12_undervisningsopp.html.xml
Udir.no - Åhpadimgárvvidus: 8. dásse | Udir.no - Ööhpehtimmiesoejkesje: Daltese 8 |
Åhpadimgárvvidus: 8. dásse | Ööhpehtimmiesoejkesje: Daltese 8 |
Dánna åhpadiddje gávnná buojkulvisájt gåktu máhttá barggat máhtudakmihtoj 8. dásen. | Daesnie lohkehtæjja vuesiehtimmieh gaavna guktie satne maahta maahtoeulmiejgujmie 8. daltesisnie barkedh. |
Dánna vuoseduvvá gåktu máhtudakmihto vuojnnuj båhti åhpadusmihttomierijn, sisanon ja barggamvuogijn, gåktu vuodotjehpudagá åvtåsduhteduvvi ja gåktu åhpadus máhttá hiebaduvvat juohkka åvta oahppáj. Árvustallam bargadahttijn ja gielladomena li gárvvidusá oase. | Daesnie våajnoes guktie dah maahtoeulmieh tjyölkehke sjïdtieh lïerehtimmieulmine, sisvegisnie jïh barkoevuekine, guktie vihkielommes maehtelesvoeth meatan vaaltasuvvieh jïh guktie maahta ööhpehtimmiem dan aktegh learoehkasse sjïehtedidh. |
Máhtudakmihto | Maahtaldahkeulmie |
Njálmálasj guládallam | Njaalmeldh gaskesadteme |
Åhpadusá mihttomierre le oahppe galggá máhttet | Lohkehtimmien ulmieh leah; learohkh gelkieh |
adnet gielav ienebut maŋenagi duon dán aktijvuodan ja adnegoahtet ådå bágojt ja moallánahkkojt | gïelem utnedh joekehts tsiehkine, jïh orre baaakoeh åtnose vaeltedh |
Giella- ja kultuvrradiedulasjvuohta | Gïelen jïh kultuvren bïjre daejredh |
Åhpadusá mihttomierre le oahppe galggá máhttet | Lohkehtimmien ulmieh leah; learohkh gelkieh |
ságastallat barggoiellema ja bargoj birra | barkoejieleme jïh barkoej bïjre soptsestidh |
tjielggit gåktu ådå bágo ilmmi jali dagáduvvi | buerkiestidh guktie orre tearmh båetieh jïh guktie dejtie darjodh |
Åhpadimgárvvidus ij álu gåbtjå ålles máhtudakmihtov. | Ööhpehtimmiesoejkesje ij iktegisth ellies maahtoeulmieh faarhmesth. |
Máhtudakmihto vuojnnuj båhti åhpadusmihttomierijn. | Maahtoeulmieh leah tjïelkestahteme lïerehtimmieulmine. |
Åhpadusmihttomiere le lávkke gåktu máhtudakmihtojt jåksåt. | Lïerehtimmieulmieh akte sïlle juktie maahtoeulmide jaksedh. |
Ietjá hiebalgis máhtudakmihto | Jeatjah sjyöhtehke maahtoeulmieh |
Åhpadusmihttomiere | Lïerehtimmieulmieh |
Ulmme bargojn le oahppe galggi oahppat ådå bágojt ja moallánagájt. | Barkoen ulmie lea learohkh edtjieh orre baakoeh jïh lahtesh lïeredh. |
Sij galggi oahppat virggenamájt ja máhttet ságastit moattelágásj virgij ærádisá birra. | Dah edtjieh lahtesh barkoej bïjre lïeredh, jïh maehtedh ovmessie barkoej bïjre soptsestidh. |
Dát merkaj oahppe galggi máhttet: | Dïhte sæjhta jiehtedh learohkh edtjieh maehtedh: |
ådå termajt njuolgadusáj milta dahkat | orre teermh darjodh gaavnoes njoelkedassijste |
njálmálattjat åvddånbuktet ietjas ássjev iehtjádijda | njaalmeldh sov aamhtesem mubpide åehpiedehtedh |
ságastallat virgij ja barggoiellema birra | soptsestalledh barkoej jïh barkoejielemen bïjre |
gárvedit gatjálvisájt åvddånbuktemij | gyhtjelassh soejkesjidh akten åehpiedehtemasse |
Gájbbádusá vierddiji dagáduvvat aktan oahppij. | Tjuara væhtide darjodh laavenjostosne learohkigujmie. |
Mihttomierejåksåma dåbddomerka | Væhtah juktie maahtoeulmide jaksedh |
Árvustallambuojkulvisá | Vuesiehtimmie vuarjasjæmman |
Máhtudakmihto | Maahtoeulmieh |
Ulmme åhpadimijn le oahppe galggá máhttet | Ööhpehtimmien ulmie lea learohkh edtjieh maehtedh |
ságastallat virgij ja bargoj birra | barkoen jïh barkoejielemen bïjre soptsestidh |
Oahppe máhttá álkkes láhkáj ságastallat åvt-guovte virgij birra ietjas åhpadusprográmmas | Learohke maahta göökte barkoej bïjre soptsestidh jïjtse ööhpehtimmie-geajnoen sisnjelen aelhkieslaakan |
Oahppe máhttá ságastallat muhtem virgij ja bargoj birra ietjas åhpadusprográmmas d.d. subtsastit, tjielggit ja gatjálvisájt vásstedit. | Learohke maahta såemies barkoej jïh barkoejielemen bïjre soptsestidh jïjtse ööhpehtimmie-geajnoen sisnjelen, gosse soptseste, buerkeste jïh gyhjtelassh vaestede |
Oahppe máhttá ságastallat moatte virgij ja bargoj birra d.d. tjielggit, árvvaladdet, gatjádallat ja gatjálvisájt vásstedit | Learohke maahta jïjnjh barkoej jïh barkoejielemi bïjre soptsestidh, gosse tjïelkeste, buerkeste, digkede jïh gyhtjelassh gihtjie jïh vaestede |
tjielggit gåhktu ådå terma badjáni jali dagáduvvi | buerkiestidh guktie orre baakoeh jijhtieh jallh dorjesuvvieh |
Oahppe máhttá dåbddåt ja tjielggit gåktu muhtem terma li badjánam. | Learohke maahta damtijidh jïh buerkiestidh guktie naan teermh jæjhteme |
Oahppe máhttá tjielggit gåktu moattelágásj terma li badjánam. | Learohke maahta buerkiestidh guktie jïjnjh ovmessie teermh jæjhteme |
Oahppe máhttá tjielggit gåktu moadda moattelágásj terma li badjánam, jårggålum terma aj. | Learohke maahta tjïelkestidh guktie jïjnjh teermh jæjhteme, aaj jarkoestamme baakoeh. |
Oahppe máhttá adnet dajt ja ådå termajt dahkat. | Learohke maahta dam nuhtjedh jïh orre teermh darjodh. |
ienebut ja ienebut sámástit moattelágásj dilijn ja ådå bágojt ja moallánagájt adnegoahtet | gïelem jiene-jienebem nåhtadidh ovmessie tsiehkine, jïh orre baakoeh jïh lahtesh åtnose vaeltedh |
Oahppe sámás muhttijn. | Learohke gïelem nåhtede såemies aejkien |
Oahppe bágojt báhkogirjen dåbddå. | Learohke baakoeh baakoegærjesne damtije |
Oahppe muhttijn ådå bágojt ja moallánagájt adná. | Learohke såemies aejkien orre baakoe lahtesh nåhtede |
Oahppe sámás moattelágásj dilijn | Learohke gïelem nåhtede naan joekehts tsiehkine |
Oahppe máhttá bágojt báhkogirjen gávnnat ja adnet bágojt báhkogirjes | Learohke maahta baakoeh gaavnedh baakoegærjesne jïh baakoeh baakoegærjeste nuhtjedh |
Oahppe álu adná ådå bágojt ja moallánagájt. | Learohke daamtaj jienebh orre baakoeh jïh lahteseh nåhtede. |
Oahppe sámás aktijvalattjat moatten moattelágásj dilijn. | Learohke gïelem eadtjohkelaakan nåhtede jïjnjh ovmessie tsiehkine. |
Oahppe máhttá hiebalgis bágojt báhkogirjen gávnnat ja adnet dajt aktijvalattjat. | Learohke maahta sjyöhtehke baakoeh baakoegærjesne gaavnedh, jïh dejtie eadtjohkelaakan nåhtadidh. |
Oahppe adná maŋenagi huj ållo ådå bágojt ja moallánagájt. | Learohke ahkedh jïjnjh orre baakoeh jïh lahtesh nåhtede. |
Oahppamdåjma | Åvtebarkoe |
Åvddål gå oahppe álggi barggát, máhttá åhpadiddje muhtem dábálasj virgijt ja muhtem árbbedábálasj sáme virgijt åvddånbuktet. | Åvtelen learohkh barkojne aelkieh, lohkehtæjja maahta åehpiedehtedh naan sïejhme barkoeh, jïh naan dejpeladtje saemien barkoeh. |
Oahppamdåjma | Lïerehtimmiedarjome |
Dibde oahppev válljit virgev majt sihtat lij, jali virgev majt dåbddå. | Baajh learohkem aktem barkoem veeljedh mejnie satne sïjhteme barkedh, jallh akte barkoe mij lea åehpies learoehkasse. |
Oahppe vierddi tjállet bágojt ja moallánagájt majt juo máhttá. | Learohke byöroe baakoeh jïh lahtesh våålese tjaeledh mejtie joe maahta. |
Dát sjaddá gærddádibme ja vuodon bargguj åvddålij guovlluj. | Daate repetisjovnem jïh våaromem vadta dan vijriebasse barkose. |
Oahppe ussjudalli mij la ávkalasj oahppat. | Learohkh ussjedellieh mij lea aevhkie lïeredh. |
Sij máhtti báhkogirjev adnet. | Dah maehtieh baakoegærjam nåhtadidh. |
Gut máhttá viehkedit hiebalgis bágojt ja moallánagájt gávnnat ? | Gie maahta viehkine årrodh sjyöhtehke baakoeh jïh lahtesh gaavnedh ? |
Máhttá aj ávkálasj ásadit aktisasjbargov Sámedikke giellakonsulentaj jus bágo / moallánagá galggi dagáduvvat / hiebaduvvat. | Maahta aaj aevhkies årrodh aktem laavenjostoem tseegkedh Saemiedigkien gïelekonsulentigujmie jis tjuara baakoeh / lahtesh darjodh / sjïehtedidh. |
Maŋŋela vierddi åhpadiddje tjielggit njuolgadusájt gåktu ådå termajt sámegiellaj dahkat. | Dan mænngan lohkehtæjja byöroe njoelkedasside buerkiestidh guktie orre baakoeh dorjesuvvieh saemiengïelesne. |
Muhtem viehkke dánna gavnnu: giella. | Såemies viehkie daesnie: gïella. |
org. | org. |
Báhkobáŋŋka | Baakoebaanghke |
Oahppe vierddiji allasisá báhkobáŋkav dahkat. | Learohke byöroe aktem baakoebaanghkem darjodh jïjtsasse. |
Báhkobáŋŋka máhttá doajmmat moatte láhkáj. | Baakoebaanghkem maahta gellielaakan nåhtadidh. |
Åhpadiddje máhttá dibddet oahppijt báhkobáŋkav sierra temájda dahkat, duola degu sierralágásj virggáj jali sierralágásj valástallamij. | Lohkehtæjja maahta veeljedh baajedh learohkh baakoebaanghkem darjodh sjïere aamhtesidie, vuesiehtimmien gaavhtan ektiedamme akten sjïere barkose, jallh akten sjïere gaarsjelæmman. |
Báhkobáŋkan máhtti dåjma, dáhpádusá, åtsådallama jnv.. | Baakoebaanghke maahta aaj dahkojde, heannadimmide, dååjresidie jnv. ektiedidh. |
Báhkobáŋkan vierddiji bágo majna oahppe barggi ja ma li ájnnasa temá hárráj. | Baakoebaanghkesne byöroe baakoeh årrodh mah leah vihkeles dan aamhtesasse mejnie learohkh berkieh. |
Bágo vierddiji liehket alfabehtalattjat. | Baakoeh byöroeh alfabeten mietie årrodh. |
Joarkkit listav maŋenagi gå ådå bágo ihtali. | Jåarhkh læstojne gosse orre baakoeh båateledtieh. |
Åhpadiddje galla máhttá tjállet parantessaj ma dá bágo li dárogiellaj. | Lohkehtæjja maahta badth tjaeledh dej nöörjen nommh parentesesne. |
Lisstaj máhttá åhpadiddje biedjat vuodohámij duohkáj sierralágásj såjådimijt jali vuosedit dássemålssusimijt, duola degu. | Læstosne lohkehtæjja maahta maadth-haamoej minngesne lissiehtidh guktie dah vokalh jorkesuvvieh gosse vearbh, substantijvh jallh adjektijvh sojjedibie, vuesiehtimmien gaavhtan: vaedtsedh - vaadtsa gåetie - gåatan onne - unnebe |
barggat (rgg-rg) – gjøre, arbeide diehto (ht-d) – kunnskap siesstet (sæsstá) – spare | Åenehks vuesiehtimmie ektiedamme dan aamhtesasse barkoeh: |
Oanegis buojkulvis virggetebmáj: | Skiemtjesåjhtere |
Virgge / Yrke | Lohkehtæjja |
Dálkudiddje – lege | Viehkiesåjhtere |
Åhpadiddje – lærer | Ööhpehtimmie |
Viehkkesujddár – hjelpepleier | Jollebe ööhpehtimmmie |
Åhpadus / Utdanning | Jåarhkeskuvle |
Barggosaje / Arbeidsplasser | Barkoesijjieh |
Boarrásijviesso – gamlehjem | Voeresegåetie |
Varresvuodaguovdásj – helsesenter | Skiemtjegåetie |
Skåvllå - skole | Baakoekaarhte |
Ietjá máhttelisvuohta le bágov válljit vuodon gå galggi ådå bágojt dagátjit, gåhtjos báhkokártta. | Akte jeatjah nuepie lea baakoem veeljedh goh våarome orre baakoeh darjodh, dagkeres baakoekaarhte. |
Man stuorre dat galggá vierddi oahppe dárbbuj hiebaduvvat. | Byöroe learohken daerpiesvoetese sjïehtedidh man gellie baakoeh læstose beaja. |
Substantijvva | Adjektijvh |
Værbba | barkoe |
Adjektijvva | gïetebarkoe |
Barggo – arbeid Bargge – arbeider Barggovadde – arbeidsgiver Barggo – arbeidsoppgave Barggodahkamus – arbeidsoppgave Barggo – sysselsetting Bargodisvuohta – arbeidsledighet Barggoiellem – arbeidsliv Barggodille – arbeidsforhold Barggokåntåvrrå – arbeidskontor Barggomiella – arbeidslyst Barggosaddje – arbeidsplass Barggi belludahka - Arbeiderpartet | barkoes |
Åhpadiddje vierddi aj vuosedit gåktu oahppe máhtti dárkkelit báhkogirjijn ja báhkolisstaj barggat. | Lohkehtæjja byöroe aaj learohkidie vuesiehtidh guktie dah byöroeh baakoegærjajgujmie jïh baakoelæstoejgujmie barkedh. |
Sámegielan gávnnuji moadda báhkogirje, ja muhttijn la dárbbo gæhttjat moatten báhkogirjijn vaj gávnnat bágov majt li åhtsåmin. | Jïjnjh baakoegærjah gååvnesieh saemiengïelesne, jïh muvhten aejkien tjuara ovmessie baakoegærjine vuejnedh juktie baakoem gaavnedh man mietie ohtsede. |
Oahppe vierddiji oahppat gåktu báhkogirjev adnet. | Tjuara learoehkidie lïeredh baakoegærjah nåhtadidh. |
Gå oahppe bágov sámegiellaj gæhttjá, de vierddi diehtet makkir báhkoklássaj báhko gullu, ja dåbddåt oanádusájt báhkogirjen d.d. s.=substantijvva ja v.=værbba. | Gosse learohke aktem baakoem saemiengïelesne ohtsede, tjuara baakoen baakoeklaassem daejredh, jïh baakoegærjan åeniedimmiem baakoeklaasseste damtijidh, vuesiehtimmien gaavhtan: s. = substantijve jïh v. = vearbe. |
Máhttá aj liehket ávkálasj báhkogirjen guoradallat tjielggidusáv dáros sámegiellaj, jus la sisadno bágo milta. | Maahta aaj aevhkies årrodh giehtjedidh guktie buerkiestamme aktene daaroen-saemien baakoegærjesne, juktie giehtjedidh mejtie ektiedimmie baakoen jïh sisvegen gaskem. |
Dát la aj diedon gå oahppe vuostak bágov dárogiellaj gæhttjá. | Dïhte aaj vihkeles gosse learohke voestegh dam nöörjen baakoem ohtsede. |
Dánna soajttá boasstot sjaddá jus ij guoradalá báhkotjielggidusáv sámegiel-dáro báhkogirjen. | Daesnie maahta fieljh årrodh jis ij baakoen ulmiem giehtjedh aktene saemien-nöörjen baakoegærjesne. |
Soajttá bágon li moadda sisano, ja jus da li nammadum alfabehtalattjat, de ij agev enemus dábálasj báhko tjuottjo vuostak. | Maahta ojhte jienebh baakoeh årrodh, jïh dellie dah alfabeten mietie tjåadtjoeh. |
Oahppe máhtti adnet spelav ” Báhkobiŋŋgu ” gå barggi báhkooahppamijn: | Learohkh mahtieh spielem " Baakoebingo " nåhtadidh gosse baakoeh lïerieminie: |
Gåvvå: Jan Arne Varsi | Guvvie: Jan Arne Varsi |
Oahppe máhtti åhtsåt ådåsijt ja ájggeguovddelis dáhpádusájt ma gulluji dan virggáj majt li válljim. | Learohkh maehtieh saernieh jïh sjyöhtehke heannadimmieh ohtsedidh, ektiedamme dan veeljeme barkose. |
Das maŋŋela mahtti oahppe aktan ságastit virgij birra. | Dan mænngan learohkh maehtieh ektesne soptsestidh barkoen bïjre. |
Sij máhtti aktan barggat guovtes ja guovtes, ja álggusit gatjávisájn majna nubbe barggá. | Dah maehtieh göökti göökti barkedh, jïh vuesiehtimmien gaavhtan aelkedh gihtjedh mejnie dïhte mubpie barka. |
Oahppe galggi ietjasa virgijt njálmálattjat åvddånbuktet. | Learohkh edtjieh altese barkoeh njaalmeldh åehpiedehtedh. |
Oahppe virgijt dåjda ietjá oahppijda jali åhpadiddjáj åvddånbukti, ja dát sjaddá vuodon ságastallamijda ma klássan jali fáhkaåhpadiddjijn joarkki. | Learohkh barkoem åehpiedehtieh dejtie jeatjah learoehkidie klaassesne jallh lohkehtæjjese, jïh daate våaromem vadta akten orre soptsestæmman klaassesne jallh faagelohkehtæjjine. |
Ietjá dåjma | Jeatjah darjomh |
Jus la máhttelis de máhtti oahppe guossidit sámegielagav sierra virgen ja ságájdahttet suv. | Jis gåarede, learohkh maehtieh aktem saemiestæjjam aktene vaeljehke barkosne vaaksjodh, jïh dam gihtjehtidh. |
Ságájdahttem máttá báddiduvvat mp3-spællárij jali dakkári. | Gihtjehtimmiem maahta mp3-spielerasse bæjjese vaeltedh jallh plearoeh. |
Loahppabarggo máhttá dagáduvvat moatte láhkáj. | Maahta minngiebarkoem gellielaakan darjodh. |
Hiebadum åhpadus | Sjïehtedamme lohkehtimmie |
Oahppe máhtti stuoredit ietjas báhkoboanndudagáv oajvvetjåvdabágoj. | Learohkh maehtieh altese baakoeveahkam lissiehtidh viehkine tjoevtenjebaakojste. |
Majt dárbaj gå galggá guládallat dán temá birra ? | Maam daarpesje gosse edtja dan aamhtesen bïjre soptsestalledh ? |
Dánna oahppe máhtti adnet digitálalasj ájádallamkártav struktureritjit temáv. | Daesnie learohkh maehtieh digitale åssjaldahkekaarhtem nåhtadidh juktie aamhtesem öörnegasse biejedh. |
Oahppe gudi dárbahi ienep hásstálusájt bargon, máhtti báhkotjielggidusájt sámegiellaj tjállet. | Learohkh mah vielie haestiedihks barkoem daarpesjïeh, maehtieh baakoebuerkiestimmide saemiengïelesne tjaeledh. |
Oahppe máhtti vuodon adnet moattelágásj gåvåjt vaj ságastit máhtti mij hiebalgis le dan ájggeguovddelis dilen. | Learohkh maehtieh aaj ovmessie guvvieh nåhtadidh goh våarome, guktie dah maehtieh soptsestidh dan bïjre mij lea sjyöhtehke dan vihties tseahkan. |
Oahppe máhtti adnet mobiltelefåvnåv, mp3-spællárav báddimrustigijt jali dakkárijt, ja dasi báddit bágojt ja moallánagájt majt sij maŋŋela máhtti gulldalit. | Learohkh maehtieh mobijletellefovnem, mp3-spielerem jallh maam akt jeatjebem nåhtadidh mejnie gåarede bæjjese vaeltedh, jïh baakoeh jïh lahtesh lohkedh mejtie maahta mænngan goltelidh. |
Dát máhttá báhkoåhpadusáv nannit. | Dïhte maahta baakoelïerehtimmiem nænnoestidh. |
Gå oahppe aktu barggi, máhttá åhpadiddje ságastallamráddnan liehket. | Gosse learohkh oktegh berkieh, lohkehtæjja maahta soptsestimmieguejmine årrodh. |
Åhpadiddje de vierddi aj dahkat sæmmilágásj åvddånbuktemav virge birra vaj oahppe máhtti hárjjidallat gatjálvisájt åvddånbuktemij dahkat. | Lohkehtæjja byöroe aaj aktem seammaplïeres åehpiedehtemem darjodh akten barkoen bïjre, guktie learohkh haarjanimmiem åadtjoeh gyhtjelassh darjodh akten åehpiedehtemasse. |
Åhpadiddje hiebat ietjas åvddånbuktemav oahppe dássáj. | Lohkehtæjja åehpiedehtemem sjïehtede learohki daltesasse. |
Árvustallam | Faagen vïerhtiedidh |
Árvustallama bargadahttema vuodon vierddiji gájbbádusá ma li tjanádum åhpadusmihttomierijda. | Vuarjasjimmie iktemeran byöroe våaromem vaeltedh dejnie væhtine mah leah lïerehtimmieulmide ektiedamme. |
Barggit aktan oahppij gájbbádusájt dahkat. | Darjoeh amma væhtide laavenjostosne learohkigujmie. |
Dágástit sijájn makkir strategija báhkoboanndudagáv nanniji. | Digkedh dejgujmie guktie edtja stuerebe baakoeveahkam åadtjodh. |
Dánna hæhttuji oahppe ietja árvustallat: Mij la muv báhkoboanndudagáv nannim ? | Daesnie learohkh jïjtje tjuerieh vuarjasjidh: Mij munnjien stuerebe baakoeveahkam vadteme ? |
Diededa oahppijda makkir bágo li sijájn báhkobáŋkan, ja ietján bágojt majt sij li dahkam vuogij milta gåktu ådå bágojt dahkat. | Bievnieh bååstede dej baakoej bïjre mah learohkh baakoebaanghkesne utnieh, jïh aaj dej baakoej bïjre learohkh dorjeme dej vuekiej mietie orre baakoeh darjodh. |
Diededime galggi javllat majt oahppe bukti ja gåktu sij åvddålijguovlluj vierddiji barggat. | Bååstedebievnese edtja saarnodh maam learohkh haalvoeh, jïh guktie dah byöroeh vijriebasse barkedh. |
Diededimbuojkulvisá | Vuesiehtimmie: bååstedebievnese |
Dån galga máhttet: | Datne edtjh maehtedh: |
ságastit virgij ja barggoiellema birra | barkoejielemen jïh barkoej bïjre soptsestidh |
Mij la buorre: Dån subtsasti moadda hiebalgis virgij birra ma gulluji duv åhpadusprográmmaj. Dån hábmedi miellagiddis gatjálvisájt bargoj birra. | Mij lea hijven: Datne soptsestih jïjnjh sjyöhtehke barkoej bïjre dov ööhpehtimmiegeajnosne Datne murreds gyhtjelassh gihtjih barkoejielemen bïjre |
Majt máhtá buoredit: Dån máhtá ienebut hábmedit ma lidjin ávke ja ma ællin dajn virgijn man birra ságasti. | Maam maahtah bueriedidh: Datne maahtah vielie soptsestidh aevhkiej jïh heaptoej bïjre dejnie barkojne, mej bïjre soptsesth. |
sámástit ienebut ja ienebut moattelágásj dilijn ja adnegoahtet ådå bágojt ja moallánagájt | jiene-jienbem gïelem nåhtadidh ovmessie tsiehkine, jïh orre baakoeh jïh lahtesh åtnose vaeltedh |
Mij la buorre: Dån aktijvalattjat sámásta. | Mij lea hijven: Datne gïelem eadtjohkelaakan nåhtedh. |
Mån vuojnáv dån álu adnegoadá ådå bágojt ja moallánagájt. | Manne govlem datne ahkedh orre baakoeh jïh lahtesh åtnose vaaltah. |
Dálla de moadda virggenammadusájt máhtá. | Daelie jïjnjh barkoenommh maahtah. |
Majt máhtá buoredit: Dån máhtá hárjjidallat ienebut dajt bágojt ma li báhkobáŋkan ja aktijvalattjat dajt adnet. | Maam maahtah bueriedidh: Datne maahtah jienebidie dejstie baakojste baakoebaanghkesne haarjanidh, jïh dejtie eadtjohkelaakan nåhtadidh. |
Iesjárvustallam: | Jïjtsevuarjasjimmie: |
Dála le muhtem buojkulvisá gåktu oahppe máhtti iesjárvustallat. | Daesnie naan vuesiehtimmieh guktie learohkh maehtieh jïjtsevuarjasjimmiem darjodh. |
1. | 1. |
Muv virggesuorggeválljim: | Mov veeljeme barkoesuerkeste: |
Majna vuorbástuvviv gå virgev gåvvidiv ? | Mejnie lyhkesim gosse barkoem buerkiestim ? |
Majt vierddiv rievddadit ? | Maam byörem jarkelidh ? |
Mij gåvvidimen vájllu ? | Mij fååtese buerkiestimmesne ? |
Majt vierddiv duoddit ? | Maam byörem lissiehtidh ? |
Gåktu vuorbástuváv tjielggit virggeválljimav ? | Guktie lyhkesim barkoeveeljemem buerkiestidh ? |
Buvtáv gus árvvalimijt åvddånbuktet jus virgge le munji hiebalgis ? | Buektehtem åssjaldahkh buektedh mejtie barkoe sjyöhtehke munnien ? |
2. | 2. |
Oahppe dævddá ájggeguovddelis mihttojt maŋenagi sjiebmáj ja árvustallá ietjas. | Learohkhe sjyöhtehke ulmieh ahkedh goeresne tjaala, jïh jïjtjemse vuarjesje. |
Mihtto: | Ulmie: |
Dáv máhtáv vehi: | Daam ånnetji maahtam: |
Dáv máhtáv ållu buoragit: | Daam naa hijven maahtam: |
Dáv máhtáv huj buoragit: | Daam joekoen hijven maahtam: |
3. | 3. |
Báhkobáŋŋka | Baakoebaanghke |
Oahppij báhkobáŋŋka gal máhttá liehket digitálalasj. | Learohki baakoebaanghke maahta badth digitale årrodh. |
Dát máhttá degu skálmma majt oahppe aktu jali aktan åhpadiddjijn árvustalli. | Dïhte maahta goh maabpa årrodh, jih maam learohkh oktegh jallh ektine lohkehtæjjine vuarjesje. |
Makkir bágojt li oahppe oahppam ? | Mah baakoeh learohkh lïereme ? |
Makkir bágo li gássjela oahppat ? | Mah baakoeh geerve lïeredh ? |
Majt oahppe máhttá dahkat vaj dajt gássjelis bágojt oahppá ? | Maam learohke maahta darjodh juktie dejtie geerve baakojde lïeredh ? |
Majt oahppe vierddi skálman rievddadit ? | Maam learohke byöroe jarkelidh maabpesne ? |
Vuodotjehpudagá | Faagen maadth maahtoeh |
Máhttet njálmálattjat åvddånbuktet: Njálmálasj tjehpudáhka le oajvvedoajmma dán buojkulvisán. | Maehtedh sov njaalmeldh daajroeh buektedh: Dïhte njaalmeldh maehtelesvoete dïhte åejviedarjome daennie vuesiehtimmesne. |
Máhttet digitála ræjdojt adnet: Oahppe adni digitálalasj báhkogirjijt, risten.no, ja statistihkajt virgij gáktuj, ssb.no. | Maehtedh digitale dirregh nåhtadidh: Learohkh digitale baakoegærjah, risten.no, jïh statistihkem barkoej bïjre, ssb.no nåhtadieh. |
Oahppe adni digitálalasj vuosádusprográmmajt (Open Office Impress, Powerpoint jali juohkirik vuosádusprográmmav). | Learohkh digitale åehpiedehtemeprogrammem nåhtadieh (Open Office Impress, Powerpoint jallh plearoh åehpiedehtemeprogramme). |
Sij dahki báhkobáŋŋkav ja báhkokártav ja adni Open Office Writer, Word jali muodulágásj tækstagiehtadallamprográmmav, ja digitálalasj ájáduskártav dahki. | Dah baakoebaanghkem jïh baakoekaarhtem darjoeh Open Office Writer ’ isnie, Word ’ esne jallh plearoeh teekstegietedimmieprogrammesne, jïh digitale åssjaldahkekaarhtem darjoeh. |
Máhttet tjálálattjat åvddånbuktet: Stuorra báhkoboanndudahka vaddá buorre vuodov iehtjá tevstajt dagátjit. | Maehtedh sov tjaaleldh daajroeh buektedh: Stuerebe baakoeveahka aktem hijven våaromem vadta gosse edtja jïjtsh tjaalegh tjaeledh. |
Oahppe báhkolisstajt tjálli. | Learohkh baakoelæstoeh tjaelieh. |
Máhttet låhkåt: Låhkåt ja gulldalit le tjåvda ådå åtsådallamijda. | Maehtedh lohkedh: Lohkeme jïh goltelimmie leah tjoevtenje orre dååjresidie. |
Guhkásåhpadibme | Maajhööhpehtimmie |
Dát buojkulvis hiehpá buoragit guhkásåhpadibmáj. | Daate vuesiehtimmie hijvenlaakan maajhtööhpehtæmman sjeahta. |
De vierddi aj åhpadiddje åvddånbuktemav virges dahkat vaj oahppe oadtju gárvvedit gatjálvisájt dasi. | Dellie lohkehtæjja aaj maahta aktem åehpiedehtemem darjodh aktede barkoste, guktie learohke åådtje gyhtjelassh disse soejkesjdih. |
Oahppe máhttá ietjas virggeválljim åhpadiddjáj åvddånbuktet, ja åhpadiddje åvddånbuktá virgev. | Learohke maahta sov barkoeveeljemem åehpiedehtedh lohkehtæjjese, jïh lohkehtæjja aktem barkoem åehpiedahta. |
Dåhkki aj lasedit ienep virgijt jali moattelágásj dilijt tjanádum virggáj. | Maahta aaj vijriedidh jienebi barkoejgujmie jallh ovmessie tsiehkiejgujmie ektiedamme akten barkose. |
Gielladomena | Gïelesuerkieh |
Girjjevuorkká ja / jali girjjevuorkkár máhttá gielladomednan liehket. | Daesnie maahta gærjagåetiem jïh / jallh gærjagåetien barkijem gïelesuerkine nåhtadidh. |
Jus girjjevuorkkár le sámegielak de máhttá liehket guládallamulmusj ja viehkken diedojt gávnnat virgij birra. | Jis gærjagåetien barkije saemeste, satne maahta govlehtæjjine årrodh, jïh viehkiehtidh bïevnesh barkoej bïjre gaavnedh. |
Guorrasit guládallama sámegiellaj galggi. | Seamadidie gaajhkesh edtjieh ajve saemiestidh. |
Jus oahppobagádiddje jali rádediddje le sámegielak, vierddi sån bargguj oassálasstet. | Jis studije-bihkedæjja jallh raeriestæjja saemiestieh, byöroe dam meatan vaeltedh barkosne. |
Máhttá almmulasj diedojt vaddet åhpadusá, virgij ja bargoj birra. | Maahta sïejhme bïevnesh vedtedh ööhpehtimmien, barkoej jïh barkoejielemen bïjre. |
Jus ælla nåv moattes sámegielagijs skåvlån, ietján gå åhpadiddje, máhttá plakáhtta gånnå li virggenammadusá gielladomednan dagáduvvat. | Jis vaenie saemiegïelen almetjh skuvlen lohkehtæjjan ålkolen, maahta aktem gïelesuerkiem stealladidh barkoenommigujmie akten plakaten bïjre. |
Divna guládallamijda ma gulluji bargguj le plakáhtta vuodon, ja divna guládallama li sámegiellaj. | Edtja sinsitnine soptsestidh man bïjre plakatesne vuejnieh, jïh ajve saemiestidh. |
Oahppamusá | Learoevierhtieh |