index2.php_option=com_content_task=view_id=566_lang=davvi.html.xml

Evttohus sámegiela ealáskahttima doaibmaprográmman luohpaduvvui ministaraidda Iävtuttâs sämikielâ iäláskittem toimâohjelmân luovâttui ministeráid Oahpahus- ja kulturministeriija jagi 2010 ásahan bargojoavku luohpadii evttohusa sámegiela ealáskahttinpográmman oahpahusministtar Jukka Gustafssonii ja kultur- ja valástallanministtar Paavo Arhinmäkii bearjadaga 2.3. Máttááttâs- já kulttuurministeriö ive 2010 asâtem pargojuávkku luovâttij iävtuttâsâs sämikielâ iäláskittemohjelmân máttááttâsminister Jukka Gustafssonin já kulttuur- já valastâllâmminister Paavo Arhinmäkin vástuppeeivi 2.3. Evttohus doaibmabidjoprgrámman vuolgá čuovvovažžan cealkámušaid addimii. Iävtuttâs toimâohjelmân vuálgá tastoo ciälkkámušrieggei. Loahpalaš evttohusa stáhtaráđđái ráhkada oahpahus- ja kulturministeriija das maŋŋá go lea ráđđádallan sámedikkiin. Lopâlâš iävtuttâs staatârááđán ráhtá máttááttâs- já kulttuurministeriö ko lii vistig ráđádâllâm ääšist sämitiggijn. Bargojoavkku evttohus sámegiela ealáskahttima doaibmaprográmman gávdno dás. Pargojuávhu iävtuttâs sämikielâ iäláskittem toimâohjelmân kávnoo täst. Oahpahus- ja kulturministeriija dieđáhus 2.3.2012: Máttááttâs- já kulttuurministeriö 2.3.2012: Bargojoavku evttoha sámegiela ealáskahttima várás máŋggabealat doaibmabijuid Pargojuávkku iävtut sämikielâ iäláskitmân maaŋgâpiälásijd tooimâid Sámegielaid dáládili ja ealáskahttima guorahallan bargojoavkku mielde buot golbma Suomas hállon sámegiela - davvisámegiella, anárašgiella ja nuortalašgiella - leat áitatvuložat. Sämikielâi tááláá tile já iäláskittem suogârdâllâm pargojuávhu mield puoh kulmâ Suomâst sarnum sämikielâ – tavesämikielâ, aanaarsämikielâ já nuorttâsämikielâ – láá uhkevuálásiih. Bargojoavkku mielde sámegiela ealáskeapmi eaktuda máŋggaid doaibmabijuid. Pargojuávhu mield sämikielâ iäláskem váátá maaŋgâid tooimâid. Bargojoavku geahčai guovddáš hástalussan sihkkarastima doarvái bures sámegiela ja sámegielat oahpahusa ja beaivedivššu, sierra surggiid dohkálaš ja giela doarvái máhtti ámmátolbmuid vátnivuođa sihke sámiid eretfárrema ruovttuguovllus, mii lea mearkkašan sámegielaid lunddolaš geavahanbirrasiid geahppáneami. Pargojuávkku oonij kuávdášlâš hástusin kelijdeijee sämikielâ já sämikielâlâš máttááttâs já peivitipšo turvim, jieškote-uv suorgij tohálij já kielâ tuárvi pyereest mättee áámmátulmui vänivuođâ sehe sämmilij meddâlvarrim päikkikuávlustis, mii lii merhâšâm sämikielâi luándulij kevttimpirrâsij kiäppánem. Bargojoavku luohpadii evttohusa oahpahusministtar Jukka Gustafssonii ja kultur- ja valástallanministtar Paavo Arhinmäkii bearjadaga njukčamánu 2. beaivve. Pargojuávkku luovâttij iävtuttâsâs máttáátâsminister Jukka Gustafssonin já kulttuur- já valastâllâmminister Paavo Arhinmäkin vástuppeeivi 2. njuhčâmáánu. Sámegiela ealáskahttima várás bargojoavku evttoha earret eará giellabeassedoaimma stáđásmahttima ja viiddideami. Sämikielâ iäláskitmân pargojuávkku iävtut eres lasseen kielâpiervâltooimâ vuáháduttem já vijđedem. Giellabeassi lea gielalaš vehádagaide dahje eamiálbmogiidda dárkkuhuvvon doaibma, mas buot doaibma dáhpáhuvvá álggu rájes dušše guoskevaš álbmotgielain, vaikke oassálastit eai máhtášivčče dan olláge. Kielâpiervâl lii kielâlâš ucceeblohon tâi algâaalmugân uáivildum toimâ, mast puoh toimâ tábáhtuvá aalgâ rääjist tuše áášán kullee aalmug kieláin, veikkâ uásálisteeh iä mátáččii tom ollágin. Lassin galgá lágidit resurssaid sámegielat beaivedivššu fállamii lága eaktudan vugiin, go das lea dehálaš rolla sámegiela ja kultuvrra doalaheaddjin ja nannejeaddjin. Lasseen kalga lasettiđ resurssijd sämikielâlâš peivitipšo falâmân laavâ vaattâm vuovvijn, ko tast lii merhâšittee rooli sämikielâ já kulttuur paijeentuállen já nanodeijen. Bargojoavkku mielde galgá maiddái ovddidit sámegiela oahpahusa olles riikkas sihke lasihit sámegiela máhtti dohkálaš árrabajásgeassin- ja oahpahusbargiid meari. Pargojuávhu mield kalga meiddei ovdediđ sämikielâ máttááttâs ubâ enâmist sehe lasettiđ sämikielâ mättee tohálii arâšoddâdem- já máttáátâspargojuávhu mere. Bargojoavkku mielde sámi giellalága ollašuvvan dievasmearálažžan gáibida virgeoapmahaččaid sámegiela geavaheami lasiheami erenomážit sámiid ruovttuguovllus. Pargojuávhu mield säämi kielâlaavâ tievâslâš olášume váátá virgeomâhái sämikielâ kevttim lasettem eromâšávt sämikuávlust. Lassin bargojoavku evttoha sámegielat radio-, tv- ja internet-sisdoaluid fállama lasiheami dovdomassii, sámegiela giellagáhttema, vurkema ja dutkama ovddideami sihke sámedáidaga ja kultuvrra doarjaga lasiheami. Lasseen pargojuávkku iävtut sämikielâlij radio-, tv- já internet-siskáldâsâi falâlduv lasettem merhâšitteht, sämikielâ huolâttâs, vuorkkim já tutkâm ovdedem sehe sämitaiduu já kulttuur torjuu lasettem. Sámiid ruovttuguovllu lassin lea dehálaš čuozihit giela doarjundoaimmaid maiddái riikka eará osiide, gos stuorámus oassi sámiin dán áigge ássá. Sämikuávlu lasseen lii tehálâš čuosâttiđ kielâ tuárjoo tooimâid meid eennâm eres oosijd, kost iänááš uási sämmilijn tááláá ääigi áásá. Jávkan áitta guoská čielgasepmosit nuortalašgiela ja anárašgiela. Njuálgu lappumvaarâst láá nuorttâsämikielâ já aanaarsämikielâ. Nuortalašgiela, mii lea buot rašimus dilis, ealáskahttima várás bargojoavku evttoha sierradoaimmaid, vuoi giela geavaheapmi ja oahppan lassánivčče. Puoh uhkevuálásumos tiileest lii nuorttâsämikielâ, mon iäláskitmân pargojuávkku iävtut sierânâstooimâid, vâi kielâ kevttim já oppâm lasaniččii. Bargojoavkku gárven doaibmabidjoprográmma sámegiela ealáskahttima várás sisttisdoallá árvvoštallama Suomas hállon sámegielaid dáládilis, gielaid seailuma ja ovddideami guovddáš hástalusaid, visio sámegielaid ealáskahttima várás jagi 2025 rádjai ja maiddái konkrehtalaš doaibmabijuid dili buorideapmin. Pargojuávhu valmâštellee toimâohjelm sämikielâ iäláskitmân tuálá siste árvuštâllâm Suomâst sarnum sämikielâi tááláá tiileest, kielâi siäilum já ovdedem kuávdášlâš hástusijd, visio sämikielâi iälááskmân ive 2025 räi sehe konkreetlijd tooimâid tile pyereedmân. Bargojoavkomuittuhančála lea lohkamis oahpahus- ja kulturministeriija neahttasiidduin www.minedu.fi/OPM/Julkaisut/2012/Saamen_kieli.html. Pargojuávhu muštottem ¨čáálus lii luuhâmnáál máttááttâs- já kulttuurministeriö viärmádâhsiijđoin www.minedu.fi/OPM/Julkaisut/2012/Saamen_kieli.html. Lassidieđut: Lasetiäđuh: - oahpahusráđđi Maija Innola, tel. 09 160 77051 – máttááttâsneuvos Maija Innola puh., 09 160 77051