä lah ennustkin almostum loostah tavesämikielâlii Aku Anka (Vulle Vuojaš) maŋa. |
Vulle Vuojažii galggašii mu mielas fas ” bosádit heakka ”. | Muu mielâst Vulle Vuojaš kolgâččij uđđâsist ” iällááttiđ jieggáid ”. |
Dat movttiidahttá lohkama oahpahallamis. | Tot motivistá luuhâđ máttááttâlmist aaibâs puohâin kielâin. |
Nuoraide almmustuvvá sámegielat nuoraidbláđđi Š. Bláđđi lea ođđaáigásaš ja sisttisdoallá nuoraide guoski áigeguovdilis fáttáid. | Nuoráid almostuvá tavesämikielâlâš nuorâilostâ Š-bláddi. Lostâ lii taanáigásâš já tuálá siste nuoráid lohtâseijee äigikyevdilijd fáádáid. |
Neahtas ii mu dieđu miel leat sámemánáide vel olusge fálaldat. | Muu tiäđu mield neetist ij lah vala sämmilâšpárnáid falâldâh meendugin ennuv. |
Govas gámasuoidnefiera dahkan ja guovllasteapmi gárvves fiera čađa. | Kooveest kamuvsyeinivierâ puunnjâm já kuovlâlem valmâš vierân. |
Gámasuoinnis oažžu liegga, goike ja njálggahájat ŠsuohkuidŠ gápmaga sisa. | Kamuvsuoinijn finnee lieggâ, koške já njaalgâhajâsijd ŠsuhháidŠ kammuu siisâ. |
9. | 9. |
Mo dálá sámemánáid eallin, máilbmi ja stohkosat earránit áhkuid ja ádjáid mánnávuođa máilmmis ? | Maht táálái sämmilâšpárnái eellim, maailm já sierah spiekâsteh ááhui já äijihij pärnivuođâ maailmist ? |
Áhkuid ja ádjáid máilbmi gáibidii mánás eanet. | Ááhui já äijihij maailm lâi vátávub. |
Muđuige dat sohkabuolva lea sitkadut ja nannosut šládja. | Mudoi-uv tot suhâpuolvâ lâi sitkásub já nanosub šlaajâ. |
Borggat ja buollašat eai leat stoahkama hehtten ja bargguidege lea oassálaston dego stoahkama mielde. | Puurgah já puolâšeh iä lah sierâid häittidâm já pargoid-uv sii uásálistii tegu liččii sierâdâm. |
Mánáin lei eanet miellagovahus stoahkamiin, dasgo gárvves duhkorasat eai lean eaige mánát máhttán oppa vuorditge omd. ođđa duhkorasaid. | Párnáin lâi eenâb mielâkuvviittâs sierâdiđ ko mihheen valmâšijd ij lamaš ige maiden uđđâgin puáhtám käibidiđ ovdâmerkkân sierâi háárán. |
Iežas miellagovahus ja čehppodat hutkat ieš lei mánáinge ollu eanet go dán áigge. | Jieijâs mielâkuvviittâs já aašij čokkiistâllâmtáiđu lâi párnáin-uv čuuvtij riggásub ko tááláá ääigi. |
Áhkut ja ádját ledje máná eallimis mielde juohke árgabeaivve ja oppa sohka oassálasttii mánáid bajásgeassimii, ná fuolkkit ja oppa sohka šattai oahpisin ja servošii gullan lei guoddilis fápmu. | Ááhuh já äijiheh lijjii mieldi jyehi argâpeeivi elimist já ubâ suuhâ uásálistij párnái šoddâdmân. Nuuvtpa hyelhih šoddii uápisin já siärvuslâšvuođâ lâi kyeddee vyeimi. |
Otnábeaivve máilbmi lea mohkkásut ja mekaniserejuvvon. | Tááláš maailm lii váduhub já mašinistum. |
Dán áigge mánáide ovddešáigge stohkosat oahpahuvvojit, dat eai leat vealttakeahttá oahppásat. | Tááláá ääigi páárnážân máttááttuvvojeh tovlááh sierah, ko toh iä lah velttidhánnáá uáppáh sijjân. |
Sámemánát ellet máŋgga kultuvrra lahttun, máŋgasat ásset maid gávpogiin ja doppe sámekultuvrii bajásšaddan ii leat nu iešalddes čielggas. | Sämmilâšpárnááh láá maaŋgâkulttuurliih, sij äässih meiddei kaavpugijn já tobbeen sämikulttuurân šoddâm ij lah jiešmeidlist čielgâs. |
Dalle Unna Junnáge mearkkašupmi stuorru. | Talle Unna Juná-uv merhâšume stuáru. |
10. | 10. |
Makkár dearvvuođaid sáddešit mánáid kulturáššiin mearrideaddji rávesolbmuide ? | Magarijd tiervuođâid vuolgâttiččih párnái kulttuuraašijn merideijee rävisulmuid ? |
Guldalehket nuoraid, addet sidjiide vejolašvuođa váikkuhit ! | Kuldâliđ nuorâid, adeliđ sijjân vaikuttemmáhđulâšvuođâ ! |
Amma muitibehtet doaibmat nu ahte sámemánáidge gielalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođat ollašuvvet. | Muštevetteđhân toimâđ nuuvt, et sämmilâšpárnái-uv kielâliih já kulttuurliih vuoidâdvuođah olášuveh. |
Mánáide ja nuoraide jierpmálaš vásáhusaid ja doaimmaid doarjut sin astoáiggebuđaldemiid, de eretfárrenge ii leat nu jáhkehahtti boahttevuođas ! | Párnáid já nuoráid mielâsijd vuáttámušâid já puuđâldmijd tuárjoo tooimâ, te meddâlvarrimgin ij lah nuuvt oskottettee puátteevuođâst ! |
Liŋkkat: | Liiŋkah: |
Maahisweb - Sámemusea Siidda mánáidsiiddut | Maahisweb - Sämimuseo Siijdâ párnáisiijđoh |
YLE Sámi radio (geahča Unna Junná ja Binna bánna) | YLE Sámi radio (keejâ Unna Junná ja Binna bánna) |
SVT Sápmi - mánáid TV | SVT Sápmi - párnái TV |
NRK Sámi radio - mánáid TV | NRK Sámi radio - párnái |
Nuortalaš nuoraid iežaset blogi dás | TV Nuorttâsämmilâš nuorâi jieijâs blogi täst |