utvalg-skal-styrke-samisk-spraak.html.xml

Utvalg skal styrke samisk språk / Fakta om samiske språk / Språk / Forsiden - Sametinget Moenehtse edtja saemien gïelem nænnoestehtedh / Bïevnesh saemien gïeli bïjre / Gïele / Saemiedigkie - Sametinget Utvalg skal styrke samisk språk 19. september 2014 Moenehtse edtja saemien gïelem nænnoestehtedh – Vi må styrke de samiske språkene og sikre gode tjenester for den samiske befolkningen, sier Kommunal- og moderniseringsminister Jan Tore Sanner. - Mijjieh tjoerebe dejtie saemien gïelide nænnoestehtedh jïh hijven dïenesjh hoksedh dejtie saemien årroejidie, Tjïelte- jïh orrestimmieministere Jan Tore Sanner jeahta. I dag nedsatte han et offentlig utvalg som skal gå gjennom gjeldende ordninger, tiltak og regelverk for de samiske språkene i Norge. Daan biejjien dïhte aktem byögkeles moenehtsem tseegki mij edtja gïehtjedidh dejtie reerije öörnegidie, råajvarimmide jïh njoelkedasside dejtie saemien gïelide Nöörjesne. – Samiske språk er sårbare. –Saemien gïelh leah prååsehke. Vi ser både at reglene er lite tilpasset dagens samfunn, og at det mangler kompentanse, sier Sanner. Mijjieh vuejnebe dovne njoelkedassh leah nåake sjïehtedamme daan beajjetje siebriedahkese, jïh maahtoe fååtese, Sanner jeahta. Samelovens språkregler ble vedtatt i 1990 og regulerer samiske språkbrukeres rett til bruk av samisk i kontakt med offentlige myndigheter. Saemielaaken njoelkedassh nænnoestamme sjïdtin jaepien 1990, jïh reaktam stuvrieh dejtie saemien gïeleutniejidie saemien nuhtjedh gosse byögkeles åejvieladtjigujmie govlehtellieh. Det har skjedd store endringer i organiseringen av offentlig sektor siden språkreglene ble vedtatt i 1990. Byögkeles suerkesne stoerre jarkelimmieh öörnedimmesne orreme mænngan doh gïelenjoelkedassh nænnoestamme sjïdtin jaepien 1990. I tillegg har mange samer flyttet til større tettsteder og byer, og ut av dagens forvaltningsområde for samisk språk. Lissine jïjnjh saemieh jåhteme stuerebe sijjide jïh staaride, jïh olkese saemien gïelen reeremedajven sistie. Det er derfor behov for en helhetlig vurdering av regelverket om samiske språk, og ansvarsfordelingen mellom Sametinget og ulike deler av offentlige forvaltning. Dan åvteste daerpies aktine ållesth vuarjasjimmine saemien gïelenjoelkedassijste, jïh vuarjasjidh guktie dïedte lea joekedamme Saemiedigkien jïh byögkeles reeremen ovmessie bieliej gaskem –Vi må modernisere regelverket og tiltakene så de passer til samfunnet vårt, er enklere å benytte og åpner for fleksible løsninger, sier Sanner. –Mijjieh tjoerebe njoelkedasside jïh råajvarimmide orrestidh guktie dah mijjen daan beajjetje siebriedahkese sjiehtieh, leah aelhkebe nuhtjedh jïh fleksijbele vuekieh utnieh, Sanner jeahta. Han trekker frem behovet for regelverk, ordninger og tiltak som kan støtte opp om bruk og utvikling av språkene. Dïhte tjïerteste ihke daerpies njoelkedassigujmie, öörnegigujmie jïh råajvarimmiegujmie mah maehtieh åtnoem jïh evtiedimmiem gïelijste dåarjedidh. – Vi har samarbeidet godt med Sametinget om opprettelsen av utvalget. Mijjieh aktem lïhke jïh hijven laavenjostoem Saemiedigkine åtneme gosse ryöjrehtamme moenehtsem tseegkedh. Jeg er glad for at vi får involvert personer med god kompetanse og ulik erfaring i dette arbeidet, sier Sanner. Manne geerjene ihke mijjieh almetjh meatan åadtjobe hijven maahtojne jïh joekehts dååjrehtimmine daennie barkosne, Sanner jeahta. Sametingspresident Aili Keskitalo er glad for at det nå nedsettes et offentlig utvalg som skal utrede lovverket, tiltak og ordninger for de samiske språkene. Saemiedigkiepresidente Aili Keskitalo lea geerjene ihke akte byögkeles moenehtse tseegkesåvva daelie mij edtja laakide, råajvarimmide jïh öörnegidie dejtie saemien gïelide salkehtidh. – Sametinget tok initiativ til dette arbeidet fordi vi har sett behovet for å sikre den enkeltes rett til å kunne bruke samisk språk i hverdagen, for eksempel i barnehagen, skolen, ved behov for helsetjenester og i kontakt med offentlige etater generelt. - Saemiedigkie skraejriem veelti daan barkose dan åvteste mijjieh vuajneme lea daerpies fïereguhten reaktam gorredidh saemien nuhtjedh aarkebiejjien, vuesiehtimmien gaavhtan maanagiertesne, skuvlesne, gosse healsoedïenesjh daarpesje jïh gosse byögkeles etaatigujmie govlehtalla sïejhmelaakan. Det er nødvendig å se på hvilke grep som må til for å sikre fremtiden for de samiske språkene, sier Keskitalo. Daerpies gïehtjedidh maam tjuara darjodh juktie dam båetijem aejkiem gorredidh dejtie saemien gïelide, Keskitalo jeahta. Bruken av og kunnskapen om samisk språk varierer mellom de forskjellige samiske språkområdene og fra kommune til kommune. Man jïjnje saemien gïele åtnasåvva jïh man jïjnje daajroe gååvnese saemien gïelen bïjre jeerehte dej ovmessie gïeledajvi gaskem jïh tjïelteste tjïeltese. Utvalget skal vurdere fleksible løsninger som bidrar til forenkling og tar høyde for at kommunene har ulike utfordringer og behov. Moenehtse edtja vuarjasjidh fleksijbele vuekieh mah darjoeh guktie aelhkebe sjædta gïelem nuhtjedh, jïh krööhkeste tjïelth joekehts haestemh jïh daerpiesvoeth utnieh. Utvalget skal legge vekt på ordninger og tiltak som kan føre til at flere lærer seg og bruker de samiske språkene, og som dermed sikrer kommuner og andre tjenesteytere personale med kompetanse i samiske språk. Moenehtse edtja leavloem bïejedh öörnegidie jïh råajvarimmide mah maehtieh darjodh jienebh saemien lierieh jïh saemien nuhtjieh, jïh mah destie huksieh tjïelth jïh jeatjebh mah dïenesjh faalehtieh, almetjh saemien gïelemaahtojne utnieh. Mandatet som Sametinget og Regjeringen har utarbeidet, viser at det er et viktig og nødvendig arbeid utvalget skal gjennomføre. Mandaate maam Saemiedigkie jïh Reerenasse leah dorjeme vuesehte daate barkoe maam moenehtse edtja tjïrrehtidh lea vihkeles jïh daerpies. Kommunal- og moderniseringsminister Jan Tore Sanner og sametingspresident Aili Keskitalo ønsker utvalget lykke til med arbeidet. Tjïelte-jïh orrestimmieministere Jan Tore Sanner jïh saemiedigkiepresidente Aili Keskitalo moenehtsem barkojne læhkoehtieh. Utvalget har følgende medlemmer: Moenehtsisnie daah lïhtsegh: Konstituert fylkesmann i Troms Bård Magne Pedersen (leder), Tromsø Sorenskriver ved Indre Finnmark Tingrett Finn Arne Selfors (nestleder i utvalget), Tana Konstitueradamme fylhkenålma Tromsesne Bård Magne Pedersen (åvtehke), Tromsø Sorentjaelije Sisnjelds Finnmaarhken Digkiereaktesne Finn Arne Selfors (moenehtsen mubpie åvtehke), Deatnu Varaordfører Ronny Berg, Alta Rådgiver Elin Fjellheim, Engerdal Ordfører Jens Johan Hjort, Tromsø Politimester Ellen Katrine O. Hætta, Kirkenes Overlege Frøydis Nystad Nilsen, Karasjok Professor Jon Todal, Kautokeino Stipendiat Inga Lill Sigga Mikkelsen, Tysfjord Tjïelten mubpie åejvie Ronny Berg, Alta Raeriestæjja Elin Fjellheim, Engerdal Tjïelten åejvie Jens Johan Hjort, Tromsø Pollisemïestere Ellen Katrine O. Hætta, Kirkenes Bijjiedåaktere Frøydis Nystad Nilsen, Kárásjohka Professovre Jon Todal, Guovdageaidnu Stipendiaate Inga Lill Sigga Mikkelsen, Divtasvuodna Utvalget skal avlevere sin rapport innen 15. februar 2016. Moenehtse edtja sov reektehtsem deelledh goevten 15.b. 2016 åvtelen.