diedahus_akwekon090211.pdf.xml
Bátneduoddara dikšun- ja geavahanplánas geahččalit Akwé:Kon – rávvagiid PääŠnntuõddâr håidd- da ââŠnnemplaanâst teŠstteet Akwé:Kon – vuäŠpstemvuõđ
Eamiálbmogiid árbevirolaš dihtui guoskevaš ja biodiversitehtasoahpamuša 8 j artihkkalii gullevaš Akwé:Kon – rávvagat leat váldon geahččalanatnui Bátneduoddara meahcceeanaguovllu dikšun- ja geavahanplána dárkkisteamis. Vuõssnaroodi ääŠrbvuâlaž teâđaid kuõskki biodiversiteettsuåppmõõžž 8 j aartiikliŠžže kuõskki Akwé:Kon – vuäŠpstemvuõtt lij valddum testtâânnmõŠšše PääŠnntuõddâr poostaivuuŠd håidd- da ââŠnnemplaan taŠrǩǩeem poodd.
Akwé: Kon rávvagat leat dohkkehuvvon biodiversiteahttasoahpamuša 5. oassebeallečoahkkimis. Akwé:Kon vuäŠppõõzz liâ primmum biodiversiteettsuåppmõõžž 5. vuäŠssbieŠllsåbbrest.
Akwé:Kon – rávvagat leat vuosttažettiin meannudanvuohki dahje proseassa, man bokte dorvvastuvvojit sápmelaččaid váikkuhanvejolašvuođat dikšun- ja geavahanplána gárvvisteamis ja ohccojuvvojit vuogit, maid bokte sápmelaškultuvrii negatiivvalaš váikkuhusaid sáhttá caggat. Akwé:Kon – vuäŠppõõzz liâ vuõss-sââŠjest mõõntõõllâmvueŠǩǩ leŠbe prosess, koon pääiŠǩ staaneet saaŠmi vaikktemvuäittmõõžžid håidd- da ââŠnnemplaan raajjmõõžžâst da ooʒʒât kuånstid, kooi pääiŠǩ ǩiõldlaž vaikktõõzzid sääŠmkulttuuŠre vueiŠtet tueŠllʼjed.
Sámedikki dieđuid mielde Meahciráđđehus lea rávvagiid heiveheamis vuosttas virgeoapmahaš oppa máilmmis. SääŠmteeŠǧǧ teâđai mieŠldd MeäŠcchalltõs lij vuäŠppõõzzi suåvvtumuužžâst vuõssmõs veŠrǧǧneǩ obb maaiŠlm mettkääŠvest.
Sierra bargojoavku válmmaštallá Nõõmtum tuâjjäŠrttel valmštââll
Sámediggi ja Meahciráđđehus leat ráđđádallamiin gávnnahan, ahte sierra bargojoavku válmmaštallá Akwé:Kon – rávvagiid heiveheami Bátneduoddara meahcceeanaguovllu dikšun- ja geavahanplána gárvvisteamis. SääŠmteŠǧǧ da MeäŠcchalltõs liâ puättam saaǥǥstõõllmõõžžeez mieŠldd tõõzz, što nõõmtum tuâjjäŠrttel valmštââll Akwé:Kon – vuäŠppõõzzi suåvvtumuužž PääŠnntuõddâr poostaivuuŠd håidd- da ââŠnnemplaan raajjmõõžžâst.
Sámedikki stivra lea nammadan bargojoavkku ja dat lea dievasmahttojuvvon bálgosiid ovddasteaddjiiguin. SääŠmteeŠǧǧ halltõs lij nõõmtam tuâjjäŠrttel da tõn leät tiuddääm paalǥâskooŠddi võboršeeŠǩǩiin.
Bargojoavkku sátnejođiheaddjin doaibmá Heikki Paltto ja eará lahtut leat: Juhani Länsman, Bigga-Helena Magga, Nina Maarit West ja Inga-Briitta Magga sihke boazoisidat: Jouni Lukkari (Bátneduottar), Harri Hirvasvuopio (Sámi bálggus), Nils-Heikki Näkkäläjärvi (Sállevárri). TuâjjäŠrttel saaǥǥjååŠđteeŠjen tuåimmai Heikki Paltto da jeeŠres vuässla liâ Juhani Länsman, Bigga-Helena Magga, Nina Maarit West da Inga-Briitta Magga di puäʒʒeeŠžžed: Jouni Lukkari (PääŠnntuõddâr), Harri Hirvasvuopio (SääŠmjânnam paalǥâskåŠdd), Nils-Heikki Näkkäläjärvi (SallivääŠrr).
Bargojoavkku sátnejođiheaddji Heikki Paltto jáhkká dán leat buori vuogi áššiid plánemis. TuâjjäŠrttel saaǥǥjååŠđteei Heikki Paltto åskk, što tät lij šiõǥǥ vueŠǩǩ aaŠšši plaanumuužžâst.
- Dát addá báikkálaččaide vejolašvuođa beassat muitalit oainnuideaset. - Tät oudd pääiklaž oummid vuäittmõõžžid tõõzz, što siŠjjid puäŠđet kuullâd.
Meannudanvuohki maiddái MõõntõõllâmvueŠǩǩ põhtt
buktá rabasvuođa plánemii, Paltto gávnnaha. nääiŠt luâđlaž oŠnnstemvuõđ plaanumuŠšše, Paltto tuâtt.
Váikkuhusat sápmelaškultuvrii árvvoštallojuvvojit oppa plánaproseassa áigge Vaikktõõzzid sääŠmkulttuuŠre ärvvtõõlât obb plaaneemproseezz ääiŠj
Meahciráđđehus háliida váldit sápmelaččaid kultuvrra hárjeheami eavttuid vuhtii buoremus vejolaš lági mielde. MeŠäcchalltõs haaŠlad väŠldded saaŠmi kulttuur ââŠnnem oudldõõzzid lokku, nuŠtt puârast ko vuäitt.
- Rávvagiid iskkadeapmi Bátneduoddara dikšun- ja geavahanplánabarggus lea dehálaš Meah - PääŠnntuõddâr håidd- da ââŠnnemplaantuâjast vuäŠppõõzzi teŠsttumuš lij Meä challtõŠsse vääžnai.
ciráđđehussii. Stuorra earru ovddit plánema ektui lea, ahte dál árvvoštallan dahkko oppa plánaproseassa áigge, go árabut árvvoštalle gárvves plána váikkuhusaid sápmelaškultuvrii, guovlluoaivámuš Elina Stolt muitala. PriŠmeârlaž jeäŠrdõs äiggsab plaantuõjju lij tõt, što ärvtõõllmõõžž tuejjeet čõõđ ääiŠj plaanproseezz äiŠǧǧen, teŠl ääiŠjben ärvvtõŠlleš tåŠlǩ vaalmâš plaan vaikktõõzzid sääŠmkulttuuŠre, vuŠvddšurr Elina Stolt maainâst.
Sápmelaččaid juridihkalaš sajádaga ja sápmelaččaid ruovttuguovllu eanageavaheami plánema ovddideamis Akwé:Kon – rávvagiin lea stuorra váikkuhus. SaaŠmi vuõiggâdvuõttstaattuuzz da saaŠmi dommvuuŠd mäddââŠnnem ooudâsviikkmõŠšše Akwé:Kon – vuäŠppõõzzin lij šiõǥǥ vaikktõs.
- Jus Bátneduoddara dikšun- ja geavahanplána válmmaštallan lihkostuvvá bures, de Akwé:Kon – - TeŠl ko PääŠnntuõddâr håidd- da ââŠnnemplaan valmštõõllmõš oŠnnast puârast, Akwé:Kon – vuäŠppõõzzi
rávvagiid heiveheami livččii vejolaš váldit oassin eará dikšun- ja geavahanplánaid dahkamis ja maiddái luondduriggodatplána dahkamis, sámedikki sátnejođiheaddji Klemetti Näkkäläjärvi vihkkehallá. suåvvtumuš vueiŠtet väŠldded bieŠǩǩen jeeŠres håiŠdd da ââŠnnemplaaneem raajjmõõžž da še luâđreeŠǧǧesvuõttplaani raajjmõŠšše, sääŠmteeŠǧǧ saaǥǥjååŠđteei NäkkäläjäuŠrr smeâtt.
Bátneduoddara dikšun- ja geavahanplána dárkkisteami válmmaštallan bistá ainjuo dán jagi ja dárbbu mielde bargu jotkojuvvo boahtte jagi. PääŠnntuõddâr håidd- da ââŠnnemplaan taŠrǩǩeem valmstõõllmõš peštt tän eeŠjj da taarbšeŠmmen tuâi jueŠtǩet veâl puõŠtti eeŠjj.
Eaktodáhtolaš rávvagiidda lea addon daid oppalašvuođa luonddu deattuheami dihte mohawkkagiela namma Akwé:Kon, mii oaivvilda buot luondduriikkas. Jiõččvääldlaž vuäŠppõõzz liâ nõõmtum tõõi obbvääldlaž luând čiõlggǩiõlin mohawk ǩiõl õõlmtumuužžin Akvé:Kon, kååŠtt miârkksââvv tõn, što puk mii lij jânnamkååŠddest.