index2.php_option=com_content_task=view_id=441_lang=anaras.html.xml
Säämi kulttuuräärbi syeje kalga pyerediđ SaaŠmi kultturpreeddan suejj âlgg pueŠreed
Sämitige 3.12. ornim seminaarâst Levist savâstâllui säämi kulttuuräärbi syeje táárbuin. SääŠmteeŠǧǧ 3.12. riâššâm seminaarâst Levist saaǥǥstõŠlleš saaŠmi kultturpreeddan suej taarbin.
Seminaarâst čielgâi, et sämikulttuur syeje pyeredem váátá lase naavcâid já ravvuid. Seminaarâst puõŠđi õlmmsa, što sääŠmkulttur suej pueŠrumuš õõlǥat lââŠss resuurzzid da vuäŠpstemvuõđ.
Seminaar lehâstâm sämitige iäláttâs- já vuoigâdvuođâlävdikode värisaavâjođetteijee Heikki Paltto muštâlij sämikielâ já iäláttâsâi koskâvuođâst. Seminaar ääŠvääm sääŠmteeŠǧǧ jieŠllemvueŠǩǩ- da vuõiggâdvuõttluŠvddkååŠdd vääŠrrsaaǥǥjååŠđtei Heikki Paltto maainsti sääŠmǩiõl da jieŠllemvueŠjji kõskksaž kõskkvuõđâst da ” SääŠmǩiõl da sääŠmjieŠllemvueŠjji puõŠttivuõtt koŠlle õŠhtte.
“ Sämikielâ já sämi-iäláttâsâi puátteevuotâ lohtâsává oohtân. Notta jieŠllemviõkksaž jieŠllemvueŠjji sääŠmǩiõll huânnʼnan ”.
Eellimvuáimálij sämi-iäláttâsâittáá sämikielâ hiäjusmuvá ”. maainsti sääŠm pannmateriaalaž kult-tuurpreeddan suejjeem vueŠjjes
Sämitige saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi sáárnui säämi immateriaallâš kulttuuräärbi suojâlem tiileest Suomâst já sämitige koskâsii oovtâstpargoost. t LääŠddjânnmest da sääŠmteeŠǧǧ kõskksaž õhttsâžtuâjast.
Saavâjođetteijee Näkkäläjärvi lopedij čovgâ oovtâstpargo säämi aalmugsiärváduvváin sämikulttuur sajattuv pyereedmân. SaaǥǥjååŠđteei NäkkäläjäuŠrr låppii nânsab õhttsažtuâj sääŠm meerlažõhttsažkooŠddin sääŠmkulttuur staattuuzz pueŠreem diõtt. ”
“ Mii, sämitigge já taidâreh já tuájáreh kolgâččijm ovtâstittiđ vuoimijdân ohtsii säämi kulttuurpoolitlii ohjelm rähtimân. Mij, SääŠmteeŠǧǧ da čeäŠppneeŠǩǩin da ǩiõtt-tuâjain õõlǥči õhtteed viõǥǥeez õhttsaž sääŠmkultturpolitiiklaž prograamm tuejjumuŠšše.
Sämitigge uárnee kiđđuv 2011 ohtsii čuákkim säämi kulttuur- já taaidâservijguin. SääŠmteeŠǧǧ reäšš ǩeâđđa 2011 õhttsažsåbbar saaŠmi kulttur- da čeäppõsorganisatiaivuiŠm.
Čuákkimist lii uáivilin valmâštâllâđ oovtâst iävtuttâsâid sämikulttuur syeje pyereedmân. Såbbrest lij jorddmõš õõutsââŠjest valmštõõllâd maadârdõõzzid sääŠmkulttuur suej pueŠreem diõtt.
Sämikulttuur syeje pyeredem váátá lase naavcâid já vuoi ¨gâdvuođâlii syeje ovdedem ” SääŠm-muŠzei Siida, saaŠmi meersažmuŠzei, jååŠđteei
Sämimuseo Siijdâ, sämmilij aalmugmuseo, jođetteijee Tarmo Jomppanen kieđâvušâi jieijâs saavâst säämi materiaallii kulttuuräärbi suojâlem táárbuin. Tarmo Jomppanen ǩiõttʼtõõli mainnsest
“ Museotooimâ já säämi materaallii kulttuurlâš syeje ovdedem turviimân Suomâ museoi sämičuágálduvâid kolgâččij finniđ sämisiärváduv palvâlusân já čuágálduvâid kolgâččij finniđ almolávt uáinusân. MuŠzeituåimmjumuužž da saaŠmi materialaž kulttuursaž suej ooudâsviikkâm staanumuššân LääŠddjânnam muŠzeeiŠjin åårrai sääŠmnorldõõǥǥ õõlǥči vuäǯǯad sääŠmõhttsažkååŠdd kääzzkõŠsse da norldõõǥǥ õõlǥči vuäǯǯad õlmmsest čuäŠjtõŠsse.
Puáttee haldâttâspajan kalga asâttiđ mittomeerrin Sämimuseo Siijdâ vijđedem já ton ruttâdem turvim. ” PuõŠtti halltõspâjja âlgg piijjâd täävtõssân SääŠm-muŠzei Siida veeidõs da veeidõõzz teäggtem staanumuš. ”
Sámi Duodji ry saavâjođetteijee Rauna Triumf muštâlij säämi tyeje kulttuurlii merhâšuumeest já säämi tyeje toorjâtáárbuin. Sámi Duodji ry:z saaǥǥjååŠđteei Rauna Trium
“ Tyeji lii eellimvyehi, uási säämi sosiaallii vuáháduv, moin ulmuuh šad-deh já uáppih. Duodji lij jieŠllemvueŠǩǩ, bieŠǩǩ saaŠmi sosiaalaž riâššmõõžž, koin šõõddet da mättjet.
Tyeji lii sämmilij kollektiivlâš omâdâh já tot puáhtá uáinusân sämikulttuur holistilii jurdâččem, mast puoh ääših vaikutteh puoh aššijd. Duodji lij saaŠmi õhttsaž jeällmõš da tõt pohtt õlmmsa sääŠmkulttuur obbvääldlaž jorddmõõžž, koŠst puk vaaikat pukid.
Lii vaidâlittee, et Sámi Duodji sajattâh ij lah tuárvi pyeri škovliimist já ohtsâškoddeest. Tuõttä䊚šest Sámi Duodji staattus iŠllakku doŠvolna šiõǥǥ škoouŠlʼjumuužžâst da õhttsažkååŠddest.
Sámi Duodji turvim váátá lase naavcâid já tyeje škovlim ovdedem kolgâččij tábáhtuđ säämi vuolgâsoojijn. Sámi Duodji staanumuš ouddlâstt lââŠzz resuurzzid da ǩiõtt-tuâj škoouŠlʼjumuužž õõudâsviikkmõõžž saaŠmi vueŠlǧǧemaalǥi pääiŠǩ.
Lasseen halijdâm kijtteđ sämitige já ton saavâjođetteijee Sámi Duodji táárbui vuotânväldimist ”. LââŠssen haaŠlääm späŠssbõõžžâd sääŠmteeŠǧǧ da sääŠmteeŠǧǧ saaǥǥjååŠđteei Sámi Duodji taarbi lokku välddmõõžžâst ”. J
Jyeigee, sämitige stiivrâ jeessân Petra Magga-Vars muštâlij juoigâm merhâšuumeest nuuvt sanij-guin ko juáigusijguin-uv: “ Juáigus čáittá sämikulttuur. oikaaja, sääŠmteeŠǧǧ halltõõzz vuässlaž Petra Magga-Vars maainsti juõŠǥi vääžnaivuõđâst saaŠnin di juõiŠǥin: ” JuõiŠkk čuäŠjad da pohtt õlmmsa sääŠmkulttuur.
Juáigus siskáldâsâst puáhtá čielgâsávt uáiniđ páihálii kulttuur almoonmijd já oppâđ madârvanhimij historjást. JuõiŠǥ sääŠn tobdstâŠtte pääiŠklažkulttuur õlmmsa pohttmõŠšše da mättʼte vueiŠnned pueŠrben juõiŠǥ mieŠldd maaddârpuärr-si tuâlʼjõž histoor.
Juáigus sajattâh ij lah Suomâst tuárvi pyeri. JuõiŠǥ staattus iŠllakku LääŠddjânnmest veâl riŠjttjemnalla tobddum.
Juáigus taarbâš eenâb torjuu, resurssistem já uáinusistorroom ubâ Suomâst. JuõiŠkk taarbâš jäänab tuäŠrjjõõzz, resuurzzi ouddmõõžžid da kuâsttjemvuõđ pirr LääŠddjânnam.
Škoovlah kolgâččii väldiđ juáigus máttááttâsvuámij uássin, vâi juáigusist finniiččij ohtsâškoodán luándulii uási ”. Škooulin õõlǥči väŠldded juõiŠkk bieŠǩǩen mättʼtemplaanid, tännalla juõiŠǥin vuäʒʒat luânddlaž vuäŠss pirr õhttsažkååŠdd ”.
Seminaar vuolgâttij noomâ viestâ máttááttâs- já kulttuurministeriön, sämitiigán já säämi máttááttâskuávdážân säämi tyeje máttááttâs ovdedemtáárbuin. Seminaar vuõlttii raŠvves saaǥǥ mättʼtõs- da kultturministeria beälla, sääŠmtegga da sääŠmvuuŠd škoouŠljemkõõskõŠsse sääŠm ǩiõtt-tuâj mättʼtem ooudâsviikkâmtaarbin.
Säämi máttááttâskuávdáá säämi tyeje máttááttâs ij palvâl sämikulttuur táárbuid, ko máttááttâs tábáhtuvá syemmilâš kulttuur vuolgâsoo-jijn. SääŠmvuuŠd škoouŠlʼjemkõõskõõzz sääŠm ǩiõtt-tuâj mättʼtumuš ij kääzzkââst sääŠmkulttuur taarbid, tõŠnt ko mättʼtumuš tuejjeed lääŠdd kulttuur vueŠlǧǧemaalǥin.
Seminaar páhudij, et škoovlâ máttááttâs kalga nubástutteđ nuuvt, et máttááttâs hokâttâl meid säminuorâid. Seminaar tuõđi, što škooul mättʼtumuš âlgg muŠtted nuŠtt, što škoouŠlʼjumuš paaimat še sääŠmnuõrid.
Kulttuurminister Wallin vuolgâttij kirjálii tiervâttâs seminaarân. Kultturminister Wallin vuõlttii ǩeŠrjjlaž tiõrvtõõzz seminaaŠre.
Kirdeejasko eestij kulttuur- já va-lastâllâmminister määđhi Levin. ǨeŠrddemtuâjjcõgstõõttmõš cõõggi kulttur- da sporttministeer Levi määŠtǩ.
Minister Wallin muštâlij tietimist Suomâst ellee ruotâkielâlâžžân, maggaar lii eelliđ kielâucceeblovvoost. Minister Wallin peäggti, što son teâtt LääŠddjânnmest jäls-teeŠjen ruõccǩiõll ooumžen, mõõnn tobddsaž tobddmõš lij jieŠlled ǩiõllminoriteettest.
Jieččân tuáváá keežild puávtám pyereest jurdâččiđ, maht tist oro ko piäluštvetteđ jieijâd vuoigâdvuođâid. Jiijjan tuâkk-sa toobdeeŠl vuäitam puârast tieŠtted, mäŠhtt tij tobddveŠted ko peälšteŠped vuõiggâdvuõđeed.
Minister Wallin čaalij, et sun lii eromâš ilolâš tast, et säminuorah láá nuuvt aktiivliih sämikulttuur aaitârdmist já oovdedmist. Mi-nister Wallin ǩeeŠrjti, što lij rämm miõlâst tõŠst, što sääŠmnuõr liâ nuŠtt oddel sääŠmkulttuur kâddmõõžžâst da ooudâsviikkmõõžžâst. ”
“ Haldâttâs puáttee ive bud-jetiävtuttâsân kulá meiddei sämikielâlii oppâmateriaalmeriruuđâ luptim. Halltõõzz puõŠtti eeŠjj mäŠhssemplaanmaadârdõŠsse šâŠdde leeŠd vääžnai 䊚šen še sääŠmǩiõllsa mättʼtem-materialmieŠrrtieŠǧǧi pââŠjdumuš.
Lasattâsâin mainâšuvvoo, et sämikielâlij oppâmateriaalruuđâin kalga čuosâttiđ tuárvi ennuv ruuđâid meid nuorttâ- já aanaar-sämikielâlâš oppâkirjijd. ” LââŠzztõõz-zin peäggtet, što sääŠmǩiõllsai mättʼtem-materialmieŠrrtieŠǧǧin âlgg tillõõvted doŠvolna teäŠǧǧvääŠraid še nuõrttsääŠm da aanarsääŠmǩiõllsai mättʼtemǩeeŠrjid.
, Wallin čaalij Wallin ǩeeŠrjti
Lasetiäđuh: Saavâjođetteijee Näkkäläjärvi (050-5242109) saaǥǥjååŠđteei Näkkäläjärvi (050-5242109)
Seminaar saavâjođetteijee Aslak Paltto (+358405620354) Seminaar saaǥǥjååŠđteei Aslak Paltto (+358405620354)