index2.php_option=com_content_task=view_id=422_lang=davvi.html.xml
Sámediggi almmuha guokte ođđa áppesa SääŠmteŠǧǧ čõõđat kueŠhtt ođđ sääŠmǩiõl abbâz
Sámediggi ordne ođđa anárašgiela ja davvisámegiela áppesiid almmuhandilálašvuođa Anáris Siida auditorios maŋŋebárgga 07.09.2010 dmu 12.00. Dilálašvuođas ovdanbuktojuvvojit ođđa anárašgielat ja davvisámegielat áppesat. SääŠmteŠǧǧ reäšš ođđ aanar- da tâŠvvsääŠmǩiõllsai abbsi õlmmeempoodd Aanrest Siida auditoriast mââibaarǥ 07.09.2010 čiâss 12.00. ʼlmmeempooddâst čuäŠjtet ođđ aanarsääŠm- da tâŠvvsääŠmǩiõllsaid abbsid.
Anárašgielat áppesa čálli ja davvisámegielat áppesa čálli, govvideaddji ja bardi leat báikki alde muitaleamen áppesis ja dan válbmenbarggus. AanarsääŠmǩiõllsa ǩeeŠrtjeei da tâŠvvsääŠmǩiõllsa aabbâs ǩiõttǩeeŠrtjeei, kärt-teei da kueŠsttemnalla piijji liâ pääiŠǩ âŠlnn da maainte abbsest da tõn valmštõõllâmtuâjast.
Matti Morottaja čállin ja uŋgárlaš Daniel Gelencsér govven Muu aabis, čohčâ - čakčaáppes lea oaivvilduvvon 1. luohká čakčalohkanbaji eatnigiela oahppagirjin. Matti Morottaja ǩeeŠrjtum da uŋŋarla Daniel Gelencsér kärttuum Muu aabis, čohčâ – čõhččaabbâs lij jurddum 1. klaass čõhččlookkâmpââi aanarsääŠm jieŠnnǩiõl mättʼtemǩeŠrjjen.
Maŋŋelis almmustuvvá giđđaoassi ja hárjehusgirji. Ǩerjja valmštââvv veâl ǩiđđvuäŠss da mättʼteemǩeŠrjj.
Go Anáraškiela servi giellabeassedoaimma boađusin šadde anárašgielat luohkát, lei vealtameahttun buvttadit materiálaid eatnigiela oahpahusa várás. ÅåŠn aanarsääŠm ǩiõllpieŠsstuåimmjumuužž poddân šõŠdde aanarsääŠmǩiõllsa klaass, leäi juŠn taarbi mieŠlddsaž äiŠǧǧ raajjâd še mättŠtem-materiaalid jieŠnnǩiõl alggmättʼtõõttâm diõtt.
Ovdal ráhkaduvvon materiálat ledje čállinvuogi dáfus juo boarásmuvvan, iige daid sáhttán šat geavahit oahpahusas. ÄäiŠjben rajjum mättŠtem-materiaal leŠjje ǩeeŠrjtemvueŠjj beäŠlnn vuämmnam, tõid jeät vueiŠttum teänab ââŠnned mättʼtemtuâjast.
Matti Morottaja čállinbarggu boađusin almmuhuvvo dál digitálapreanttus Muu aabis, čohčâ- girji. Matti Morottaja ǩiõttǩeeŠrjtemtuâj šõddmõõžžâst čõõđtet ååŠn digitaalteädldõkkân Muu aabbâs, čõhčč-ǩeŠrjj.
Anárašgielat áppesat leat almmuhuvvon uhccán: vuosttas anárašgiela áppes lei girkohearrá Edvard Wilhem Borga doaimmahan Anar sämi kiela aapis kirje, mii prentejuvvui Oulus 1857:s. AanarsääŠm abbâz liâ õčndõõttâm hääŠrveld: vuõssmõs aanarsääŠm aabbâs lij ceerkavšurr Edvard Wilhem Borgi tuåimmtum Anar sämi kiela aapis ǩeŠrjj, koon teäŠddeš Oulust eeŠjjest 1857.
Girjjis váldojuvvui ođđapreanttus badjel čuohte jagi maŋŋelis 1983:s. ǨeeŠrjest vaŠlddeš pâŠjjel 100 eeŠǩǩed mâŋŋa oođuumteädldõõǥǥ eeŠjjest 1983.
Jagis 1990 almmustuvai anárašgillii davvisámegielas jorgaluvvon Aabis 2- giđđaáppes. EeŠjjest 1990 očndõõđi aanarsäämas tâŠvvsääŠmǩiõlâst jåårǥlõttum Aabis 2-ǩiđđaabbâs.
Čakčamánu álgobeivviid bođii prentehusas Inga Guttorm čállin ja Salli Parikka govven Áppes – Min meahci máidnasat - girjji. Samai čõhččmannu alggpeeiŠvin vuäǯǯap teädldõõǥǥâst Inga Guttorm ǩeeŠrjtum da Salli Parikka kärttuum Áppes – Min meahci máidnasat - abbâz.
Girjji bardimis vástida Minna Saastamoinen. ǨeeŠrj kueŠsttemnalla piijjmõõžžâst vaŠsttad Minna Saastamoinen.
Dán girjái laktáseaddji hárjehusgirji almmustuvvá jagi 2011 bealde. Ǩerjja valmštââvv škooulekka eeŠjjest 2011 lââŠssen mättʼteemǩeŠrjj.
Manusčálli Inga Guttorm lea bargan máŋggaid jagiid sámegielat álgooahpahusa oahpaheaddjin Ohcejogas. ǨiõttǩeeŠrjteei Inga Guttorm lij vueŠllškooul uŠčteeŠl, kååŠtt lij tuõjjstõõllâm eeŠjjid sääŠmǩiõllsa alggmätŠtõõzz beäŠlnn Uccjooǥǥâst.
Girjji govvideaddji Salli Parikka (Wahlberg), lea govven máŋggaid mánáide ja nuoraide oaivvilduvvon girjjiid (www.salliparikka.com). ǨeeŠrj kärtteei, Salli Parikka (Wahlberg), lij kärttääm määŋgaid pärnaid da nuõrid jurddum ǩeeŠrjid (www.salliparikka.com).
Bardi Minna Saastamoinen máhttá bures sámegiela ja leage bálvalan girjelágádusaid maiddái Norgga bealde. KueŠsttemnalla piijji Minna Saastamoinen lij sääŠmǩiõl siltteejan kääŠzzkâsttam mättʼtemǩeŠrjjmaŠhssjid lââŠssen Taarrâst.
Ovddeš davvisámegielat áppesat " Áppes 1 " ja " Áppes 2 " almmustuvve Suoma bealde 1980-logus. OouŠdbuž Áppes 1 da 2 – aabbâs čõõđtes LääŠddjânnmest 1980 – lååǥǥast..
Nuortasámegielat áppesbargu lea álggahuvvon NuõrttsääŠmǩiõl aabbâstuâjj lij alttuum
Dán giđa Sámediggi bijai johtui maiddái ođđa nuortalašgielat áppesa čállinbargguid. Tän ǩiiđ lij alttuum še nuõrttsääŠmǩiõllsa abbâz ǩiõttǩeeŠrjtemtuâjj.
Tiina Sanila-Aikio lea válmmaštallamin manusa ja dat gárvána loahppajagis. Tiina Sanila-Aikio lij valmštõõllâm ǩiõttǩeŠrjtõõzz da tuâj valmmša vuäǯǯam äiŠǧǧ leŠčči loppeeŠjjest.
Nuortasámegielat giellabeassedoaimma boađusin lea vuordimis, ahte ođđa nuortasámegielat vuosttasluohkálaččat bohtet skuvlii čakčat 2011. NuõrttsääŠm ǩiõllpieŠsstuåimmjumuužž šõddmõõžžâst lij vueŠrddemnalla, što ođđ vuõssklassneeŠǩǩ liâ pueŠttmen čâhčča 2011 nuõrttsääŠmǩiõl mättʼtõŠsse.
Ulbmilin lea válbmet áppesa ođđa oahppiid geavahussii. Täävtõssân lij vuäǯǯad aabbâs vuõssklassneeŠǩǩi âânnmõŠšše.
Siidda dilálašvuohta lea rabas buohkaide geat beroštit áppesiin. ʼlmmeempodd lij pukid äävai, ǩeäk peerste abbsin.
Mediai lea várrejuvvon vejolašvuohta jearahállat dahkkiid ja almmuheaddji. Media diõtt lij vaŠrrjum vuäittmõš tuejjeet kõõččmõõžžid raajjʼjid da mahssja.
Fállun lea maid gáffe. ʼlmmeempoodd lij kaaŠfstõõllmõš.
fi., 010-839 3115 Hannu Kangasniemi, mättʼtem-materialpiizar
Lassedieđut: www.samediggi.fi > Olggosaddimat > Oahppamateriálat LââŠssteâđaid: www.samediggi.fi > Čõõđtumuužž > mättʼtemaunnâz