index2.php_option=com_content_task=view_id=466_lang=davvi.html.xml
Nuoraidčálli fástida | Nuorâičällee västid |
Sámenuorat ožžo iežaset váikkuhankanála go sámediggi vuođđudii iežas oktavuhtii nuoraidráđi njukčamánus 2010. | Säminuorah ožžuu jieijâs vaikuttâskanava ko sämitigge vuáđudij jieijâs ohtâvuotân nuorâirääđi njuhčâmáánust 2010. |
Ođđa nuoraidráđđi álggahii doaimmas cuoŋománus 2011. | Uđđâ nuorâirääđi algâttij tooimâs cuáŋuimáánust 2011. |
Nuoraid áššiid sámedikki hálddahusas dikšu skábmamánus 2010 barggus álggahan nuoraidčálli Niina Siltala. | Nuorâi aašijd sämitige haldâttâsâst tipšo roovvâdmáánust 2010 pargoidis algâttâm nuorâičällee Niina Siltala. |
Jearaimet Niinas logi gažaldaga, maidda son vástida ná: | Toovâin Niinan love koččâmâššâd, moid sun västidij návt: |
1. | 1. |
Gii leat ja gos leat eret ? | Kii tun lah já kost puáđáh ? |
Lean Niina Siltala (iežas goargu Aikio). | Mun lam Niina Siltala (js.. Aikio). |
Lean eret Avvilis, mu sohka lea eret Idjajávrri guovllus. | Lam šaddaaš Avelist já muu suuhâ lii vuálgus Ijjäävrist. |
2. | 2. |
Maid leat bargan ovdal go du válljejedje nuoraidčállin ? | Maid lah paorgâm tađe ovdil ko tuu väljejii nuorâičällen ? |
Gárvvásmuvven stuđeantan Avvila logahagas giđđat 2009 ja čakčat vulgen Durdnosii Humanisttalaš ámmátallaskuvlii lohkat servodatdoaimma ja nuoraidbarggu, nu ahte jagi gergen stuđeret ovdal bargui boahtima. | Valmâštuvvim pajeuáppen Avveel luvâttuvâst kiđđuv 2009 já čohčuv vuolgim Tuárnusân Humanistlii áámmátollâškoovlân luuhâđ aalmuglâštooimâ já nuorâipargo, ađai oovtâ ive kiergânim luuhâđ ovdil paargon puáttim. |
Barggu olis livččii oaivil gárvvásmuvvatge maŋimuštá golmma ja bealle jagi geažes. | Pargo lasseen ličij uáivil valmâštuđ-uv majemustáá pelniäljád ive keččin. |
3. | 3. |
Manin hálidit nuoraidčállin ? | Mane halijdih nuorâičällen ? |
Vejolašvuohta bargat sámenuoraiguin iežan ruovttuguovllus geasuhii sakka. | Máhđulâšvuotâ porgâđ säminuorâiguin jieijâs päikkikuávlust hokâttâlâi korrâsávt. |
4. | 4. |
Mii nuoraidčálli doaibmagovvii gullá ? | Mii nuorâičällee toimâkován kulá ? |
Nuoraidčálli doaibmá nuoraidráđi ollesáigásaš čállin, mii oaivvilda ahte válmmaštalan buot nuoraidráđi álgagiid, cealkámušaid ja eará bealiváldimiid, bovden čoahkkái ja válmmaštalan nuoraidráđi čoahkkimiid ja fuolahan das ahte nuoraidráđi mearrádusat šaddet duohtan. | Nuorâičällee tuáimá nuorâirääđi váldutoimâlâš čällen, ađai valmâštâlâm puoh nuorâirääđi alguid, ciälkkámušâid já eres peleväldimijd, povdiim čuákán já valmâštâlâm nuorâirääđi čuákkimijd já olášutám nuorâirääđi miärádâsâid. |
Die dat váldobarggut iešalddes leat. | Tie toh váldupargoh riävtui láá. |
Leamašan maiddái veahkkin ordnemin Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa ja geahččalan fierpmáiduvvat nuoraidsuorggi eará doaibmiiguin (ee. sámeguovllu ja Lappi gielddaid nuoraiddoaimmaiguin). | Lasseen lam lamaš iššeen orniimin Säminuorâi taaidâtábáhtus já viggâm viärmádâttâđ eres nuorâisyergi tuáimeiguin (el. sämikuávlu já Laapi kieldâi nuorâituáimeiguin). |
5. | 5. |
Makkár lea du dábálaš bargobeaivi ? | Maggaar lii táválâš pargopiäivád ? |
Boađán bargui iđđes gávcci sulain ja vuosttasin manan čađa šleađgapoastta. | Puáđám paargon iđedist käävci suulâin já vuossâmužžân tárhistân šleđgâpoostâ. |
Dasto válmmaštalan čoahkkima, divššon geavatlaš áššiid (omd. čoahkkinkáfestallama dahje dáiddadáhpáhusa sáhtuid), doalan smávva ráđđádallama bargoskihpáriin / - skihpáriiguin, vástidan telefovdnii ja čálán šleađgapoastta. | Talle valmâštâlâm čuákkim, tipšom keevâtlijd aašijd (om. čuákkimkaahvijd tâi taaidâtábáhtus orniidijn sáátuid), toolâm siemin ráđádâllâm pargoskipáráin / pargoskipárijguin, västidâm puhelimân já čálám šleđgâpoostâ. |
Dakkár áibba dábálaš doaimmahatbargu, mii gal boahtá sihkkarit vehá rievdat go nuoraidráđđi álggaha doaimmas albmaláhkai. | Taggaar aaibâs vuáđutoimâttâhpargo, mii šadda kale vissásávt mottoomverd rievdâđ, ko nuorâirääđi aalgât olmânáál tooimâs. |
Sullii oktii mánus oassálasttán Selvä Peli-bargojoavkku čoahkkimii ja sullii oktii guovtti mánus mis lea nuoraidráđi iežas čoahkkin. | Suullân ohtii mánuppaajeest uásálistám “ Selvä Peli ” - pargojuávhu čuákkimân já suullân ohtii muádi mánuppaajeest mist lii nuorâirääđi jieččân čuákkim. |
6. | 6. |
Mii nuoraidráđđi lea ? | Mii nuorâirääđi lii ? |
Nuoraidráđđi lea okta sámedikki lávdegottiin, masa gullet 5 fásta lahtu ja persovnnalaš várrelahtut sihke 5 áššedovdilahtu. | Nuorâirääđi lii ohtâ sämitige lävdikuudijn, moos kuleh 5 eidusii jeessân já sii persovnliih värijesâneh sehe 5 äššitobdeejeessân. |
Fásta lahtut ja várrelahtut leat 18-25-jahkásaččat ja áššedovdilahtut 15-17-jahkásaččat. | Eidusiih jesâneh já värijesâneh láá 18-25-ihásiih já äššitobdeejesâneh 15-17-ihásiih. |
Nuoraidráđi doaibmasuorgái gullet buot sámenuoraide ja sámenuoraid eallindiliide guoski áššit. | Nuorâirääđi toimâsuárgán kuleh puoh säminuorâid já säminuorâi eellimtile kyeskee ääših. |
7. | 7. |
Mo nuoraidráđđi sáhttá doaimmainisguin ovddidit sámenuoraid sajádaga Suomas ? | Maht nuorâirääđi puáhtá toimâinis ovdediđ säminuorâi sajattuv Suomâst ? |
Nuoraidráđđi sáhttá dahkat álgagiid ja addit cealkámušaid daid áššiin, mat gusket sámenuoraide dahje sámenuoraid eallindiliide. | Nuorâirääđi puáhtá toohâđ alguid já adeliđ ciälkkámušâid toin aašijn, moh kyeskih säminuorâid tâi sii eellimtile. |
Nuoraidráđđi sáhttá maid ordnet dáhpáhusaid ja oassálastit sierralágan dáhpáhusaide. | Nuorâirääđi puáhtá meid orniđ tábáhtusâid já uásálistiđ jieškote-uvlágán tábáhtussáid. |
8. | 8. |
Mo sámenuoraid sajádat buorránii Suomas nuoraidráđi mielde ? | Maht säminuorâi sajattâh puáránij Suomâst nuorâirääđi mield ? |
Stuorámus ášši lea sihkkarit dat, ahte dál sámenuorat sáhttet ieža váikkuhit iežaset vuoigatvuođaide ja daid ollašuhttimii. | Iävtuittáá stuárráámus äšši lii tot, et tääl säminuorah pyehtih jieijah vaikuttiđ vuoigâdvuođáidsis já toi olášumán. |
Dasa lassin sámenuorain lea dál kanála, man bokte sii sáhttet addit virggálaš cealkámušaid ja dahkat álgagiid. | Lasseen säminuorâin lii tääl kanava, mon pehti sij pyehtih adeliđ virgálijd ciälkkámušâid já toohâđ alguid. |
Nuoraidráđđi dahká vejolažžan maiddái dan, ahte sámenuorat sáhttet leat ollu beaktilabbot fárus sámedikki doaimmas ja mearrádusaid dahkamis nuoraide guoski áššiin. | Nuorâirääđi taha máhđulâžžân meid tom, et säminuorah pyehtih leđe čuuvtij aktiivlubbooht mieldi sämitige tooimâst já miärádâstohâmist nuorâid kyeskee aašijn. |
9. | 9. |
Makkár áššiide áiggot giddet erenomáš fuopmášumi nuoraidčállin ? | Maggaar aššijd ááiguh kiddiđ eromâš huámášume nuorâičällen ? |
Geahččalan doaibmat nu, ahte nuoraidráđđi dieđihivččii aktiivvalaččat doaimmastis. | Viigâm toimâđ nuuvt, et nuorâirääđi tieđettičij aktiivlávt jieijâs tooimâin. |
In hálidivčče dakkár dili, ahte ráđđi dušše mearrida áššiid birra čoahkkimiin ja eará nuorat eai dieđe oppa dange geat čoahkkimiin čohkkájit, hálakeahttáge áššelisttuin dahje earás. | Jiem halijdiččii taggaar tile, et rääđi tuálá čuákkimijd já meerrid aašijn, mut eres nuorah iä ubâ tieđegin kiäh čuákkimijn čokkájeh, tađe eenâb ko äššilistoin tâi eres aašijngin. |
Anáražžan hálidan dieđusge maid giddet fuopmášumi anáraš- ja nuortalašgielat nuoraid gielalaš vuoigatvuođaide. | Lasseen aanaarsämmilâžžân šadda luándulávt-uv kiddiđ huámášume aanaar- já nuorttâsämikielâlij nuorâi kielâlijd vuoigâdvuođáid. |
10. | 10. |
Makkárin oainnát sámenuoraid sajádaga Suomas logi jagi geažes ? | Magarin uáináh säminuorâi sajattuv Suomâst love ive keččin ? |
Doaivvu miel nuoraidráđđi lea stáđásmahttán sajádagas nu sámenuoraid gaskavuođas go riikkaviidosaččatge dakkár doaibmin, man beallái lea álki jorgalit sámenuoraide guoski áššiin. | Tuáivumield nuorâirääđi lii vuáháduttám sajattuvâs nuuvt säminuorâi koskâvuođâst ko väldikodálávt-uv tagarin tuáimen, mon piälán lii älkkee jurgâluđ säminuorâid kyeskee áášijn. |
Sávan ahte logi jagi geažes buot sámenuorain leat ássanbáikkis ja giellajoavkkus fuolakeahttá ovttalágan vejolašvuođat stuđeret giela skuvllas. | Tuáivum, et love ive keččin puohâin säminuorâin láá aassâmsaajeest já kielâjuávhust peerusthánnáá siämmáálágneh máhđulâšvuođah oppâđ kielâ škoovlâst. |
Sávan maiddái, ahte sámenuorat anášedje ain árvvus iežaset kultuvrra ja dan ahte sii leat sápmelaččat. | Tuáivum meid, et säminuorah ain-uv anaččii áárvust jieijâs kulttuur já liččii čiävlááh sämmilâšvuođâstis. |