index2.php_option=com_content_task=view_id=898_lang=davvi.html.xml
Kulturduovdda | Kulttuurenâdâh |
Luonddu máŋggahápmásašvuohta lea sámiid ruovttuguovllus rikkis, muhto dat dego subárktalaš luondu, lea maiddái herket vaháguvvi. | Luándu maaŋgâhámásâšvuotâ lii sämikuávlust riges, mutâ tot tego subarktâlâš luandu, lii meid háváduvvee. |
Davvin duovdaga govvidit viiddes duottarbadjosat ja máddeleabbos viiddes čázádagat ja vuovddit. | Tavveen enâduv jiešvuođah kovvejeh vijđes tuodârpajoseh já mäddiláá vijđes čácáduvah já meecih. |
Guovllu ráđđejeaddji luonddutiippat leat duottarjalgadas ja – maras sihke jeakkit. | Kuávlu räđđejeijee luándutiijpah láá tuodârjolgâdâs já laajišvyevdi sehe jeegih. |
Mátta guovllus šaddet maiddái guolbbavuovddit ja boares álgovuovddit. | Máddáá kuávlust šaddeh meid kuolgâmecci já puáris algâvyevdih. |
Ruovttuguovllus gávdnojit buot Suoma stuorrabeađut, ođđasamosin alvvas. | Sämikuávlust láá puoh Suomâ stuorrâpiäđuh, uđđâsumosin iilvâs. |
Guovllus bessejit máŋggat áitatvuloš ja maiddái dábálaš loddešlájat. | Kuávlust pessejeh maaŋgah uhkevuálásiih já meid táváliih loddešlaajah. |
Ruovttuguovllu máŋggabealat šattolašvuohta ja organismmat leat fállan sámiide resursavuođu kultuvrra ja ealáhusaid várás. | Sämikuávlu maaŋgâpiälásâš šadolâšvuotâ já iäláneh láá faallâm sämmiláid reesuursvuáđu kulttuur já iäláttâsâi várás. |
Sámekultuvrra johtti eallinvuohki ii leat guođđán duovdagii olus bissovaš dološmuittuid. | Sämikulttuur jottee eellimtääpi ij lah kuáđđám enâdâhân ennuvgin pisovijd toovlášmuštoid. |
Duovdagii leat báhcán máddariid goahtegiettit, máđit, áiddit ja rusttegat. | Enâdâhân láá pááccám madârvanhimij kuátišiljoh, kiäinuh, käärdih já rakânâsah. |
Sámi lundui gulavaš kulturárbi ealláge máidnasiin, juigosiin ja báikenamain. | Sämmilâš luándun lohtâseijee kulttuurärbivyehi iälá-uv mainâsijn, juoigusijn já päikkinoomâin. |
Sámiid ruovttuguovllus leat hui rikkis sámegielat báikenamat. | Sämikuávlust lii uáli riges sämikielâlâš päikkinommâvuárkká. |
Báikenamat muitalit ee. eatnamiid geavahusas, historjjás, oskkus, dáhpáhusain ja ealáhusain. | Päikkinoomah muštâleh el. kuávlu kiävtust, historjást, oskolduvvâst, tábáhtusâin já iäláttâsâin. |
Biras | Piirâs |
Sámiid ruovttuguovllu eana - ja čáhceguovlluid viidodat lea oktiibuot badjel golbma miljon hektára. | Sämikuávlu eennâm- já čäcikuávlui vijđodâh lii ohtsis paijeel kulmâ miljovn hehtaar. |
Dat lea sullii logátoassi oppa Suoma viidodagas. | Tot lii suulân lovádâs ubâ Suomâ vijđoduvvâst. |
Sámiid ruovttuguovllus 91 % lea stáhta hálddus ja sullii 80 % lea eará láhkai suodjaluvvon. | Sämikuávlust 91 % lii staatâ haldâšem já suulân 80 % lii eresnáál suojâlum. |
Sámiid ruovttuguovllus stáhta hálddašan eatnamiin ollašuhtto vuovdedoallu lagamustá Lappi bálgosa ja Anára gieldda eatnamiin. | Sämikuávlust staatâ haldâšem kuávluin hárjutteh meccituálu eromâšávt Laapi palgâs já Aanaar kieldâ kuávluin. |
Meahciráđđehus, bálgosat ja luondoorganisašuvnnat leat soahpan máinnašuvvon eatnamiin dehalaš boazodoalloguovlluid ja luondočuozáhagaid ráfoheamis 20 jahkái. | Meccihaldâttâs, palgâseh já luánduseervih láá sooppâm koččâmušâst leijee kuávluin tehálij puásuituálukuávlui já luándučuosâttuvâi rávhuidutmist 20 ihán. |
Soahpamuš dahkkui jagi 2010. | Sopâmuš rahtui ive 2010. |
Vuovdedoalloeatnamiin, mat leat stáhta hálddus guoskaduvvojit PEFC-vuovdesertifiserenkritearat. | Staatâ haldâšem meccituálukuávluin heiviitteh PEFC-meccisertifisistemkriteerijd. |
Sámiid ruovttuguovllus leat iežas kritearat, mii lea sohppojuvvon ovttasbarggus Meahciráđđehusain, nuortalaččaid giličoahkkimiin ja sámedikkiin. | Sämikuávlust láá jieijâs kriteereh, moh láá sooppum oovtâstpargoost Meccihaldâttâssáin, nuorttâlâšâi sijdâčuákkimáin já sämitiggijn. |
Sámiid ruovttuguovllu bálgosat leat dohkkehan kritearaid. | Sämikuávlu palgâseh láá tuhhiittâm kriteerijd. |
Gárta: sámiid ruovttuguovllu eanageavaheapmi Meahciráđđehusa hálddašan eana-guovlluin | Kárttá: sämikuávlu eennâmkevttim Meccihaldâttâs haldâšem eennâmkuávluin |
Bohccuin lea friddja guohtunvuoigatvuohta sámiid ruovttuguovllus maiddái luonddusuodjalanguovlluin ja priváhta eana-guovlluin. | Poccuin lii rijjâ kuáttumvuoigâdvuotâ sämikuávlust meid luándusuojâlemkuávluin já priivaat ulmui eennâmkuávluin. |
Gárttas govvidat dehalamos eanageavahanvugiid stáhta hálddašan eana - ja čáhceguovlluin. | Káártást kovvejeh tehálumosijd eennâmkevttimhaamijd staatâ haldâšem eennâm- já čäcikuávluin. |
Suodjevuovdeguovlu lea láhkaásahusain mearriduvvon guovlu, gos vuovddi galgá dikšut ja geavahit nu, ahte dat ii dagat vuovderájá sirdašuvvama vuollelii. | Syejimeccikuávlu lii lahâaasâtmáin asâttum kuávlu, kost meeci kalgeh hoittáđ já kevttiđ tienuuvt, ete tot ij toovât meccirääji vuálánem. |
Suodjevuovdeguvlui gullet Eanodaga ja Ohcejoga gielddaid guovllut sihke guovllut Anára gielddas. | Syejimeccikuávlun kuleh Iänuduv já Ucjuv kieldâi kuávluh sehe kuávluh Aanaar kieldâst. |