index2.php_option=com_content_task=view_id=519_lang=davvi.html.xml
Sámi Parlamentáralaš Ráđđi gáibida Njellima bággonjuovvamiid bisseheami SääŠm Parlamentaarlaž Suåvtõs kaiŠbbai NjeäŠllem puõccui päkk-kåŠddem årstâŠttmõõžž
Sámi parlamentáralaš ráđđi gáibidii ávžžuhusastis 23.9.2011 njuolggodoaibmabidjogildosa ON:aolmmošvuoigatvuohtaráđis Njellima siidda bohccuid bággonjuovvama eastima várás. SääŠm parlamentaarlaž suåvtõs kaiŠbbai raukkmõõžžstes 23.9.2011 jåŠttlab tuåimmǩiõlddi ʼM:i ooumažvuõiggâdvuõttsuåvtõõzzâst NjeäŠllem siid leŠbe čiõǥǥârkååŠdd puõccui päkk-kåddmõõžž cõggâm diõtt.
Sámi Parlamentáralaš Ráđđi doarjjui ávžžuhusastis Kalevi, Eero ja Veijo Paadara sihke Kalevi Alatorvisa bearrašiiddisetguin dahkan priváhtaváidalusa ON:a olmmošvuoigatvuohtaráđđái ja gáibidii váidalusa hohpolaš gieđahallama olmmošvuoigatvuohtaráđis. SääŠm parlamentaarlaž Suåvtõs tuärjjii raukkmõõžžstes tõn, što Alatorvinen Kalevi piârrjineez, Kalevi, Eero da Veijo Paadar âŠlǧǧe tuejjeed personläittmõõžž ooumažvuõiggâdvuõttsuåvtõŠsse da kaiŠbbji läittmõõžž jåŠttlõs ǩiõttʼtõõllmõõžž ooumažvuõiggâdvuõttsuåvtõõzzâst.
Sámi parlamentáralaš ráđi oažžun dieđuid vuođul Avvila bálgesa ulbmilin lea mánnodaga 26.9.2011 álggahit bággonjuovvamiid. SääŠm parlamentaarlaž suåvtõõzz vuäǯǯam teâđai mieŠldd Švvel paalǥâskååŠdd jurddân lij vuõssaarǥ 26.9.2011 altteed puõccui päkk-kåddmõõžžid.
Dat daid ollašuvvama mielde loahpahivččii Njellima boazosápmelaččaid boazoealáhusa ja bearrašiid váldoáigáiboađu, duššadivččii namuhuvvon boazosápmelaččaid ja sin bearrašiid boazoealu measta ollásit ja loahpahivččii Njellima anársápmelaččaid boazodoalu ollásit. Näkam puõccui päkk-kåddmõõžž teâuddjem ǩeeŠjjest puuđči NjeäŠllem saaŠmi puäʒʒvuäŠmsteeŠji puäʒʒhåiddjieŠllemvueŠǩǩ da piârrji vuõss-sâjjsaž tiânâs da piŠrǧǧumuš, tõt pråppeŠči puäʒʒvuäŠmsteeŠji da sij piârrji obb puäʒʒjällmõõžž da nääiŠt moodrainalla puuđči NjeäŠllem aanarsaaŠmi puäʒʒhåidd.
Anárašgiella ja kultuvra leat duođalaččat áitojuvvon. AanarsääŠm ǩiõll da kulttur liâ tuõđsânji vaarvuâlaž vueŠlnn.
Juos bággonjuovvamat čađahuvvojit, de čuovvumuššan sáhttá leat njellimlaččaid boazosápmelaš bearrašiid eret muotkun dan guovllus. Jõs puõccui päkk-kåddmõõžž tuejjeet, tõn ǩeejjest vuäitt leeŠd NjeäŠllemneeŠǩǩi puäʒʒhåiddpiârrji meädda vuâlggmõš vuuŠdest.
Sámi parlamentáralaš ráđđi oainnu mielde bággonjuovvamat heaittihit Njellima boazosápmelaččaid ja sin bearrašiid vejolaš bargat sámi kultuvrra mielde. SääŠm parlamentaarlaž suåvtõs ǩeäčč, što puõccui päkk-kåddmõš pråppad NjeäŠllem puäʒʒvuäŠmsteeŠji da sij piârrji vuäittmõõžž ââŠnned da juäŠtǩǩed sääŠm kulttuures.
Ráđđi geahččá bággonjuovvamiid mannat duođalaččat ruossalassii ON:a siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođaid soahpamuša 27. Artiklain. Suåvtõs ǩeäčč, što puõccui päkk-kåddmõš lij tuõđsânji risttreeidast ʼM:i meerlažvuõiggâdvuõđi da poliitiikklaž vuõiggâdvuõđid kuõskki suåppmõõžž 27. aartiiklain.
Seamma ládje bággonjuovvamat mannet ruossalassii Suoma vuođđolága 15 §:in, mii meroštallá opmodatsuoji. Seämmast puõccui päkk-kåddmõõžž liâ risttreeidast LääŠddjânnam vuâđđlääŠjj jeällmõõžž suejjeem meäŠrteei 15 §:fin.
Sámi parlamentáralaš ráđi oainnu mielde bággonjuovvamat leat čielga čujuhus das, mot Suoma boazodoalloláhka ii váldde vuhtii sámi boazodoalu mihtilmas iešvugiid, mas siiddat guođohit ja atnet ávvira iežaset bohccuin ja unnit ovttadagain go dálá lága meroštallan bálges. SääŠm parlamentaarlaž suåvtõs ǩeäčč puõccui päkk-kåddmõõžž nuŠtt, što tõt lij čuäŠjtõs tõŠst, mäŠhtt LääŠddjânnam puäʒʒhåiddlääŠǩǩ ij vääŠld lokku sääŠm puäʒʒhååid jiijjâsnallšemvuõđid, koŠst puõccuid hååidat siidi mieŠldd leŠbe čiõǥǥârkooŠddi mieŠldd uuŠccab čiõkkren ko ânnʼjõšlääŠjj meäŠrtum paalǥâskåŠdd.
Siiddaid luonddudilit sáhttet spiehkastit nu olu nuppiineaset, ahte gaskamearálaš njuovvanproseanta buot bálgesa osolaččaide sáhttá leat dáhpalaš ovttaskas siidii – dego Njellima dáhpáhusas lea geavvan. Siidi luâttjeällmõõžž vâŠjje čorrnõõvvâd nuŠtt jiânnai kueiŠmmsteez, što kõskkmieŠrrsaž puõccui kåŠddemprosentt pukid paalǥâskååŠdd vuässlaid vuäitt leeŠd pannluučkai oŠdinakai siŠjdde – mâŠte NjeäŠllem luâttjieŠllemvueŠǩǩneeŠǩǩid lij ǩiâvvâm.
Sámi parlamentáralaš ráđđi lea Suoma, Norgga ja Ruoŧa sámedikkiid gaskavuođa parlamentáralaš ovttasbargoorgána. SääŠm parlamentaarlaž suåvtõs lij LääŠddjânnam, Taarr da Ruõcc sääŠmteeŠǧǧi kõskksaž parlamentaarlaž õhttsažtuâjjorgan.
Lassidieđut: LââŠssteâđaid:
Sámi parlamentáralaš ráđi ávžžuhus (eŋgelasgillii) SääŠm Parlamentaarlaž Suåvtõõzz raukkmõš (eŋgglõsǩiõŠlle)