samisk-sprak--og-kulturkompetanse-i-det-_id_514919.html.xml

Samisk språk- og kulturkompetanse i det offentlige skal bli bedre - regjeringen.no Almmustahtti: Bargo- ja searvadahttindepartemeanta – Det er en forutsetning for gode og likeverdige offentlige tjenestetilbud til den samiske befolkningen at offentlige virksomheter har kunnskap om samiske forhold innenfor egen sektor. Danne áigu ge ráđđehus čalmmustit sámi geavaheaddjiid deaivvadeami almmolaš hálddašemiin ja bálvalusdoaimmaiguin, dadjá bargo- ja searvadahttinministtaar Bjarne Håkon Hanssen. Regjeringen vil derfor ha større fokus på den samiske brukers møte med offentlig forvaltning og tjenesteyting, sier arbeids- og inkluderingsminister Bjarne Håkon Hanssen. Danne áigu ge ráđđehus čalmmustit sámi geavaheaddjiid deaivvadeami almmolaš hálddašemiin ja bálvalusdoaimmaiguin, dadjá bargo- ja searvadahttinministtaar Bjarne Håkon Hanssen. – Alle offentlige organer har ansvar for å ivareta samepolitiske hensyn. – Buot almmolaš orgánain lea ovddasvástádus váldit sámepolitihkalaš deastagiid vuhtii. Omfanget av dette ansvaret vil variere fra virksomhet til virksomhet, men alle må ha et bevisst forhold til at disse hensyn skal ivaretas, sier Bjarne Håkon Hanssen. Dán ovddasvástádusa viidodat rievddalda doaimmahusas doaimmahussii, muhto buohkat galget gozihit ahte dát deastagat váldojuvvojit vuhtii, dadjá Bjarne Håkon Hanssen. Tilstrekkelig personell med samisk språk og kulturkompetanse er avgjørende viktig for samiske brukeres opplevelse av kvalitet i tjenestene. Ahte leat doarvái sámegielalaš ja kulturmáhtolaš bargit, lea eaktu jus sámi geavaheaddjit galget vásihit ahte bálvalusat leat doarvái buorit. Kommunikasjon og informasjon på samisk til samiske brukere er sentralt for å gi et tilstrekkelig godt tilbud. Gulahallan ja diehtojuohkin sámegillii lea áibbas dehálaš jus galgá sáhttit addit sámi geavaheaddjiide doarvái buori fálaldaga. For eksempel er det innenfor helsesektoren slik at kommuner og helseforetak skal sørge for nødvendig tolkehjelp hvis helsepersonellet ikke har nødvendig språkkunnskap. Dearvvašvuođasuorggis lea ovdamearkka dihtii nu ahte suohkan, suohkanat ja dearvvašvuođalágádusat galget fuolahit dárbbašlaš dulkonveahki jus dearvvašvuođabargiin ii leat doarvái giellamáhttu. Manglende språkforståelse hos helsepersonell kan medføre feilbehandling og at alvorlig sykdom ikke blir oppdaget i tide. Go dearvvašvuođabargiin lea váilevaš giellaipmárdus, de dat sáhttá dagahit boasttu divššu ja ahte váralaš dávddat eai fuomášuvvo doarvái árrat. Tiltak for å bedre språk og kulturkompetansen i det offentlige: Doaibmabijut buoridan dihtii sámi giella- ja kulturmáhtolašvuođa almmolašvuođas: Regjeringen ønsker å rette større oppmerksomhet mot hvordan samepolitiske målsettinger og etablerte rettigheter kommer til praktisk uttrykk innenfor velferdsstatens ordninger og tilbud, slik at samer kan ha trygghet for at deres behov imøtekommes. Ráđđehus háliida čalmmustit mo sámepolitihkalaš ulbmilat ja ásahuvvon vuoigatvuođat bohtet geavatlaš ávkin čálgostáhta ortnegiin ja fálaldagain, vai sámit sáhttet luohttit ahte sin dárbbut váldojuvvojit vuhtii. I styringsdialogen med statlige virksomheter må det arbeides med å synliggjøre samiske hensyn. Stivrenráđđádallamiin mat leat stáhtalaš doaimmahusaiguin, ferte ulbmil leat oažžut oidnosii sámi dárbbuid. Et slikt arbeid er påbegynt til blant annet overfor Arbeids- og velferdsetaten, regionale helseforetak og det statlige barnevernet. Dakkár áigumuš lea earret eará Bargo- ja čálgoetáhta, guvllolaš dearvvašvuođalágádusaid ja stáhtalaš mánáidsuodjalusa dáfus. – Rekruttering av personell med samiskspråklig kompetanse er imidlertid en utfordring, og dette ønsker regjeringen å gjøre noe med, sier Bjarne Håkon Hanssen. – Sámegielalaš fidnomáhtolaš bargiid háhkan lea dattetge hástalus, ja dán dili háliida ráđđehus buoridit, dadjá Bjarne Håkon Hanssen. – Utfordringen fremover vil derfor være å skape best mulig rekrutteringsgrunnlag, samt å stimulere rekrutteringen til samiskspråklig utdanning på alle nivåer. – Hástalus ovddosguvlui lea oažžut áigái nu buori virgeháhkanvuođu go vejolaš, ja movtiidahttit olbmuid váldit oahpu sámegielas buot dásiin. Regjeringen vil vurdere tiltak for å styrke rekrutteringen til høyere utdanning som gir kompetanse i samisk språk, for eksempel forkurs i nordsamisk, lulesamisk og sørsamisk språk og stipendordninger. Ráđđehus áigu árvvoštallat doaibmabijuid mat buoridivčče oahppiid háhkama alit oahpahussii mas ožžot máhtu sámegielas, ovdamearkka dihtii davvisámegiela, julevsámegiela ja lullisámegiela ovdakurssaid ja stipeandaortnegiid. – Mange har opplevd at det er vanskelig å få tak i nødvendig tolkehjelp. – Ollugat leat vásihan ahte lea váttis fidnet dulkaveahki. Regjeringen vil derfor, sammen med Sametinget og Samisk høgskole, gjennomgå dagens tolketjeneste og vurdere hvilke tiltak som vil være nødvendig for å etablere en velfungerende tolketjeneste. Ráđđehus danne áigu ovttasráđiid Sámedikkiin ja Sámi allaskuvllain geahčadit otnáš dulkonbálvalusa ja árvvoštallat makkár doaibmabijuid lea dárbu álggahit vuođđudan dihtii buresdoaibmi dulkabálvalusa. Det er et stort behov for etter- og videreutdanning av ansatte i offentlig sektor knyttet til samiske forhold. – Stuorra dárbu lea lasse- ja joatkkaohppui sis guđet barget sámi dilálašvuođaide guoski almmolaš surggiin. Arbeids- og inkluderingsdepartementet vil i samråd med aktuelle departementer se på muligheten for at Samisk høgskole kan ha en sterkere rolle i kompetansegivende studietilbud rettet mot offentlig sektor, knyttet til for eksempel lærere, helse- og omsorgsarbeidere, saksbehandlere og ledere i offentlig forvaltning, politi og kriminalomsorg, arbeids- og velferdsetaten. Bargo- ja searvadahttindepartemeanta áigu ovttasráđiid áššeguovdilis departemeanttaiguin geahčadit makkár vejolašvuođat leat addit Sámi allaskuvlii eambbo váikkuheaddji sajádaga almmolaš surggiide guoski oahppofálaldagaid addi ásahussan, ovdamearkka dihtii oahpaheaddjiide, dearvvašvuođa- ja fuollabargiide, almmolaš hálddahusaid, áššemeannudeaddjiide ja jođiheaddjiide, politiijaide ja rihkkunbearráigeahččiide, bargo- ja čálgoetáhtii. Kompetanse i samisk språk og kultur i offentlig forvaltning har betydning for samiske brukeres velferd og rettssikkerhet. Sámi giella- ja kulturgelbbolašvuohta almmolaš hálddašeamis lea hui dehálaš sámi geavaheaddjiid čálgui ja riektesihkkarvuhtii. Stadig flere offentlige virksomheter har tilpasset sitt tilbud til samiskspråklige brukere og den samiske befolkningen generelt. Dađistaga eanet almmolaš doaimmahusat leat heivehan iežaset fálaldagaid sámegielalaš geavaheaddjiide ja sámi álbmogii oppalohkái. Samtidig er det fortsatt mange virksomheter, både kommuner, statlige organer og helseforetak som ikke i tilstrekkelig grad har foretatt en slik tilpasning, og undersøkelser viser dessverre at samisk språkkompetanse i offentlige organer er mangelfull. Seammás leat vel ain dálge ollu doaimmahusat, sihke suohkanat, stáhtalaš orgánat ja dearvvašvuođalágádusat mat eai leat doarvái heivehan iežaset, ja iskkadeamit čájehit dađe bahábut ahte sámegielalaš máhttu lea váilevaš almmolaš orgánain. Dette gjelder både innenfor og utenfor forvaltningsområdet for samisk språk. Nu lea dilli sihke sámegiela hálddašanguovllu siskkobealde ja olggobealde.