index2.php_option=com_content_task=view_id=608_lang=davvi.html.xml
Sámedikki nuoraidráđđi | Sämitige nuorâirääđi |
Sámedikki doaibmabaji 2007–2011 okta ulbmil lei vuođđudit nuoraidráđi. | Sämitige toimâpaje 2007–2011 ohtâ uulmijn lâi vuáđudiđ nuorâirääđi. |
Ulbmila olaheami dihte vuođđuduvvui “ Nuoraidlávdegoddi-prošeakta ” ja bargojoavku válmmaštallat ášši. | Ulme olášutmân vuáđudui ” Nuorâilävdikodde-proojeekt ” já pargojuávkku valmâštâllâđ ääši. |
Bargojoavkku rahčamušat ožžo bálkkašumi jagi 2011 sámedikki vuosttas dievasčoahkkimis, gos nammaduvvui vuosttamuš gaskabottasaš nuoraidráđđi. | Pargojuávhu äŋgiruššâm palhâšui ive 2011 sämitige vuossâmuu tievâsčuákkimist, mast nomâttui vuossâmuš koskâpuddâsâš nuorâirääđi. |
Nuoraidráđđi čoahkkanii vuosttas geardde cuoŋománus 2011. | Nuorâirääđi čokkânij vuossâmuu keerdi cuáŋuimáánust 2011. |
Vuosttamus čoahkkima deháleamos ášši lei ulbmiliid, linnjáid ja bargguid plánen. | Vuossâmuu čuákkim tehálumos äšši lâi uulmij, linjiimij já pargoi vuávám. |
Gárvves doaibmanmálle ii lean, nu ahte hástalussan, muhto maiddái positiiva áššin lei dat, ahte nuoraidráđđi oaččui ieš meroštallat doaibmavugiidis, ulbmiliiddis, bargguidis ja linnjáidis. | Valmâš toimâmmalli ij lamaš, et hástusin, mut še positiivlâš äššin lâi tot, et nuorâirääđi uážui jieš miäruštâllâđ toimâmvuovijd, uulmijd, pargoid já linjiimijd. |
Málle váldojuvvui Suoma gielddaid nuoraidlávdegottiin ja maiddái Norgga ja Ruoŧa sámedikkiid nuoraidorgánain, goittotge Suoma sámedikki nuoraidráđđi lea áibbas earálágan go ovdalis namuhuvvon nuoraidorgánat. | Myenster valdui nuuvt Suomâ kieldâi nuorâilävdikuudijn, ko meid Taažâ já Ruotâ sämitigij nuorâiorgaanâin. Kuittâg Suomâ sämitige nuorâirääđi lii aaibâs ereslágán, ko ovdeláá mainâšum nuorâiorgaaneh. |
Dat spiehkkasa gielddaid nuoraidlávdegottiin dan láhkai, ahte dan doaibmaguovlun lea olles Suopma eaige dan ráddje gieldda ráját. | Tot spiekâst kieldâi nuorâilävdikuudijn nuuvt, et toimâmkuávlun lii ubâ Suomâ. Nuuvtpa tot ij rájášuu kieldâi raajijd. |
Norgga ja Ruoŧa nuoraidorgánain dat spiehkkasa dan láhkai, ahte nuoraidráđis lea iežas sierra ruhtadeapmi ja ollesáigásaš nuoraidčálli. | Taažâ já Ruotâ sämitigij nuorâiorgaanâin tot spiekâst nuuvt, et nuorâirääđist lii jieijâs sierânâs ruttâdem já váldutoimâlâš nuorâičällee. |
Go veardida ránnjáriikkaid nuoraidorgánaide, Suoma sámedikki nuoraidráđis leat maiddái buoret váikkuhanvejolašvuođat, dasgo das lea hállan- ja mieldeorrunriekti sámedikki dievasčoahkkimis. | Verdittijn ránnjáenâmij nuorâiorgaanáid láá Suomâ sämitige nuorâirääđist pyerebeh vaikuttemmáhđulâšvuođah, ko tast lii sárnum- já mieldiorroomvuoigâdvuotâ sämitige tievâsčuákkimist. |
Nuoraidráđđi válmmaštallá sámedikki cealkámušaid, álgagiid ja eará bealiváldimiid mat gusket sámenuoraide ja sin eallindillái. | Nuorâirääđi valmâštâl sämitige ciälkkámušâid, alguid já eres peleväldimijd moh kyeskih säminuorâid tâi sii eellimtile. |
Eará váldoulbmilat leat ovddidit sámenuoraid gielalaš ja kultuvrralaš rivttiid miehtá Suoma sihke nannet sámenuoraid gullevašvuođa sámi kultuvrii. | Eres váldupargoh láá ovdediđ säminuorâi kielâlâš já kulttuurlâš vuoigâdvuođâid pirrâ Suomâ sehe nanodiđ säminuorâi kullum sämikulttuurân. |
Nuoraidráđđi čoahkkana ságadoallis, várreságadoallis ja golmma eará lahttus ja sin várrelahtuin ja viđa bissovaš áššedovdilahtus. | Nuorâirääđist láá saavâjođetteijee, värisaavâjođetteijee já kulmâ eres jeessân, sehe sii värijesâneh já vittâ pisovâš äššitobdeejeessân. |
Lahtut ja várrelahtut galget leat 18–25-jahkásaš sámenuorat dallego sii válljejuvvojit lahttun, spiehkastahkan sámedikki eará lávdegottiin, nuoraidráđi ságádoalli ja várreságádoalli eaba dárbbaš leat sámedikki lahtut. | Jesâneh já värijesâneh kalgeh leđe valjiidijn 18–25-ihásiih säminuorah, spiekâstmáin sämitige eres lävdikuudijn, nuorâirääđi saavâjođetteijee já värisaavâjođetteijee iävá taarbâš leđe sämitige jesâneh. |
Bissovaš áššedovdilahtut leat 15–17-jahkasaš sámenuorat dalle go sii válljejuvvojit lahttun. | Pisovâš äššitobdeejesâneh láá valjiidijn 15–17- ihásiih säminuorah. |
Nuoraidráđi nammadettiin galgá váldot vuhtii guovlluguovdasaš ja gielalaš dásseárvu, nappo galget leat lahttut guđege sámiid ruovttuguovllu gielddas (Ohcejohka, Anár, Vuohču ja Eanodat), ja dan lassin maiddái guđege giellajoavkku ovddasteaddjit (davvi-, anáraš- ja nuortalašsámegiella), sihke nissonolbmuid ja almmáiolbmuid gaskasaš dásseárvu. | Nuorâirääđi noomâttijn kalga väldiđ vuotân kuávlulâš já kielâlâš täsiáárvu, ađai kalgeh leđe jesâneh jyehi sämikuávlu kieldâst (Ucjuuhâ, Aanaar, Vuáčču, Iänudâh), sehe jyehi kielâjuávhu ovdâsteijeeh (tave-, aanaar- já nuorttâsämikielâ), sehe nisonij já almai koskâsâš täsiáárvu. |
Dan lassin nuoraidráđis galget leat ovddastuvvon gávpotsápmelašnuorat ja boazosápmelašnuorat. | Lasseen nuorâirääđist láá ovdâstum kaavpugsäminuorah já puásui-iäláttâsâst pargee nuorah. |
Oanehis áiggi siste lea geargan dáhpáhuvvat iešguđetlágan áššit | Uánihis eksistens ääigi láá kiergânâm tábáhtuđ ennuv sierâlágáneh ääših |
Nuoraidráđđi vuosttamuš stuorát dáhpáhus lei ordnet Sámi parlamentáralaš ráđi (SPR) davviriikkalaš oktasaš nuoraid konfereanssa Suoločielggis 13.–15.10.2011. | Nuorâirääđi vuossâmuš stuárráb tábáhtus lâi orniđ Säämi parlamentaarlâš rääđi (SPR.) Ohtsâštave-eennâmlâš nuorâi konferens Suáluičielgist 13.–15.10.2011. |
Konfereansa ordnejuvvo juohke nuppi jagi, vurrolagaid Norggas, Ruoŧas ja Suomas. | Konferens uárnejuvvoo kyevti ive kooskâi, vuáruttuvâi Taažâst, Ruotâst já Suomâst. |
Konferensii oassálaste sámenuorat Suomas, Ruoŧas ja Norggas, buohkanassii sullii 70. | Konfereensân uásálistii säminuorah Suomâst, Ruotâst já Taažâst, ohtsis suullân 70. |
Konfereanssa váldotemá oaččui jurdaga SPR:a boahttevaš konfereanssas, “ Árbevirolaš diehtu ”, eará temát golmmabeaivásaš konfereanssas ledje “ Sámevuođain ávkkástallan turismas ”, Gákti- ja dan ođadeapmi ” ja “ Mo seailluhit ja doalahit sámevuođa go orru sámeguovllu olggobealde ”. | Konferens kyeddee teema uážui idea SPR puáttee konfereensâst, ” Ärbivuáválâš tiätu ”, eres teemah kuulmâpiäiválâš konfereensâst lijjii ” Sämmilâšvuođâ kiävttu turismist ”, Sämimááccuh- já ton uđâsmittem ” já ” Maht siäiluttiđ já paijeentoollâđ sämmilâšvuođâ ko áásá sämikuávlu ulguubeln ”. |
Konfereanssas ledje logaldallit, iešguđege temá áššedovdit ja maiddái bargobájit ja panelaságastallan. | Konfereensâst lijjii luvâldelleeh, jieškote-uv teemai äššitobdeeh já meid juávkkupargeldem já paaneelsavâstâllâm. |
Eahketprográmmas lei ovddimussan “ Gákti fashion-show ”, gos čájehuvvui guđege guovllu gávttit ja nuppi eahkeda rock-joavku Somby lei čuojaheamen. | Eehidohjelmist lâi vuossâmužžân ” Sämimááccuh fashion-show ” mast oovdânpuáhtojii jieškote-uv kuávlui sämimáccuheh já nube eehid lâi rockbändi SomBy suáittimin. |
Konfereanssa maŋimuš beaivvi dollojuvvui historjjálaš Suoma, Ruoŧa ja Norgga sámedikkiid nuoraidorgánaid vuosttamuš oktasaš čoahkkin. | Konferens majemuu peeivi tollui historjállâš, vuossâmuš Suomâ, Ruotâ já Taažâ sämitigij nuorâiorgaanâi ohtsâščuákkim. |
Čoahkkimis čállojuvvui konfereanssa loahppaárvalus, plánejuvvui ovttasbargu ja válmmaštallojuvvui álgga SPR:i davviriikkalaš nuoraid lávdegottis. | Čuákkimist čallui konferens almosciälkkámuš, vuávájui oovtâstpargo já valmâštâllui aalgâ SPR:n tave-eennâmlâš nuorâi lävdikoddeest. |
Skábmamánus 2011 ordnejuvvon Sámi parlamentáralaš ráđi konfereanssa oktavuođas lei nuoraid mini-seminára. | Skammâmáánust 2011 uárnejum Säämi parlamentaarlâš rääđi konferens ohtâvuođâst lâi nuorâi mini-seminaar. |
Seminára ordnejuvvui ovttasbarggus Norgga ja Ruoŧa sámedikkiid nuoraidorgánaiguin. | Seminaar uárnejui oovtâstpargoost Taažâ já Ruotâ sämitigij nuorâiorgaanâiguin. |
Seminára oaiveviggamuš lei muitalit sámenuoraid dili birra ja buktit ovdan doaivaga davviriikkalaš nuoraid lávdegottis. | Seminaar váldu-uáivil lâi muštâliđ säminuorâi tiileest já tuoivust tave-eennâmlâš nuorâi lävdikoddeest. |
Konfereanssa oktavuođas dollojuvvon SPR:a čoahkkimis mearriduvvui vuođđudit dakkár lávdegoddi. | Konferens ohtâvuođâst toollum SPR čuákkimist meridui ton vuáđđudmist. |
Sámi parlamentáralaš ráđi vuollásaš nuoraidlávdegoddi boahtá čoahkkanit Suoma, Norgga ja Ruoŧa sámedikkiid nuoraidorgánaid nammadan lahtuin, muhto maiddái Ruošša sámenuoraid searvvi áigot bivdit nammadit lahtuid lávdegoddái. | Säämi parlamentaarlâš rääđi vuálásâš nuorâilävdikodde šadda čokkâniđ Suomâ, Taažâ já Ruotâ sämitigij nuorâiorgaanâi nomâttem jesânijn, mut še Ruošâ säminuorâi servi pivdoo nomâttiđ ovdâsteijeid lävdikoodán. |
Govva Suoločielggis konfereanssas 13.-15.2011 Govva Áile Aikio | Nuorâirääđi lii še uásálistám já uásálist ihásávt Ijâttes Ijjâ-algâaamugij muusikfestivaalân, Skammâkoveh-algâaamugij elleekovefestivaalân já sierâlágán seminaaráid, konferenssáid já foorumáid, el. |
Nuoraidráđđi lea maiddái oassálastán ja áigu oassálastit jahkásaččat Ijahis Idja-eamiálbmogiid musihkkafestiválii, Skábmagovat-eamiálbmogiid filbmafestiválaide ja iešguđetlágan semináraide konfereanssaide ja forumaide, ee. UNPFII 2012 (United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues). | UNPFII 2012 (United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues). |
Nuoraidráđđi lea fitnan oahpásmuvvamin Brysselis ja ON:i New Yorkas. | Nuorâirääđi lii iällám uápásmuumin Euroop Rááđán Brysselist já OA:n New Yorkist. |
Nuoraidráđi lahtut leat máŋggain bargojoavkkuin ja stivrenjoavkkuin. | Nuorâirääđi jesâneh láá maaŋgâin pargojuávhuin já stivrimjuávhuin. |
Giđđat 2012 válljejuvvui ođđa nuoraidráđđi. | Kiđđuv 2012 väljejui uđđâ nuorâirääđi. |
Spiehkastahkan dušše ovtta jagi doaibman vuosttamuš nuoraidráđđi dagai evttohusa nuoraidráđis, mii galggai nammaduvvot. | Spiekâstâhlávt tuše ive toimâm vuossâmuš nuorâirääđi toovâi iävtuttâs nuorâirääđi noomâtmist. |
Ođđasit nammadeami sivvan lei dat, ahte nuoraidráđi doaibmabajit johtet giehtalagaid sámedikki ja eará lávdegottiid doaibmabajiiguin. | Uđđâsist nomâttem suijân lâi, et nuorâirääđi toimâpajeh joteh kietluvâi sämitige já eres lävdikudij toimâpojijguin. |
Nuoraidráđđi oahpásmuvvame Eurohpa ráđđái. | Nuorâirääđi uápásmuumin Euroop rááđán. |
Govas Nils-Heikki Paltto, Inka Nuorgam, | Kooveest čižetpeln: Nils-Heikki Paltto, Inka Nuorgam, Elli-Marja Hetta, Saara-Maria Salonen, Laura-Maija Niittyvuopio, Hannu Kangasniemi já Tuomas-Aslak Juuso. |
Ulbmilat boahttevuođas | Ulmeh puátteevuotân |
Nuoraidráđis leat ollu ulbmilat boahttevaš jagiide main deháleamos ulbmilat lea fitnat sámeguovllu skuvllain muitaleamen sámedikki ja nuoraidráđi birra ja álggahit Ofelaš-doaimma. | Nuorâirääđist láá ennuv ulmeh puátteid ivvijd main tehálumoseh láá jotteeđ sämikuávlu škoovlâin muštâlmin sämitiggeest já nuorâirääđist sehe algâttiđ Ofelaš-tooimâ. |
Ofelaš-doaimmas sámenuorat johtet Suoma skuvllain muitaleamen sámiid, sin historjjá, kultuvrra ja gielaid birra. | Ofelaš-tooimâst säminuorah joteh Suomâ škoovlâin muštâlmin sämmilijn, sii historjást, kulttuurist já kielâin. |
Ofelaš-doaibma oidnojuvvo hui dehálažžan, vai botnjásan miellagovat ja stereotiippat jávkkaše váldoálbmoga mielas. | Ofelaš-toimâ kiäččoo uáli tehálâžžân, vâi punnjâsâm mielâkuuvijd já stereotypiaid uážžu meddâl válduaalmug mielâst. |
Nuoraidráđđi 2012-2013. Govas Nils-Heikki Paltto, | Nuorâirääđi ulmijd kulá še orniđ ihásávt stuárráb tábáhtus moinnii teemain säminuoráid pirrâ Suomâ. |
Lea dehálaš čohkket sámenuoraid oktii, aŋkke jahkásaččat. | Lii tehálâš uážžuđ säminuorâid čokkâniđ oohtân, joba ihásávt. |
Sámenuorain badjel 65 % orrot sámeguovllu olggobealde ja gávpogis eai leat lunddolaš vuogit seailluhit giela ja kultuvrra, nu ahte oktasaš deaivvademiiguin eará sámenuoraiguin geahččaluvvo nannet nuoraid identitehta ja oktiigullevašvuođa dovddu. | Säminuorâin paijeel 65 % áásá sämikuávlu ulguubeln já kaavpugijn ij lah luándulâš vyehi siäiluttiđ kielâ tai kulttuur, et ohtsiih kuáhtáámeh eres säminuorâiguin nanodeh nuorâi identiteet já oohtânkulluuvâšvuođâ tobdo. |
Eará boahttevuođa plánat leat earret eará ordnet nuortalašnuoraide deaivvademiid ja aktiveret sin ortniidit. | Eres puátteevuođâ vuáváámeh láá eres lasseen orniđ om. nuorttâlâšnuoráid kuáhtáámijd já aktivisistiđ sii ornijduđ. |
Nuortalašnuorain ii leat dál makkárge searvi iige ordnejuvvon doaibma, nuoraidráđđi oaidnáge dehálažžan ealáskahttit nuortalašgiela ja kultuvrra, buktimiin nuortalašnuoraid oktii. | Nuorttâlâšnuorâin ij lah eidu tääl maggaargin ornijdume ige uárnejum toimâ. Nuorâirääđi uáiná-uv tehálâžžân iäláskittiđ nuorttâsämikielâ já kulttuur, uážžumáin nuorttâlâšnuorâid oohtân. |
Nuoraidráđđi ordne čakčat 2012 duodjeskuvlejumi, man temán lea luhka. | Nuorâirääđi uárnee čohčuv 2012 tyejiškovlim, mon teeman lii lukkâ. |
Ráđđi oaidná dehálažžan ordnet skuvlejumiid árbevirolaš giehtadujiide, danin go nuorra dahkkit leat unnán. | Rääđi uáiná tehálâžžân orniđ škovlim ärbivuáváláid tuojijd, ko nuorâ tuájáreh láá uccáá. |
Máŋggain soaitá leat dakkár dilli, ahte ii leat šat vejolaš oahppat vánhemiin dahje ádjáin ja áhkuin dujiid, iige árbevirolaš diehtu sirdás buolvvas nubbái. | Maaŋgâin puáhtá leđe taggaar tile, et ij lah innig máhđulâš oppâđ vaanhimijn tâi ááhuin já äijihijn tuojijd, já ko návt lii, te ärbivuáválâš tiätu já táiđu ij sirdâšuu suhâpuolvâst nuubán. |
Nuoraidráđđái lea dehálaš álggahit ja joatkit ovttasbarggu Suomas, Norggas, Ruoššas ja Ruoŧas doaibmi sámeservviiguin. | Nuorâirááđán lii tehálâš algâttiđ já juátkiđ oovtâstpargo Suomâst, Taažâst, Ruošâst já Ruotâst tuáimee sämiservijguin. |
Liŋkkat: | Liiŋkah: |
Nuoraidráđi blogga | Nuorâirääđi blogi |
Nuoraidráđđi Facebookas | Nuorâirääđi Facebookist |
Nuoraidráđđi | Nuorâirääđi |