oajagesardni_id_667848.html.xml
Thomas oahppá Manila birra. Orrejaepiehåalome
(Lulesamisk) Tsïengelen 1. b. 2012
Gieres gájka, Gieries gaajhkesh dovnesh
Guovte máno rájes riegáduváj Danica Manilan. Göökten asken gietjeste onne Danica reakasovvi Manilesne.
Sån sjattaj væráltviesát nummar gietjav millijárda. Dïhte veartenen tjïjhtje millijardh almetjinie sjïdti.
Muhtem máno duogen riegát mánásj guhtimusj sjaddá Vuonarijkak nummar vihtta millijåvnå. Gööktine askine akte onne maana sæjhta reakasovvedh mij nöörjen almetjinie nommere vijhte millijovnh sjædta.
Gåktu galggá dáj unnagattjaj gevvat ? Guktie sæjhta dej guaktajgujmie sjïdtedh åvtese ?
Mij sunnuv vuordasj dán iellemin ? Man båetijen aejkien dejtie vuertieminie ?
Nav æjgáda gatjádi. Naemhtie eejhtegh gihtjieh.
Nav li æjgáda gatjádam buolvaj miehtáj, juohkka rijkan, gå vuostasj bále buorástahtti ådå iellemav. Naemhtie eejhtegh gihtjeme, abpe tïjjen jïh gaajhkine laantine, gosse aktem orre jieledem voestes aejkien gaavnesjieh.
Dan sjivnnjedum båttå riegáduvvá lihtto ihkeven ájggáj. Daan heamtureligke ståantetjen akte sjïehtedimmie reakasåvva ihkuven aajkan.
Lihtto gieresvuodas, mij gájkka gierddá. Akte sjïehtedimmie gieriesvoetese mij gaajhkem tööllie.
Danen le nav låssåt gå nuorra ulmusj jábmá. Dannasinie dan gaajh vædtsoes gosse akte noere almetje sealede.
Ij aktak ieddne galga bárnes láhppet. Ij naan tjidtjie edtja baernebem dassedh.
Ij aktak áhttje galga niejdas láhppet. Ij naan aehtjie edtja njiejtebem dassedh.
Snjilltjamáno 22. biejve moaddásij iellem ládaduváj. Snjaltjen 22. b. gellie almetjh vædtsoesvoetem dååjrin.
Áhtje, iedne, oarbbena, ádjá ja áhko vierttijin låssis mielajn rábo guoran tjuodtjot. Aehtjebh, tjidtjebh, åerpenh jïh aahkah aajjah tjoerin dam leevles geajnoem kroeptese vaedtsedh.
Dát gal vájmoma báktjij. Dïhte vaajmoem baektjiedi.
Juohkka biejve lev usjudallam sijájt gudi hekkav bierggijin, ja sijájt gudi báhtsin. Manne ussjedamme dejtie mah åadtjoejin guhkiebasse jieledh dah mah beetsin, fïerhten biejjien mænngan.
Gåktu dijájn manná ? Guktie dijjine daelie ?
Manen så lik dát dáhpáduváj ? Mannasinie daate tjoeri heannadidh ?
Vihtta máno dán maŋŋela vierttip vilá diehtet vaj galggap dádjadit. Vïjhte askh mænngan daarpesjibie annje daejredh juktie guarkedh.
2012 vaddá ådå vásstádusájt. Jaepien 2012 sæjhta orre vaestiedassh vedtedh.
Vuostatjin álggá digge vierredahkke vuosstij. Voestegh reakta-aamhtese båata dan almetjen vööste mij dam darjoeji.
Dan maŋŋela galggá kommisjåvnnå subtsastit ietjas tjielgga ja duodalasj snjilltjamáno 22. biejve-subttsasav. Dan mænngan dle kommisjovne edtja sov tjïelke jïh eerlege histovrijem soptsestidh snjaltjen 22. biejjeste.
Dát merkaj mij vierttip nahkat bahudagáv vas duosstot. Dïhte sæjhta jiehtedh mijjieh tjoerebe ikth vielie töölledh baahhasvoetem råakedh.
Dav jáhkáv vissásit galggap nahkat. Manne gujht daajram mijjieh dam buektiehtibie.
Danen gå Vuonarijka álmmuk tjálij histåvråv dijmmá giese. Juktie dah nöörjen almetjh histovrijem tjeelin dæjmetje giesien.
Vuostatjin suorgganijma bombas ja skåttajs. Voestegh dle eevre sjaavoejimh bombeste jïh skuehtijste.
De juoga dáhpáduváj. Dle mij akt heannadi.
Mij vuosteldijma balov, ja tjuodtjelijma demokratija åvdås. Mijjieh tjuedtjielimh, asvem sovnjedimh jïh tseagkasjimh demokratijen gaavhtan.
Besajma dåbddåt dav ruvssogárggájn ja loavggágárggájn. Mijjieh dam damtimh blommaraajrosne jïh govkijeraajrosne.
Hávddádusájn, girkkojn, moskeajn ja TV-skjermajn. Juvleminie, gærhkojne, moske ’ ine jïh TV-sjeermi uvte.
Mij lijma akta álmmuk. Mijjjieh limh akte åålmege.
Duosstomin værámusáv iellemin, ulmutja vuosedin buoremusáv ietjastisá. Gosse dam vearremesem jieliedisnie råakin, dle almetjh dam bööretjommesem jïjtsistie veedtjin.
Dat le nannim muv jáhkov ulmutja buorrevuohtaj. Dïhte mov jaahkoem veaksahkåbpoe dorjeme ihke dam bueriem almetjinie jaehkedh.
Dårvvuj. Håhkose jaehkedh
Ja fábmuj mij álmmuga mielav tjuovvu. Jïh faamose akten åålmegen væljosne.
Snjilltjamáno 22. biejve riegádin aj máná Vuonarijkan. Snjaltjen 22. b. aaj maanah Nøørjesne reakasovvi.
Akta sijájs lij Thomas. Akte dejstie lij Thomas.
Uddni le sån báhtjasj buorre mielan Lillehammerin. Dan biejjien dïhte akte madtjeles baarnetje Lillehammerisnie.
Thomas viertti dåhkkidit ahte riegádimbiejvves le surgguj tjanádum. Thomas tjuara jieledh jïh daejredh altese reakedsbiejjie lea sårkose ektiedamme.
Mij galggap bærrájgæhttjat vaj ij sjatta dåssju dan láhkáj. Mijjieh edtjebe hoksedh ij ajve naemhtie sjïdth.
Mij galggap vuosedit gåk dát hæhkkahiehte båvtij lieggavuodav ja værddogisvuodav ietjama rijkan. Mijjieh edtjebe vuesiehtiedh daate nåake heannadimmie aaj maam akt baahkes jïh vyörtegs åvtese lutnji mijjen laantesne.
Thomas ja Danica galggaba bajássjaddat goabbák bielen aktisasj ednamin. Thomas jïh Danica edtjieh geerve almetjinie sjïdtedh fïereguhtene bielesne dehtie tjåenghkies veartenistie.
Mijá dahkamus le vuosedit sunnuj man ållo aktit sunnuv, ienni gå mij sirát sunnuv. Mijjen barkoe lea dejtie vuesiehtidh man jïjnje vielie mij dejtie aktene, goh dejtie joekehte.
Gå le miella oahppat nubbe nuppes, de åvddånip ulmutjin. Gosse mijjieh væljoem vuesiehtibie sinsitnien bïjre lïeredh, dle mijjieh goh almetjh sjïdtebe.
Gå nahkap sieradusájt vieledit, de gievrrop. Gosse buektiehtibie joekehtsvoetide ååktedh, dle veaksahkåbpoe sjïdtebe.
Gå duosstap nubbe nubbáj luohtedit, jåksåp guhkemusát. Gosse doestebe jearsoesvoetem damtedh sinsætnan, dle guhkemosth båatebe.
Avta biejve ihkap Thomas ja Danica sjaddaba rádna boahtteájge Facebookan. Akten biejjien dle kanne Thomas jïh Danica voelpine sjidtieh dennie båetijen aejkien Facebookesne.
Thomas oahppá Manila birra. Thomas Manilan bïjre leara.
Ja Danica oadtju gåvåjt massta goassak ij la vuojnnám: sasskamdievá Lillehammerin. Jïh Danica guvvieh mestie akt åådtje satne ij gåessie gænnah vuajneme: njulhtjemebahkide Lillehammerisnie.
Dát le internehta buoremus bielle. Daate lea gaskeviermie sov bööretjommesisnie.
Internehta værámus bielle le gå tjáddjididdje bessi ájádusájt juogadit internehta tjiegos bielijn. Gaskeviermie sov vierremesisnie lea gosse totalitære tjeejehtæjjah åadtjoeh soptsestidh jemhkelds roenine nedtesne, bielelen naaken dejtie tjøødtjehte.
Dav vierttip nannusit duosstot. Dam tjoerebe vihtiesvoetine dåastodh.
Máhtudagájn galggap sijájt ierit rádjat. Mijjieh edtjebe dejtie olkese trumhpestidh daajroen tjoevkesinie.
Gå vuosteldip ekstremismav de válldep åvdåsvásstádusáv boahtteájges. Ekstremismen vuestie soptsestidh lea diedtem vaeltedh dan båetijen aejkien åvteste.
Hástáv divnajt sjaddat buorre digitála ráddnááhkátja. Manne gaajhkesidie haastam hijven digitaale kraannagujnine sjïdtedh.
Ij dan diehti gå galggap sensurerit jali hávkkadit ságastallamijt. Ij dannasinie dijjieh edtjede mielh staeriedidh jallh digkiedimmide gatskelidh.
Galggap gierddat vuorrástuvvat. Mijjieh edtjebe dam töölledh mij lea leajhroes.
Moasjev, assjmat ja mij alvaduhttá. Dïhte mij naskohte, giepedahta jïh aaj heajhkaldahta.
Valla – galggap mávsedit. Men – mijjieh edtjebe vuesiehtidh.
Galggap vásstedit. Mijjieh edtjebe vaestiedidh.
Vuosedit moalgedisåvdåsvásstádusáv le javllat: “ Boasstot le dujna ” Dav dahkap bargon bårådijn. Lahtestimmiediedtem vuesehte gosse jeahta: «Ijje, datne miste vaaltahš
Dálle le muddo aj internehtan nav javllat. Daelie tïjje båateme mijjieh tjoerebe dam nedtesne aaj darjodh.
Ådå jahke le ruvva tijmma boares. Dïhte orre jaepie varke akten dygnen båeries.
Galggap jagev 2012 adnet stuor dahkamusájda. Mijjieh edtjebe jaepien 2012 aaj dejnie stoerre barkojne nåhtadidh:
Oajbbot værálda hæjosvuoda vuosstij. Veartenen giefiesvoeten vööste gæmhpodh.
Barggat ráfe åvdås. Raeffien åvteste barkedh.
Gádjot dálkádagáv. Jïh klijmam beerkedh.
Dav lip vielggen boahtteájge åvdås dahkat. Dam darjobe dan båetijen aejkien gaavhtan.
Dá li alvos dahkamusá. Daate lea gaajh stoerre barkoeh.
Álkke le usjudallat ahte ij lijssi. Aelhkie vienhtedh daate ij gåaredh.
Valla dav de dahka. Men nov gujht gåarede.
Låssis bargo baktu, gå giergge biejaduvvá gierge nali, de værált åvddån. Tjarke barkoen tjïrrh, jïh gosse aktem gierkiem dan måbpan bïejebe, dle veartene åvtese jåhta.
Moadda tjuohte millijåvnå ulmutja li bessam hæjosvuoda giddagisás. Gellie stoerretjuetie almetjh leah naan gille jaepine giefiesvoeten svaalhtesijstie loevenamme.
Binnebu doarojn jábmi. Vaenebh dåarosne sealadieh.
Ienebu friddjavuodan viessu. Jienebh raeffesne veasoeh.
Ielvijma mij dáhpáduváj árába gidá. Mijjieh dam vihth vööjnimh dennie arabijen gïjresne.
Fábmo álmmuga mielan rihtsudij regijmaj gællásijt ja tjåhttij rievddadusájt. Almetjevæljoe slognide regimijste noeli, jïh jarkelimmieh noerhki.
Huoman. Læjhkan.
Mij muv ienemusát duohtadallá, le gå binnep máná jábmi ja iedne rijbadi. Dïhte mij mov vaajmoem jeenjemes doehtede, lea vaenebh maanah sealadieh jïh jienebh tjidtjieh åadtjoeh guhkiebasse jieledh.
Riegádimbiejvve, dalloj gå nissun ådå iellemav riegádahttá, le vilá várálamos biejvve moadda nissunijda. Baersieldimmiebiejjie, dïhte biejjie ietnie orre jieledem vadta, lea annje dïhte vaaregommes biejjie jïjnjh nyjsenæjjaj jieliedisnie.
Ienep tsaggeiedne, ådå riegádahttemklinihka ja buorep rájnasvuohta viehket iednijt rijbadittjat. Jienebh tsegkietnieh, orre baersieldimmieklinihkh jïh buerebe skåernehksvoete darjoeh guktie dah tjidtjieh åadtjoeh guhkiebasse jieledh.
Åvdep jage bierggijma 600 000 ienep máná. Minngemes jaepien 600 000 jienebh maanah beerkimh.
Moaddásijt dåssju dálkastsirkunijn. Jïjnjh dejstie ajve aktine strijtjkine.
600 000 divras iellema. 600.000 dovres jieledh.
Ja Vuonarijkka le jådedime dáv. Jïh Nøørje akte tsevtsiedæjja.
Dassta máhttep mihástallat. Dam maehtebe garmedidh.
AN:a dálkádahkpanella várrot boahtteájge sieldes dálkes. EN. ’ i klijmadåehkie daamtajåbpoe jïh vierrebe værsjoej vööste vaarohte båetijen aejkien.
Dálkke lij aj basijgaskan Vuonarijkan. Værsjoeh aaj jåvli Nøørjesne.
Dát vájkkudij vuostatjin dijájt gen æjggo biejsteduváj. Uvtemes dijjide mah åårkanen earjoehtimmieh dååjrin.
Valla ålles Vuonarijkka le dijájt tjuovvum. Men abpe Nöörje dijjem fulkesamme.
Vieledip allelahájt gudi rijbadin dákkir låssis dile tjadá. Mijjieh gutnedibie guktie jillieladtjh buektiehtibie dan asvoeh tsiehkieh haalvedh.
Vierttiv rámmpot dijájt gudi lihpit viehkedam gájotjit ja divvot. Jïh manne gutnedem gaajhkide dijjide mah viehkiehtamme, beerkeme jïh davvome.
Luodjomláhkáj avtav láhpijma dán bargon. Gaatesjen dle akte almetje hïegkem dassi barkosne.
Gå alás manáv muhtem biejve duogen, galgav rádodit sijájn gudi li stoarmo sinna læhkám gåktu agev gárvvásin liehket viehkijn. Gosse Jillielaantese vualkam muvhtine biejjine dle sïjhtem digkiedidh dejgujmie mah væjrosne barkeme, guktie mijjieh maehtebe dagkaridie væjrojde reejrehtidh.
Hæhttup ietjama gárvedit dálkkádakrievddamijda. Tjoerebe reejrehtidh klijmajarkelimmiej vööste.
Valla gájkinåvdemusát barggat váj e dáhpáduvá. Men uvtemes tjoerebe barkedh dejtie heerredidh.
Danen gå dálkadakássje lij dijmásj hådjånibme. Klijmabarkoen åvteste dle dæjmetje jaepie lij nåake.
Åvddånijma ássjijn, valla tjåhkanibme Durbanin ittjij nagá ássjev låggnit. Sïllh åvtese dorjesovvi, men vaallah tjåanghkoe Durbanesne gænnah gaajhkem buektiehti.
Valla ep máhte vuollánit. Men ibie maehtieh jammaridh.
Vuonarijkka galggá vilá jådedit bargov tjanátjit sjiehtadusájt. Nøørje edtja annje tsevtsiedæjjine årrodh, åeliedihks latjkoej åvteste.
Ælla ietjá ráde. Juktie ij leah mij akt jeatjah.
Værált hæhttu aktidit. Veartene tjuara ektesne årrodh.
Jali de ep nagá doarjjot Danicav Manilan ja Thomasav Lillehammerin. Jeatjah gaavhtan biehtebe Danicam Manilesne jïh Thomas Lillehammerisnie.
Ietjá hásstalus ådå jagen le europealasj vielggehiehte. Akte jeatjah haesteme daan orre jaepien lea dïhte europejen laajkoeneavroe.
Vuojnnet dåssju biednigijda guosská. Vååjnoe goh dïhte lea beetnegi bïjre.
Valla jus riekta de ulmutjijda guosská. Men raaktan lea almetji bïjre.
Vilá vuojnnep man moaddása li bargo dagi Europan. Vihth veljies barkoenamhtah almetjh Europesne vuejnebe.
Moatten nuoran ij la dårvvo boahtteájggáj. Jïjnjh noerh lea jaahkoem dasseminie dan båetijen beajjan.
Dav ij Europa máhte dåhkkidit. Europa ij maehtieh dam luhpiedidh.
Vuonarijkan le dárbbo barggosajijt bisodit ja oaggit goahteræntojt. Mijjese Nöörjesne dle mejtie buektiehtibie barkoesijjide jïh gåetiereentam gorredidh.
Ep diede gåk dát Vuonarijkav sjaddá guosskat. Ibie daejrieh man tjarke daate neavroe mijjem tsevtsie.
Valla loabedav galggap giehtadallat dilev gå le dárbbo. Men manne luhpehtem mijjieh edtjebe gaajhkem darjodh gosse daerpies.
Nav gåk åvddåla lip dahkam. Guktie aarebi dorjeme.
Boahtteájgev ij máhte åskeldit jus ij la ráfe. Ij naan jearsoes båetijen aejkien sjïdth jis ij leah raeffie.
Moadda Vuonarijkaga barggi ráfe åvdås væráldav miehtáj. Jïjnjh nöörjen almetjh leah meatan dennie barkosne mij raeffiem sjugnede bïjre jarkan veartenisnie.
Viehkkebarggen. Goh viehkiehtæjjah.
Rádjamin gåddemijnajt. Mine-sjeakojh.
Jali piratajt oagodi Somália merragátten. Jallh goh pirate-vijrijh Somalijen mearoegaedtien ålkolen.
Álu li várálasj gåhtjodusá. Daamtaj vaarege barkoeh.
Dijmmá hálediddje Vuonarijkas bælostin Libya álmmugav Gaddafi vuosstij. Dæjman nöörjen girtijh dejtie libyjen almetjidie vaarjelin Gaddafi-regimen julmiesvoeten vööste.
Mijá gádtse lij oasse tjiehpemusájs gåbdes koalisjåvnån, ja li tjavtja rájes ietjama guojmijs rámmpodum. Mijjen almetjh ålkone leah dej væjkelommes gaskem aktene gamte ektiedimmesne, jïh mijjen allijerth dejtie garmerdamme.
Afghanistanan li soahteålmmå oassálasstám 2001 rájes. Afghanistanesne nöörjen soldaath viehkine orreme mænngan 2001.
2012 sjaddá jahke gå gádtse galggá binneduvvat. Jaepien 2012 edtjebe aelkedh viehkiem giehpiedidh.
Mån lev mihá dassta majt ietjama soahteålmmå li dahkam Afghanistanan. Manne dan garmeres mejnie mijjen soldaath dorjeme Afghanistanesne.
Gijttep sijájt gudi li barggamin ráfe åvdås. Sïjhtem gaajhkesidie vaajmoste gijhtedh, mah leah ålkone barkeminie raeffien åvteste.
Sæmmi båttå mujtudallap sijájt gudi jábmin. Seamma tïjjem måjhtelibie dejtie mah hïegkem dasseme.
Lip vas muhtemijt mijá tjiehpemusájs massám. Mijjieh vihth dasseme naaken mijjen bööretjommesijstie.
Oberstløytnant Siri Skare jámij gå AN-kåntåvrrå Mazer-i-Sharifan ládaduváj. Oberstløytnante Siri Skare aktene hamhkosne sealadi EN-kontovren vööste Mazer-i-Sharifesne.
Jurissta Ingrid Midtgaard jámij gå AN bombiduváj Nigerian. Juriste Ingrid Midtgaard båvvasi aktene bomba-hamhkosne EN vööste Nigerijesne.
Gulájma sunnu jábmema birra låssis vájmoj. Mijjieh dïjride dej sealadimmien bïjre stoerre sårkojne dåastoejimh.
Libá agev mijá siegen. Dah sijhtieh iktegisth mijjine årrodh.
Dán jage sidáv liegga varrudagájt rádjat majestehtta gånågis Haraldij ja majestehtta dråtnigik Sonjaj. Daan jaepien sïjhtem aktem lissie baahkes heelsegem seedtedh majesteete gånka Haraldese jïh majesteete drööhnege Sonjese.
Ihkap gånågisfámillja ij la guossak lagábu ietjas álmmuga læhkám ráfeájgen gå maŋŋela snjilltjamáno 22. biejve. Kanne ij gåessie gænnah raeffietïjjen dle gånkafuelhkie lïhkebe sov åålmegidie orreme goh snjaltjen 22. b. mænngan.
Lahkavuodajnisá la lieggavuodajnisá jaskadin mijájt. Lïhkevoetine jïh baahkine soelkedassem vedtin.
Gånågis, drådnik ja kråvnnåprinssapárra. Gånka, drööhnege jïh kronprinspaarre.
Vijses bágoj báktjasijt giehpedin. Vijsies baakoejgujmie vaejviem læjnoedehtin.
Dán jage dievddeba sihke gånågis ja drådnik 75 jage. Daan jaepien dovne gånka jïh drøøhnege 75 jaepieh illieh.
Vihtta millijåvnå rijkav miehtáj sihti gijttet ja vuorbev sávvat gånågis Haraldij ja drådnik Sonjaj dán ávvojage. Vïjhte millijovnh nöörjen almetjh sijhtieh gijhtedh, læhkoehtidh jïh dam bööretjommesem vaajtelidh gånka Haraldese jïh drööhnege Sonjese heevehtimmiejaepien.
Gieres gájka, Javllamáno 14. biejve oassálasstiv ávvudallamav Roald Amundsenis aktan ålmmås Oarjjepåvlån. Goeven 14. b. lim meatan jïh Roald Amundsen jïh altese kaarrh heevehtim Åarjelpovlesne.
Stuorra dáhpádus lij. Daate akte stoerre heannadimmie.
Ulmutja ålles væráldis ávvudallin suv ja Vuonarijka slávgáv. Almetjh abpe veartenistie polareheeltide jïh dam nöörjen saevegem earoehtin.
Jiedna álmmuklávllagis sjattaj oasse vielggis sjávodisvuodas. Dïhte tjoeje Nöörjen åålmegelaavlomistie «Ja vi elskerš akte bielie sjïdti dehtie stoerre veelkes sjeavohtsvoeteste.
Vuonarijkka lij lahkusin, juska lijma guhkken ierit. Nööjre lij dan lïhke, jalhts mijjieh limh dan guhkene dubpene.
Dåppe, guhkemusán ierit, vuojnniv Vuonarijkav massta máhttep mihástallat. Desnie, guhkemes dubpemes, dle aktem Nöörjem vööjnim maam maehtebe garmerdidh.
Rijkka njunnjutjij gudi li luottajt histåvrråj dahkam Akte laante pijoneerigujmie mah histovrijen gïejh bïejeme.
Álmmuk mij nagáj duosstot bahávuodav buorrevuodajn gå giesen ládadalájma. Akte åålmege mij buektiehti nåakevoetem buerievoetine dåastodh gosse mijjieh daan giesien dejtie julmies hamhkojde dååjrimh.
Ja mihtoga árkkabiejven ma dahki ietjama rijkatjav stuorren. Jïh aarkebiejjien gaagnes almetjh mah aktem onne laantem stoerre darjoeh.
Lehkus dát vuojŋŋanis majna boahtteájgev hábbmip. Baajh daennie aajmosne årrodh guktie mijjieh dan båetijen biejjien sjugnedibie.
Vuorbbe ådå jagijn ! Buerie orrejaepie !