index2.php_option=com_content_task=view_id=52_lang=davvi.html.xml
Sámi giellaráđđi
SääŠm ǩiõllsuåvtõs
Sámi giellaráđis leat ovddastuvvon buot golbma Suomas hállojuvvon sámegiela: davvisámegiella, anárašgiella ja nuortalašgiella.
SääŠm ǩiõllsuåvtõõžžâst liâ eeŠttkâsttmen puk kolmm LääŠddjânnmest mainnstum sääŠmǩiõl: tâŠvvsääŠm, aanarsääŠm da nuõrttsääŠm.
Giellaráđi bargguide gullá ee. bajásdoallat ja ovddidit Suomas hállojuvvon sámegielaid, addit rávvagiid ja ávžžuhusaid giella- ja nammafuolahusas ja terminologiijaáššiin, ovddidit giela dutkama, juohkit dieđuid sámegielas ja oassálastit davviriikkalaš giellaovttasbargui.
Ǩiõllsuåvtõõzz tuõjju kooll ââŠnned da ooudâsviikkâd LääŠddjânnmest õŠnnum sääŠmǩiõlid, uŠvdded vuäŠppõõzzid da raŠvvjõõzzid ǩiõl- da nõõmstõshuõl da ämmatsaŠnnõŠsse kuõskki aaŠššin, ooudâsviikkâd ǩiõl tuŠtǩǩumuužž, jueŠǩǩed teâđaid sääŠmǩiõlâst da vuässõõttâd tâŠvvjânnamlaž ǩiõllõhttsažtuõjju.
Lassin sámi giellaráđđi addá ovttas sámegiela doaimmahagain válgabajiid mielde sámediggái muitalusa sámegiela guoskevaš láhkaásaheami heiveheamis ja lassin sámiid gielalaš vuoigatvuođaid ollašuvvamis ja gielladiliid ovdáneamis.
LââŠssen sääŠm ǩiõllsuåvtõs oudd õõutveäkka sääŠmǩiõl konttrin vaalpââiääiŠjin sääŠmtegga mainnâz sääŠmǩiõl kuõskki lääŠjjšiõttõõzz suåvvtumuužžâst da saaŠmi ǩiõllʼlaž vuõiǧǧâdvuõđi teâuddjumuužžâst da ǩiõllåårrmõõžži ooudâsviikkmõõžžâst.
Sámi giellaráđđái gullet jagiin 2012-2015 čuovvovaš lahtut ja várrelahtut:
SääŠm ǩiõllsuåvtõŠsse koŠlle eeŠjjin 2012-2015puõŠtti vuässla:
Lahtut:
Vuässla:
Morottaja Anna, ságajođiheaddji
Lumisalmi Erkki
Magga Ulla, várreságajođiheaddji
Fofonoff Merja
Várrelahtut:
VääŠrrvuässla:
Giellaráđis oktan sámedikki čállingottis doaibmi sámegiela doaimmahagain lea dehálaš politihkálaš rollá sámegiellagiid rivttiid goziheaddjin ja sámegielaid ovddideaddjin.
Ǩiõllsuåvtõõzzâst lij vääžnai politiikklaž tuâjj sääŠmǩiõllsai vuõiggâdvuõđi vuåppjen da sääŠmǩiõli õõudâsviikkjen õõutsââŠjest sääŠmteeŠǧǧ piizarkååŠddest tuåimmi sääŠmǩiõl konttrin.
Dehálaš oassi giellaráđi barggus lea ovttabargu davviriikkalaš sámi giellalávdegottiin ja eará sáme- ja vehádatgielain ja gieladutkamiin bargi orgánain, ee. Kotus (ruovtturiikka gielaid guovddáš).
Vääžnai vuäŠss ǩiõllsuåvtõõzz tuâjast lij õhttsaztuâjj sääŠm ǩiõllʼluŠvddkooŠddin da jeeŠres sääŠm- da minoritettǩiõli da ǩiõlltuŠtǩǩumuužž tuõjjstõõlljivuiŠm, kook liâ håŠt mâka Kotus (Kotimaisten kielten keskus).
Giellaráđis lea maiddái iežas ovddasteaddji Eurohpa vehádatgielaid doaimmahaga Suoma juhkosa, FiBLUL:la stivrras.
Ǩiollsuåvtõõzzâst lij še võboršeŠǩǩ Europ minoritettǩiõli konttâr (Eblul) LääŠddjânnam juâǥǥas, Fiblul halltõozzâst.
Sámi giellalávdegoddi (sgl)
SääŠm ǩiõll-luŠvddkåŠdd (sgl)
Sámi parlamentáralaš ráđi vuollásažžan doaibmi sámi giellalávdegotti bargu ođasmahtto davviriikkaid oktasaš Interreg-ruhtadan fidnuin.
SääŠm parlamentaarlaž suåvtõõzz vuâlažvuõđâst tuåimmjeei sääŠm ǩiõll-luŠvddkååŠdd tuâi oođeet õhttsažtâŠvvjânnmlaž Intereg-teäggtemvuâlaž haŠŋǩǩõõzzin.
Sámi parlamentáralaš ráđđi (Suoma, Norgga ja Ruoŧa sámedikkiid ovttasbargoorgána) lea álggahan 1.1.2013 davviriikkaid sámegiela ámmát- ja resursaguovddáža vuođđudanfidnu, mii nohká 30.6.2014. Sámi Giellagáldu – Davviriikkalaš sámegiela fága- ja resursaguovddáža ásahanprošeakta
SääŠm parlamentaarlaž suåvtõs (LääŠddjânnam, Taarr da Ruõcc sääŠmteeŠǧǧ õhttsažtuâjjorgan) lij alttääm 1.1.2013 õhttsažtâŠvvjânnmlaž sääŠmǩiõl ämmat- da resursskõõskõõzz vuâđđeemhaŠŋǩǩõõzz, kååŠtt poott 30.6.2014.
Davviriikkalaš sámi giellaovttasbargu lea gullan jagiin 1971-1996 Sámiráđi ásahan sámegiela lávdegoddái, mas ledje ovddastuvvon buot Davviriikkaid ja Ruošša sámegiela hámit.
SÁFÁ2 – Yhteispohjoismaisen saamen kielen ammatti- ja resurssikeskuksen perustamishanke TâŠvvjânnmlaž sääŠm ǩiõllõhttsažtuâjj lij kuullâm eeŠjjin 1971-1996 SääŠmsuåvtõõzz nõõmtum sääŠmǩiõl luŠvddkådda, koŠst liâ eeŠttkõŠsttum puk TâŠvvjânnmlaž da Ruõšš saaŠmi ǩiõllååŠbleeŠǩǩ.
Giellalávdegoddi heaittihuvvui jagi 1996 ja Suoma, Ruoŧa ja Norgga sámedikkit sohpe giellaovttasbarggu ođđasit ordnemis daid vuollásažžan jagi 1997.
Ǩiõll-luŠvddkååŠdd jaukkeeš eeŠjjest 1996 da LääŠddjânnam, Ruõcc da Taarr sääŠmteeŠǧǧ suåŠppe ǩiõllõhttsažtuâi oŠđđest riâššmõõžžâst vuâlažvuõđstes eeŠjjest 1997.
Soahpamuš davviriikkalaš giellaovttasbarggus vuollái čállui sámi álbmotbeaivve 6.2.1997 Roanddimis, gos dahkkui maiddái soahpamuš sámi parlamentáralaš ráđi vuođđudeamis.
Suåppmõõžž vuâllaǩeeŠrjtumuš TâŠvvjânnmlaž ǩiõllõhttsažtuâjast ǩeeŠrjteš saaŠmi meersažpeiŠvven 6.2.1997 Trondheim-gåårdest, teŠl čuõlmmee še suåppmõõžž saaŠmi parlamentaarlaž suåvtõõzz vuâđđumuužžâst.